Càng gần tới ngày tổng tuyển cử 5 Tháng Mười Một, vấn đề di dân bất hợp pháp vào Mỹ lại càng nóng do được các ứng cử viên khai thác tối đa để giành lá phiếu của cử tri. Trong một số trường hợp, di dân, cả hợp pháp và bất hợp pháp, bỗng bị biến thành con ngáo ộp đe dọa cuộc sống người dân Mỹ, bị coi là thủ phạm gây ra mọi vấn đề của xã hội Mỹ. Thực hư như thế nào?
Thực tế số người vượt biên bấp hợp pháp vào Hoa Kỳ qua biên giới phía Nam với Mexico đã tăng rất nhanh trong thời gian cầm quyền của Tổng Thống Joe Biden. Nếu dưới thời Tổng Thống Donald Trump (2017-2020) con số này dao động trong mức nửa triệu người/năm, đỉnh cao là năm 2019 với gần 800,000 người thì sang thời ông Biden, số người vượt biên luôn ngấp nghé 2 triệu người/năm, đỉnh cao là năm 2022 với 2.2 triệu người, đặc biệt là số trẻ em không có người lớn đi cùng tăng vọt.
Đa số di dân đều tự coi mình là người tị nạn, chạy trốn tình trạng áp bức ở xứ họ. Luật pháp Hoa Kỳ cho phép di dân đến trình diện Cơ Quan Quan Thuế và Biên Phòng (CBP) ở biên giới để nộp đơn xin tị nạn. Họ phải thuyết phục các nhân viên di trú Mỹ rằng họ bị đối xử tàn tệ ở trong chính nước họ, vì những lý do chính trị, tôn giáo, sắc tộc… Xin tị nạn vì lý do nghèo khó, dù lo sợ có thể chết đói cũng không được chấp nhận và sẽ bị trục xuất ngay lập tức. Nếu đơn xin tị nạn được chấp nhận, di dân sẽ được phép ở lại trong nước Mỹ, chờ ngày ra trình diện tòa án di trú, ở đó họ có được coi là người tị nạn hay không sẽ được quyết định.
Dữ liệu của CBP ghi nhận từ đầu năm 2021, chính quyền Biden đã bắt giữ 7.6 triệu người nhập cư bất hợp pháp ở biên giới phía Nam. Gần một nửa trong số này, khoảng 3.3 triệu người, đã được CBP thả ra để chờ ngày ra tòa án di trú – một cuộc chờ đợi dài thăm thẳm bởi vì hiện có hơn 3 triệu hồ sơ bị tồn đọng qua nhiều đời tổng thống mà không có đủ số quan tòa xem xét và giải quyết. Với hàng triệu hồ sơ chờ xét xử, nước Mỹ chỉ có 725 vị quan tòa chuyên xử về di dân; mỗi vị phải phụ trách 4,500 hồ sơ. Năm 2023, chính phủ Biden đã xin ngân sách để bổ nhiệm thêm 200 chánh án tòa di trú nhưng Quốc Hội chỉ cho tuyển thêm 100 vị.
Có nhiều di dân bất hợp pháp đã sinh sống ở Mỹ hàng chục năm, đi làm đóng thuế, sinh con đẻ cái, mà hồ sơ xin tị nạn của họ vẫn chưa được tòa án để mắt tới.
***
Sự tồn tại của những cộng đồng di dân trong lòng nước Mỹ đã gây ra nỗi nhức nhối không chỉ cho các địa phương vùng biên giới như Texas, Arizona mà cả những đô thị xa xôi như New York, Chicago, Denver… đơn giản là vì ở đó có nhiều cơ hội làm việc cho người nhập cư không giấy tờ.
Làn sóng di dân bất hợp pháp tràn vào nước Mỹ buộc chính quyền Biden phải hành động. Một ủy ban lưỡng đảng soạn thảo một dự luật về di dân và an ninh biên giới theo các biện pháp mà đảng Cộng Hòa đề nghị, như siết chặt quy chế về xin tị nạn, gia tăng ngân sách cho lực lượng biên phòng và tòa án di trú để tuyển thêm nhân viên… Dự luật này cuối cùng thất bại vì cựu Tổng thống Trump chống và Dân Biểu Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana), chủ tịch Hạ Viện, nơi đảng Cộng Hòa chiếm đa số, không đưa nó ra thảo luận. Tổng Thống Biden và đảng Dân Chủ nói rằng, ông Trump cố tình ngăn chặn dự luật giải quyết cuộc khủng hoảng di dân của chính phủ để giành lợi thế trong năm bầu cử chứ không thật sự quan tâm tới an ninh biên giới.
Do Quốc Hội không ban hành được một đạo luật đầy đủ và toàn diện về di dân, đầu Tháng Sáu vừa qua, ông Biden phải sử dụng sắc lệnh hành pháp, theo đó ông sẽ cho đóng cửa biên giới, hạn chế quyền xin tị nạn và trục xuất ngay lập tức những người không đủ điều kiện nếu có nhiều hơn 2,500 người vượt biên vào Mỹ mỗi ngày kéo dài trong một tuần lễ. Biên giới sẽ mở lại nếu số người vượt biên giảm xuống dưới mức 1,500 người mỗi ngày và kéo dài bảy ngày liên tục. Từ đó đến nay lượng người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ giảm rõ rệt.
***
Đúng như nhận xét của ông Biden, ông Trump và các ứng cử viên Cộng Hòa tận dụng tình trạng nhập cư bất hợp pháp ở biên giới và mối quan tâm của cử tri trong vấn đề này để thổi bùng mối hận thù với di dân và giành phiếu. Trong những cuộc vận động tranh cử gần đây của ông Trump, vấn đề người nhập cư luôn được nêu bật lên với những thông tin xuyên tạc, sai sự thật và những ngôn từ ác ý.
Mới vài tuần trước, dư luận đã bất bình trước việc ông Trump, ứng cử viên tổng thống đảng Cộng Hòa, và người phó của ông, Thượng Nghị Sĩ JD Vance (Cộng Hòa-Ohio), bịa ra câu chuyện người nhập cư từ Haiti ở thị trấn Springfield, Ohio, giết chó mèo – thú cưng của cư dân – để ăn thịt. Câu chuyện thất thiệt này gây ra biết bao tổn hại cho người dân Springfield, trường học và cơ quan công quyền bị đóng cửa do bị dọa ném bom. Nên để ý người Haiti ở Springfield là cộng đồng nhập cư hợp pháp theo chính sách nhân đạo của Hoa Kỳ, không phải là những kẻ vượt biên bất hợp pháp.
Có rất nhiều thông tin xuyên tạc được đưa ra một cách ác ý và gây tổn hại đáng kể. Sau hai cơn bão Helene và Milton tàn phá vùng Đông Nam nước Mỹ, ông Trump đã lên đài Fox News tuyên bố sai sự thật rằng Cơ Quan Ứng Phó Khẩn Cấp Liên Bang (FEMA) đã dùng tiền cứu trợ thiên tai để chi trả cho người nhập cư bất hợp pháp. Những người tin ông Trump đe dọa nhân viên FEMA, buộc cơ quan này phải tạm đóng cửa một số địa điểm cứu trợ nơi nạn nhân bão lụt rất cần giúp đỡ. Thực tế, FEMA có đủ ngân sách hỗ trợ thiên tai và đến Thứ Tư vừa qua, 16 Tháng Mười, cơ quan này vẫn còn $11 tỷ để cứu trợ. Theo ủy quyền của Quốc Hội, FEMA có một khoản ngân sách để giúp đỡ người nhập cư nhưng khoản này không liên can tới ngân sách ứng cứu khẩn cấp và chỉ tương đương 1% ngân sách của FEMA.
***
Có rất nhiều “huyền thoại” được cố ý bịa ra để bôi nhọ người nhập cư và coi họ là nguyên nhân gây ra những điều tàn tệ cho dân Mỹ; thực tế không phải như vậy. Một thông tin xuyên tác thường thấy là “người nhập cư mang tội ác tới Mỹ,” làm gia tăng tình trạng tội phạm ở những nơi họ sinh sống. Thực tế nhiều nghiên cứu chứng minh công dân Mỹ sinh trưởng tại Mỹ có tỷ lệ phạm tội cao hơn người nhập cư và khoảng cách giữa hai nhóm cư dân này ngày càng rộng ra.
Người nhập cư bất hợp pháp mang ma túy và fentanyl vào Mỹ? Báo cáo của CBP ở biên giới Mexico ghi nhận phần lớn ma túy và fentanyl được buôn lậu vào Mỹ qua các cửa khẩu hợp pháp và do công dân Mỹ thực hiện. Năm 2023, 86.4% các thủ phạm buôn lậu fentanyl vào Mỹ bị kết tội là công dân Mỹ.
Người nhập cư có là gánh nặng cho xã hội? Di dân bất hợp pháp không phải là công dân hoặc thường trú nhân ở Mỹ thì không xin được lợi ích công như trợ cấp nhà ở (Section 8), phiếu mua thực phẩm (SNAP), bảo hiểm y tế miễn phí (Medicaid) hoặc trợ cấp tình huống bất ngờ (TANF). Họ cũng không được tham gia bảo hiểm y tế có trợ cấp của chính phủ (Affordable Care Act – Obamacare). Do đó không có căn cứ để nói người nhập cư “ăn bám” vào phúc lợi của xã hội Mỹ.
Con cái của người nhập cư bất hợp pháp vẫn được theo học các trường công lập miễn phí, chuyện này vừa do lòng nhân đạo, vừa là sự đầu tư vào tương lai nước Mỹ. Vả lại trẻ em phải được học hành ở nơi cha mẹ chúng làm lụng và nộp thuế.
Một cuộc khảo sát của US Census Bureau năm 2022 ghi nhận 11 triệu người nhập cư không giấy tờ ở Mỹ đóng góp khoảng $383 tỷ tiền thuế liên bang, $196 tỷ thuế tiểu bang và địa phương, chưa kể những sắc thuế khác như thuế tiêu thụ. Cuộc khảo sát cũng cho biết mặc dù số người nhập cư này không được hưởng tiền An Sinh Xã Hội (SSA) khi về già, mỗi năm họ vẫn phải đóng $13 tỷ vào quỹ Social Security trích từ tiền lương và thu nhập của họ. Điều này trái ngược với cáo buộc của ông Trump trong cuộc vận động ở Nevada tuần trước rằng chính sách mở cửa biên giới của Phó Tổng Thống Kamala Harris sẽ “hủy diệt Medicare và Social Security.”
Tại Detroit, ông JD Vance cho rằng người nhập cư là nguyên nhân lớn nhất khiến cho giới trẻ Mỹ không mua được nhà và ông dọa sẽ trục xuất hết những người này. Thực tế giá nhà cao là do nguồn cung nhà khan hiếm và nếu người nhập cư bị trục xuất hết thì ngành xây dựng sẽ không có đủ thợ để xây nhà và khi ấy tình trạng khủng hoảng nhà cửa sẽ thê thảm hơn nữa. Tương tự, trục xuất người nhập cư sẽ làm cho nhiều công ty, nông trại của Mỹ thiếu nhân công trầm trọng, thiệt hại sẽ rất lớn.
Còn rất nhiều thông tin xuyên tạc bóp méo sự thật về người nhập cư không thể kể ra hết được. Trong những cuộc vận động tranh cử, các ông Donald Trump và JD Vance đã không tiếc lời phỉ báng người nhập cư, gọi họ “đầu độc dòng máu của đất nước,” là những kẻ “có gene xấu,” “chúng không phải là người, chúng là thú vật,” “chúng là kẻ sát nhân máu lạnh”… Ngôn từ của các ông này càng ngày càng giống miệng lưỡi của Adolf Hitler, Joseph Stalin và họ kích động nỗi sợ của dân chúng để chia rẽ xã hội và giành sự ủng hộ chính trị.
