Hai tuần sau vụ tấn công bạo loạn vào Điện Capitol – biểu tượng của nền dân chủ Hoa Kỳ – nhiều ý kiến vẫn cho rằng đó là hành động tự phát của những ủng hộ viên của Tổng thống Donald Trump ở cấp cơ sở phẫn nộ với “cuộc bầu cử bị đánh cắp”. Tuy nhiên điều tra của hãng tin AP, công bố hôm nay Chủ nhật 17-01-2021, chứng minh điều ngược lại: các thành viên ban vận động tái cử tổng thống của ông Trump đóng vai trò chủ yếu trong sự kiện đó.
Hãng tin AP cho biết, một tổ chức phi lợi nhuận thân Trump có tên là Women for America First đứng đơn xin và nhận được giấy phép tổ chức biểu tình ngày 06-01-2021 tại vườn hoa Ellipse – một khu đất thuộc chính phủ liên bang gần Tòa Bạch ốc. Cuộc biểu tình thu hút hàng chục ngàn người đã nhanh chóng biến thành cuộc tuần hành tới Điện Capitol, nơi Quốc hội Hoa Kỳ đang họp để chứng nhận kết quả bầu cử mà liên danh Joe Biden – Kamala Harris chiến thắng, rồi bùng nổ thành vụ bạo loạn chết người.
Phụ lục đính kèm giấy phép biểu tình do Sở Công viên Quốc gia cấp ghi tên hơn một nửa tá người chịu trách nhiệm tổ chức biểu tình là những người chỉ mới vài tuần trước đã có chân trong ban vận động tranh cử của ông Trump. Những nhân viên khác, có mặt suốt cuộc biểu tình, là những người có quan hệ gần gũi với Tòa Bạch ốc.
Tổ chức Women for America First không trả lời phỏng vấn về nguồn tài chính cho cuộc biểu tình cũng như sự tham gia của ban vận động tái cử của ông Trump.
Trong một thông cáo, Ban vận động tái cử của ông Trump nói rằng họ “không tổ chức, điều hành hoặc tài trợ cho sự kiện”, “không có nhân viên nào của ban vận động dính dáng tới việc tổ chức, điều hành cuộc biểu tình”. Họ nói nếu có một cựu nhân viên hoặc nhà thầu của ban vận động tham gia thì “không phải họ làm theo hướng dẫn của ban vận động Trump campaign”.
Tuy vậy, hồ sơ mà AP có được cho thấy ít nhất ba phụ tá ban vận động của Trump có tên trong giấy phép biểu tình. Từ khi xảy ra cuộc bạo loạn, những người này đã tắt các tài khoản mạng xã hội, xóa các dòng tin tweet và tìm cách che giấu quan hệ với cuộc biểu tình.
***
Trong đơn ghi danh biểu tình mà Women for America First nộp cho cơ quan hữu trách, bà Megan Powers được nêu danh là một trong hai giám đốc điều hành (operations manager) của sự kiện ngày 06-01. Tiểu sử trên LinkedIn của bà ta nói rằng bà là giám đốc điều hành chiến dịch tranh cử của ông Trump đến tháng 01-2021.
Caroline Wren, một người vận động tài trợ lão làng của đảng Cộng hòa, được nêu danh là “Cố vấn cao cấp” (VIP Advisor). Từ giữa tháng Ba đến giữa tháng Mười Một, tổ chức Donald J. Trump for President Inc. đã trả cho bà Wren mỗi tháng 20.000 USD, theo tài liệu của Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC). Trong cuộc vận động tái cử của ông Trump, bà Wren là cố vấn tài chính toàn quốc của Trump Victory – một ủy ban vận động tài trợ liên kết giữa ban vận động tranh cử của tổng thống và Ủy ban Toàn quốc đảng Cộng hòa.
Maggie Mulvaney – cháu của cựu Chánh văn phòng tòa Bạch ốc Mick Mulvaney, được nêu danh trong giấy phép biểu tình là “VIP Lead”. Ba này từng là giám đốc hoạt động tài chính trong ban vận động tái cử của ông Trump. Hồ sơ của FEC cho biết bà Mulvaney được trả 5.000 USD mỗi hai tuần từ ban vận động của ông Trump, ngày nhận tiền mới nhất là 13-11-2020. Tài khoản Twitter của bà đã đóng lại hôm thứ Hai 11-01 nhưng bản lưu trên Google cho thấy bà đã đăng lại nhiều tweet trong sự kiện ngày 06-01.
Trong hồ sơ ghi danh hoạt động tại tiểu bang Virginia, bà Amy Kremer được nêu danh là chủ tịch của tổ chức Women for America First, còn con gái của bà là Kylie Jane Kremer là thủ quỹ của tổ chức. Một năm trước, Sở Thuế liên bang (IRS) cấp cho tổ chức này quy chế miễn thuế dành cho các tổ chức phúc lợi xã hội, được miễn thuế từ tháng 02-2019. Trong tuyên bố đưa ra sau vụ bạo loạn ngày 06-01, bà Amy Kremer lên án vụ tấn công nhưng cho rằng người biểu tình bị kích động bởi “các phần tử xấu”, ám chỉ các thành viên đảng Dân chủ và giới truyền thông.
***
Hãng tin AP đã xem xét các bài đăng trên mạng xã hội, tài liệu ghi danh bầu cử, hồ sơ tòa án và các tài liệu công khai khác của hơn 120 người, hoặc đang đối mặt với các cáo buộc hình sự liên quan tới vụ bạo loạn ngày 06-01 hoặc bị nhận diện qua ảnh chụp và video quay trong lúc diễn ra bạo loạn.
Việc xem xét này cho thấy đám đông bạo loạn chủ yếu bao gồm các ủng hộ viên lâu năm của ông Trump, bao gồm các quan chức đảng Cộng hòa, các nhà tài trợ chính trị cho đảng Cộng hòa, các dân quân cực hữu, người theo quan điểm thượng tôn da trắng, cảnh sát ngoài giờ làm việc, thành viên các nhóm vũ trang, những người theo thuyết QAnon cho rằng chính phủ Mỹ đang bị kiểm soát một cách bí mật bởi một nhóm ác quỷ ấu dâm và thờ quỷ Satan.
Những lời phát biểu bốc lửa của ông Trump tại cuộc biểu tình ngày 06-01 ở vườn hoa Ellipse là chất xúc tác cho một cuộc bạo loạn đã được sắp xếp từ trước. Một trang web quảng bá các sự kiện ủng hộ ông Trump có tên MarchtoSaveAmerica.com mà hiện đã bị đóng, đã phát đi lời hiệu triệu các ủng hộ viên: “Lúc 1:00 PM, chúng ta phản đối ở US Capitol”.
Một trang web khác, TrumpMarch.com đăng hình ông Trump giương nắm tay lên cao trước một chiếc xe bus sơn ba màu đỏ trắng và xanh với dòng chữ lớn “Powered by Women for America First” và logo của công ty sản xuất gối MyPillow mà CEO của công ty, ông Mike Lindell là ủng hộ viên nhiệt tình của ông Trump, mới đây còn đến tận Tòa Bạch ốc để vận động ông Trump ban hành thiết quân luật.
Trang web TrumpMarch.com còn thông báo sẽ sớm đăng chi tiết của cuộc biểu tình “DC PROTEST” với múc đích “đòi lại sự minh bạch và bảo vệ tính liêm chính của cuộc bầu cử”, bên cạnh danh sách những trạm xe bus mà người tham dự biểu tình có thể “tham gia cuộc tuần hành hoặc thể hiện sự ủng hộ của mình” trong khoảng thời gian từ 27-12 đến 06-01-2021.
Bà Kimberly Fletcher, chủ tịch của nhóm Moms for America – nhóm tổ chức cuộc biểu tình “Save the Republic” gần tòa nhà Quốc hội hôm 05-01 – nói rằng mãi đến ngày 01-01 bà vẫn chưa biết ban vận động của ông Trump đóng vai trò tổ chức cuộc biểu tình ở vườn hoa Ellipse ngày 06-01 nhưng bà chú ý đến một sự thay đổi lớn trong thành phần tham dự biểu tình và danh sách những người phát biểu.
Theo bà Fletcher, cuộc biểu tình của nhóm của bà chỉ huy động được khoảng 500 người, với chi phí khoảng 13.000-14.000 USD trong khi cuộc biểu tình tại vườn hoa Ellipse ngày 06-01 có sân khấu rất lớn, hệ thống âm thanh tối tân và có ít nhất ba màn hình khổng lồ (Jumbotron) chiếu hình ảnh ông Trump và gia đình trong một căn lều riêng ở gần đó theo dõi cuộc biểu tình qua nhiều ti vi truyền hình trực tiếp.
Trong hồ sơ xin phép của Women for America First, ông Justin Caporale – đối tác của công ty tổ chức sự kiện Event Strategies Inc. – được nêu danh là giám đốc truyền hình của sự kiện. Nhưng ông Caporale là cố vấn hàng đầu của Đệ nhất Phu nhân Melania Trump, có tên trong sổ lương của Ban vận động tái cử của ông Trump suốt năm 2020 với mức lương 7.500 USD cho mỗi hai tuần làm việc, theo hồ sơ của FEC.
Ông Tim Unes, nhà sáng lập và chủ tịch của Event Strategies là “giám đốc sân khấu” của cuộc biểu tình ngày 06-01. Ông Unes có quan hệ lâu dài với ông Trump và Ban vận động của ông Trump đã trả cho công ty Event Strategies 1,3 triệu USD trong năm 2020 về các “dịch vụ nghe nhìn”, theo hồ sơ của FEC.
Một nhân vật khác có quan hệ mật thiết với chính phủ ông Trump là bà Hannah Salem, “giám đốc điều hành hậu cần và truyền thông” cho cuộc biểu tình ngày 06-01. Bà Salem đã từng làm trợ lý cao cấp về báo chí cho Tòa Bạch ốc trong ba năm, “xử lý chiến lược truyền thông cho các sự kiện lớn của Tổng thống Trump”, theo lý lịch của bà trên LinkedIn.
Với sự có mặt và dàn dựng của hàng loạt viên chức, chuyên viên cấp cao từ Ban vận động tranh cử của ông Trump và nguồn tài chính khổng lồ cho một sự kiện hoành tráng và chuyên nghiệp, thật khó nói rằng cuộc biểu tình dẫn tới bạo loạn ngày 06-01 chỉ là phản ứng tự phát, bốc đồng của một số người ủng hộ Tổng thống Trump muốn đòi lại công bằng cho ông mà né tránh một âm mưu được chuẩn bị kỹ để phá hoại nền dân chủ Mỹ.
