H.C.
Chính phủ Mỹ hôm nay thứ Sáu 18-12 đã thêm vào sổ đen kiểm soát xuất khẩu hai công ty công nghệ hàng đầu của Trung Quốc là tập đoàn thiết kế và sản xuất chip điện tử SMIC (Semiconductor Manufacturing International Co.) và tập đoàn DJI chuyên sản xuất thiết bị bay điều khiển từ xa (drone) trong một động thái làm tăng thêm căng thẳng về công nghệ giữa chính quyền Trump và Bắc Kinh.
Quyết định của Bộ Thương mại buộc các nhà xuất khẩu của Mỹ phải xin giấy phép đặc biệt mỗi khi bán thiết bị, linh kiện hoặc công nghệ cho hai công ty nói trên, từ đó ngăn cản các công ty này tiếp cận công nghệ của Mỹ.
SMIC là công ty hàng đầu trong nỗ lực tăng cường năng lực sản xuất chip của Trung Quốc, trong khi DJI là nhà sản xuất drone tiêu dùng lớn nhất thế giới.
Theo quy định của Bộ Thương mại, thiết bị hoặc vật liệu được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn tiên tiến có kích thước từ 10 nanomet trở xuống sẽ bị “từ chối xuất cảng, để ngăn cản công nghệ quan trọng đó không góp phần hỗ trợ các nỗ lực tổng hợp quân sự-dân sự của Trung Quốc.” Một nanomet có kích thước chỉ bằng một phần tỷ của mét, viết tắt là nm.
SMIC hiện đang phát triển công nghệ 10nm, công nghệ tiên tiến nhất mà một nhà sản xuất chip nội địa của Trung Quốc đạt được. Quyết định hạn chế của Mỹ sẽ giáng một đòn mạnh vào nỗ lực đó vì việc phát triển chip của Trung Quốc vẫn cần thiết bị và vật liệu từ các nhà cung cấp Mỹ.
“Chúng tôi sẽ không cho phép công nghệ tiên tiến của Mỹ giúp xây dựng quân đội của một kẻ thù ngày càng hiếu chiến”. “SMIC minh họa một cách hoàn hảo những rủi ro của việc Trung Quốc sử dụng công nghệ của Mỹ để hỗ trợ quá trình hiện đại hóa quân đội của họ,”
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross
Đầu tháng này, SMIC cũng đã bị Bộ Quốc phòng Mỹ đưa vào sổ đen – một động tác nhằm hạn chế khả năng người Mỹ đầu tư vào công ty có cổ phiếu được niêm yết tại Hồng Kông và Thượng Hải.
“Các hạn chế trong Danh sách Thực thể là một biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng Trung Quốc, thông qua đại công ty quốc gia SMIC, không thể tận dụng các công nghệ của Hoa Kỳ để hỗ trợ các hoạt động quân sự gây bất ổn của họ,” ông Ross nói thêm.
Trung Quốc đang đẩy mạnh nỗ lực hỗ trợ ngành công nghiệp sản xuất chip mới nổi nhằm thay thế sản phẩm nhập khẩu từ các công Mỹ, Nhật Bản và Nam Hàn, coi đó là điều tối quan trọng đối với an ninh quốc gia. Hôm thứ Năm, Bắc Kinh đã đưa ra một loạt chính sách ưu đãi thuế kéo dài tới 10 năm cho các công ty liên quan đến chip – từ thiết kế và sản xuất đến thử nghiệm và lắp ráp.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân (Wang Wenbin) nói rằng hành động hôm thứ Sáu của Washington là ví dụ mới nhất về việc Mỹ lạm dụng quyền lực để trấn áp một công ty Trung Quốc và nói rằng Trung Quốc cực lực phản đối động tác này. “Hoa Kỳ nên dừng các hành động trấn áp các doanh nghiệp nước ngoài phi lý của mình. Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp thích hợp để bảo vệ quyền lợi của các công ty Trung Quốc,” Vương nói.
Bộ Thương mại cho biết ngoài SMIC, còn có thêm 60 thực thể khác của Trung Quốc được đưa vào sổ đen lần này vì các hành động được coi là trái với lợi ích an ninh quốc gia hoặc chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ; bao gồm nhà sản xuất thiết bị bay không người lái dân dụng hàng đầu của Trung Quốc DJI, các công ty của Tập đoàn đóng tàu nhà nước Trung Quốc và các tổ chức nghiên cứu như Học viện Công nghệ Bắc Kinh, Đại học Hàng không và Du hành vũ trụ Nam Kinh và Đại học Thiên Tân.
Bộ Thương mại cáo buộc các thực thể mới trong danh sách đen đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hành vi vi phạm nhân quyền, ủng hộ quân sự hóa các đảo đá ở Trường Sa và Hoàng Sa và các tuyên bố hàng hải trái pháp luật ở Biển Đông của Trung Quốc, mua các sản phẩm của Hoa Kỳ rồi cung cấp cho quân đội Trung Quốc và ăn cắp bí mật thương mại của Hoa Kỳ.
Hôm thứ Ba, SMIC thông báo rằng Tưởng Thượng Nghĩa (Chiang Shang-yi), một tài năng nổi bật và kỳ cựu trong ngành thiết kế chip và là cựu giám đốc điều hành cấp cao của tập đoàn bán dẫn Đài Loan (Taiwan Semiconductor Manufacturing Co.), nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, sẽ tham gia và trở thành phó chủ tịch của SMIC. Tuy nhiên, việc bổ nhiệm ông Tưởng đã gây ra tình trạng hỗn loạn tại SMIC, khi đồng giám đốc điều hành hiện tại Lương Vượng Tùng (Liang Mong-song) đã bất ngờ nghỉ việc vào ngày hôm sau.
