Ukraine từ lâu đã mong muốn gia nhập NATO. Và việc Ukraine trở thành thành viên của liên minh quân sự này được ghi rõ trong hiến pháp của nước này.
Về phần mình, từ năm 2008, NATO đã cam kết sẽ kết nạp Ukraine. Nhưng cái sự cam kết đó tới giờ này vẫn cứ là cam kết. Nghĩa là tới giờ này, NATO vẫn do dự, lần chần trong việc thì hành cái cam kết đó. Sẽ hoàn toàn đúng nếu cho rằng chính sự do dự, lần chần đó của NATO đã khiến Nga chiếm đoạt bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014. Và cũng chính cái sự do dự, lần chần đó đã khiến Nga mở cuộc xâm lược vào Ukraine năm 2022.
Tất nhiên NATO không sai khi gọi Nga là xâm lược. Nhưng rõ ràng sự chậm trễ của NATO trong việc kết nạp Ukraine làm thành viên cũng có một phần lỗi đáng kể đối với cuộc chiến đẫm máu đang diễn ra ở Ukraine hiện nay. Đáng buồn thay, cho tới giờ này, một NATO đứng đầu là Mỹ vẫn chưa muốn thực hiện việc thu nhận Ukraine.
Nói thẳng ra, thay vì tiếp tục đưa ra những lời hứa hẹn về việc kết nạp Ukraine, NATO nên thực hiện ngay cái hứa hẹn đó ngay bây giờ. NATO đã cam kết kết nạp Ukraine từ 2008. Từ đó tới nay đã là 17 năm. 17 năm chứ đâu phải mới hôm qua để NATO tiếp tục cái sự do dự, lần chần vô lý của họ vốn đã khích lệ Moscow gây nên cuộc xâm lược đầy tội ác vào Ukraine.
Tổng Thống Zelensky đã nói thẳng suy nghĩ của mình: “Mỹ thực sự không muốn Ukraine gia nhập NATO”. Hiện tại, sau khi bị Kyiv từ chối ký vào một thỏa thuận về đổi đất hiếm Ukraine lấy bảo đảm an ninh từ Mỹ, Tổng Thống Donald Trump dường như đang tính đến một cơ chế để có thể tự động đưa Ukraine vào NATO. Đó là Ukraine sẽ được cấp tư cách thành viên NATO một cách tự động nếu Nga vi phạm một thỏa thuận hòa bình trong tương lai.
Nói đi nói lại thì hiện thời Mỹ vẫn không muốn kết nạp Ukraine vào NATO. Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Pete Hegseth nói: “Mỹ không tin rằng tư cách thành viên NATO của Ukraine trong thỏa thuận đàm phán là điều thực tế.” Nhưng khi nói ra cái “thực tế” đó, dường như ông Hegseth lại không thấy một thực tế khác, đó là Mỹ đang tỏ ra thèm khát đất hiếm của Ukraine và không muốn Ukraine nhường nó cho bất kỳ ai, kể cả các bè bạn ở Âu Châu, nếu quả thực Mỹ xem Âu Châu là bạn.
Nói thẳng ra, thay vì tiếp tục hứa hẹn và hứa hẹn, NATO đứng đầu là Mỹ nên kết nạp Ukraine ngay bây giờ. Theo ông Trump, Kyiv không có lá bài tấy nào để đàm phán với Nga. Cứ tạm cho là ông Trump nói đúng. Nhưng trong đàm phán với Mỹ thì Kyiv vẫn có lá bài tấy. Đó là đất hiếm. Trong khi ra sức dọa dẫm, bắt chẹt Kyiv, dường như ông Trump đã quên điều này.
Ông Zelensky đang chịu áp lực lớn để ký một thỏa thuận về đất hiếm của Ukraine lấy bảo đảm an ninh từ Mỹ. Vấn đề là ngay cả khi một thỏa thuận như thế được hai bên ký kết thì chưa chắc Mỹ sẽ chịu thi hành một cách nghiêm túc các điều khoản về bảo đảm an ninh cho Ukraine được ghi trong thỏa thuận đó. Với VNCH trước đây, Mỹ đã từng đưa ra cam kết này cam kết nọ, thỏa thuận này thỏa thuận nọ, thế nhưng Mỹ vẫn bỏ rơi VNCH trước kẻ thù Bắc Việt được Trung Quốc và Liên Xô hậu thuẫn. Bỏ rơi không thương tiếc nhưng lại đổ cho VNCH là thế này, thế nọ.
Nhìn chung, Mỹ không phải là người bạn tử tế. Một người bạn tử tế không bao giờ bỏ mặc bạn bè trong nguy khốn. Một người bạn thực sự không bao giờ chỉ nghĩ tới cái lợi cho mình, còn bạn bè sống chết thế nào mặc kệ. Liệu có quá lời không nếu cho rằng chơi với dao có ngày đứt tay, chơi với Mỹ có ngày đứt đầu.
Sẽ là khôn ngoan cho Kyiv nếu đem yêu cầu trở thành thành viên NATO ngay lập tức của Ukraine được ghi rõ trong thỏa thuận trao đổi đất hiếm với Mỹ. Nói cách khác, một khi Mỹ chấp nhận ký vào thỏa thuận có ghi điều kiện đó, thì mặc nhiên là Mỹ đã xem Ukraine là một thành viên của NATO, và có bổn phận cùng Âu Châu ra sức giúp Ukraine đẩy lùi xâm lược Nga ra khỏi bờ cõi của nước này. Và Mỹ không được xem đó là điều “phi thực tế.”
Chỉ khi Ukraine trở thành thành viên NATO thì nước này mới có được thế mạnh trên bàn đàm phán với Nga. Bằng không thì xem như NATO đã chấp nhận Nga là kẻ thắng trong cuộc chiến này. Và kẻ bại trận đâu chỉ là Ukraine mà còn là cả khối NATO, một NATO bạc nhược và hèn hạ.
Nghĩ cho cùng, một NATO bạc nhược và hèn hạ không cần thiết phải tồn tại.
