Chính phủ thường nói dối, gian lận và tham lam. Đôi khi lỗi lầm đến từ những cá nhân tham nhũng, lừa đảo để có được các chức vụ quyền lực mà không có đạo đức nào ngoài sự tự tôn của chính họ. Sai lầm cũng nằm ở chính người dân: Chúng ta bị thu hút bởi các chính trị gia theo chủ nghĩa dân túy, những người nói gì dân ta cũng tuân theo, thay vì tự mình nghe theo lý trí và cái đúng.
Những điều trên cũng được phác hoạ thông qua nghệ thuật, như điện ảnh chẳng hạn. Dưới đây là những phim phản ánh rõ ràng tình trạng tham nhũng của chính phủ.
“The Conversation” (1974)
Phim này không nói về Watergate hay Việt Nam, nhưng cho thấy sự hoang tưởng chính trị có thật của thời đại đó cũng như bất kỳ phim nào. Gene Hackman (tham gia bộ phim “Superman” [1978] và “Unforgiven” [1992]) vào vai chuyên gia giám sát Harry Caul, người vô cùng hoang tưởng khi nghe được một cuộc trò chuyện mà anh không nên nghe về một vụ giết người tiềm năng.
Mặc dù có vẻ như phim kể về những tội lỗi riêng tư, “The Conversation” được phát hành cùng năm khi Richard Nixon từ chức tổng thống (được hỗ trợ bởi các băng ghi âm của Tòa Bạch Ốc), và có tầm nhìn xa về tình trạng giám sát ngày càng gia tăng, nhưng cũng rất mâu thuẫn. Harry có ý tốt và những lợi ích đối với công việc anh ấy làm, nhưng cũng có những lo ngại rất rõ ràng về quyền riêng tư, cũng như khả năng hiểu sai các tình huống và toàn bộ cuộc sống dựa trên những thông tin không đúng ngữ cảnh. Không có gì được nêu ra trong phim này mà chúng ta vẫn chưa từng trải qua, dù hơn 50 năm sau.
Xem trực tuyến “The Conversation” trên Paramount+ và The Criterion Channel hoặc thuê từ Prime Video.
“The Parallax View” (1974)
Nằm ngay trong khoảng thời gian của cuộc chiến tranh Việt Nam và các vụ ám sát vào những năm 1960 và Watergate, đạo diễn Alan J. Pakula (đạo diễn các phim “Klute” và “The Pelican Brief”) tạo ra một kiệt tác nghệ thuật về chứng hoang tưởng chính trị truyền tải cảm giác sợ hãi ngày càng tăng trong từng khung hình lấy cảm hứng từ phim đen.
Diễn viên Warren Beatty, hiện nay 87 tuổi, vào vai Joseph Frady, một nhà báo bị cuốn vào một âm mưu cực kỳ phức tạp sau khi chứng kiến vụ ám sát một thượng nghị sĩ đương nhiệm và ứng cử viên tổng thống. Có nhiều điều hơn là một vụ ám sát đơn thuần, nhưng cũng có nhiều điều gây cấn trong hành trình tìm kiếm sự thật của Frady ngoài chủ nghĩa anh hùng đơn thuần.
Điều đáng lo ngại là cốt truyện ly kỳ của phim che giấu một thế giới phức tạp đến khó tin, nơi không có câu trả lời dễ dàng nào. Trong một hệ thống bị phá vỡ và tham nhũng, ngay cả những ý định tốt nhất cũng có nguy cơ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ.
Thuê “The Parallax View” từ Prime Video.
“They Live” (1988)
Phim châm biếm vô cùng tinh tế này của đạo diễn John Carpenter (đạo diễn phim “Halloween” [1978]) về chủ nghĩa tư bản thương mại theo phong cách Mỹ, kể về một kẻ lang thang (do Roddy Piper nhập vai) khám phá ra, thông qua một cặp kính râm, rằng thế giới này là một vỏ bọc do tầng lớp thống trị điều hành, nơi ẩn chứa những thông điệp tiềm ẩn ở khắp mọi nơi: như tiêu xài, sinh sản, tuân thủ. Biết được sự thật về âm mưu cuối cùng, nhân vật chính không đầu hàng mà quyết tâm chiến đấu.
Thuê “They Live” từ Prime Video.
“Wag the Dog” (1997)
Ngay trước khi cựu tổng thống Bill Clinton bị luận tội (và một vụ đánh bom hẹn giờ đáng ngờ ở Iraq), và một vài năm trước các chủ đề và sự che giấu của chiến tranh Iraq, Barry Levinson thực hiện phim châm biếm toàn những ngôi sao này, về một nhà sản xuất phim Hollywood được giao nhiệm vụ tạo ra một cuộc chiến giả với Albania để che giấu một vụ bê bối tình dục của tổng thống. Mặc dù là một phim hài đen tối, cốt truyện của phim không phải là lý do ngớ ngẩn khiến con người tham gia chiến tranh.
Thuê “Wag the Dog” từ Prime Video.
“Captain America: The Winter Soldier” (2014)
Lấy cảm hứng từ những phim ly kỳ từ những năm 1970, anh em đạo diễn nhà Russo và Marvel Studios tạo ra một phim theo chủ đề đó. Các anh hùng do Disney sở hữu thường chiến đấu để duy trì, thay vì lật đổ, hiện trạng, vì vậy “Captain America: The Winter Soldier” càng ấn tượng với khán giả hơn khi thấy Captain America là một người ngoài vòng pháp luật.
Làm việc như một phần của cơ quan gián điệp S.H.I.E.L.D., Steve Rogers (tên thật của Captain America) phát hiện ra một âm mưu lớn của chính phủ Hydra có liên quan đến thành viên nội các Alexander Pierce (do Robert Redford đóng) khiến anh ta đứng về phía sai trái của luật pháp. Anh ta bị truy đuổi vì biết về một hoạt động giám sát bí mật có liên quan đến phiên bản “Chiến Dịch Paperclip” của hãng Marvel, chương trình ngoài đời thực bí mật đưa các nhà khoa học Đức (cả Đức Quốc Xã) đến Hoa Kỳ.
Xem trực tuyến “Captain America: The Winter Soldier” trên Disney+ hoặc thuê từ Prime Video.
