Nhịn ăn kéo dài tuổi thọ, nhưng không phải ai cũng hưởng lợi như nhau từ những tác động này, theo nghiên cứu mới.
Trong gần một thế kỷ, các nghiên cứu trên động vật ở nhiều loài chứng minh mối liên hệ giữa khẩu phần ăn hạn chế calo và tuổi thọ. Tuy nhiên, kế hoạch ăn như vậy đặt ra nhiều thách thức khi giải thích những kết quả này cho con người, đặc biệt khi nói đến sự tuân thủ, rối loạn ăn uống và sức khỏe thể chất nói chung.
Nhịn ăn gián đoạn – một hình thức hạn chế khẩu phần ăn thay thế liên quan đến việc hạn chế calorie – được đưa ra như một kế hoạch ăn thực tế và bền vững hơn đối với con người. Tuy nhiên, mặc dù được chứng minh là phương pháp hiệu quả để giảm cân, nhưng hiệu quả của việc này đối với lợi ích kéo dài tuổi thọ vẫn chưa được khám phá nhiều.
Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature, các nhà nghiên cứu từ Calico Life Sciences, Phòng thí nghiệm Jackson (Jackson Laboratory) và University of Pennsylvania nghiên cứu gần 1,000 con chuột có sự đa dạng về mặt di truyền để so sánh tác động của việc hạn chế calo và nhịn ăn gián đoạn đối với sức khỏe và khả năng sống sót nói chung.
“Mục tiêu của chúng tôi đối với nghiên cứu này nhằm giải quyết vấn đề sinh học cơ bản của quá trình lão hóa và hiểu cách những con chuột có sự đa dạng về mặt di truyền (giống con người hơn là những con chuột thí nghiệm cận huyết thông thường) sẽ phản ứng với các biện pháp can thiệp kéo dài tuổi thọ,” Gary Churchill và Andrea Di Francesco, các tác giả chính của nghiên cứu, nói với Newsweek.
Những con chuột được chỉ định ngẫu nhiên một trong năm khẩu phần ăn: tiếp cận thức ăn không giới hạn; nhịn ăn một ngày mỗi tuần; nhịn ăn 2 ngày liên tiếp mỗi tuần; hạn chế lượng calorie 20% lượng thức ăn cơ bản; và hạn chế lượng calorie 40%.
Tất cả các kế hoạch ăn kiêng đều liên quan đến tuổi thọ kéo dài ở chuột, với các phản ứng tỷ lệ thuận với mức độ hạn chế, nhưng vấn đề nằm ở chi tiết.
Churchill và Di Francesco cho biết: “Những con chuột ăn kiêng hạn chế có tuổi thọ trung bình dài hơn và nhìn chung khỏe mạnh, nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy những tác động có hại – nhiệt độ cơ thể thấp hơn, hành vi tìm kiếm thức ăn và những thay đổi về máu và hệ thống miễn dịch cho thấy chúng dễ bị nhiễm trùng.”
Tuy nhiên, những cải thiện này không nhất quán trên tất cả các loài động vật, và trong khi kế hoạch ăn kiêng có liên quan đến nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe, thì yếu tố di truyền có ảnh hưởng lớn hơn nhiều – gấp khoảng ba lần – đến tuổi thọ so với can thiệp vào khẩu phần ăn kiêng.
Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng trong khi cách ăn kiêng có liên quan đến việc cải thiện nhiều đặc điểm chuyển hóa khác nhau, chẳng hạn như lượng đường trong máu và mỡ cơ thể, thì những cải thiện này dường như không liên quan trực tiếp đến việc kéo dài tuổi thọ.
“Những cải thiện về chuyển hóa này thì tốt cho dù có làm thay đổi quá trình lão hóa hay không,” Churchill và Di Francesco giải thích. “Trong xã hội hiện đại, các bệnh chuyển hóa là mối quan tâm hàng đầu về sức khỏe.”
Vậy, điều này có ý nghĩa gì đối với mỗi người?
Churchill và Di Francesco giải đáp: “Những can thiệp về kế hoạch ăn kiêng được sử dụng với chuột trong nghiên cứu này sẽ không được con người dung nạp. Ngay cả việc nhịn ăn nhẹ trong một ngày hoặc hạn chế 20%, khi được chuyển đổi sang tương đương ở người, cũng không khả thi đối với con người trong thời gian dài.”
Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận liệu bất kỳ kiểu hạn chế ăn uống nào có khả năng mang lại lợi ích kéo dài tuổi thọ ở con người hay không, nhưng những phát hiện này chứng minh một mức độ sắc thái quan trọng về lượng thức ăn được cho vào cơ thể và tuổi thọ.
