Một loạt cơn bão tàn khốc đưa California thoát khỏi đợt hạn hán kéo dài hàng thập niên vào mùa Đông vừa qua, nhưng lại khiến một số khu vực của tiểu bang ngập lụt.
Tại Thung lũng San Joaquin, lũ lụt dẫn đến sự tái xuất hiện Tulare Lake, từng là hồ nước ngọt lớn nhất phía Tây Mississippi. Mùa Xuân bắt đầu và thời tiết ấm lên hiện đang đe dọa lũ lụt, thậm chí còn có khả năng gây thảm họa cao hơn khi lớp băng tuyết ở South Sierras bắt đầu tan chảy, gây nguy hiểm cho các cộng đồng nông dân địa phương và một trong những vùng nông nghiệp lớn nhất của California.
Mưa nhiều, tăng rủi ro lũ lụt
Nhà khoa học khí hậu Daniel Swain thuộc Viện Môi trường và Tính bền vững tại đại học University of California, Los Angeles, cho biết “sự va chạm mạnh” giữa các đợt khô hạn kéo dài và mưa nhiều hơn sẽ trở thành một đặc điểm ngày càng tăng của khí hậu California, khi hành tinh ngày càng ấm lên.
Theo Swain, California không xa lạ gì với mùa Đông ẩm ướt. Có một lịch sử lâu dài về những năm ẩm ướt hơn nhiều so với mức trung bình. Nhưng ông hy vọng tính năng đó sẽ là một phần ngày càng nổi bật của khí hậu California trong một thế giới đang nóng lên. Ông dự kiến sẽ chứng kiến mùa Đông ẩm ướt hơn, cũng như những cơn bão riêng lẻ dữ dội hơn trong thời gian tới.
“Tại thời điểm này, mức độ nóng lên toàn cầu xảy ra đã làm tăng cường độ của các hiện tượng mưa cực đoan ở California khoảng 5% và 15%,” Swain trả lời phóng viên Peter Schurmann của tổ chức Dịch vụ Truyền thông Thiểu số (Ethnic Media Services – EMS). “Điều đó không có nghĩa là lượng mưa trung bình của California đã tăng lên. Trên thực tế, nó không thực sự thay đổi chút nào, nhưng là dấu hiệu đặc trưng của khí hậu California trong một thế giới đang nóng lên. Một số khu vực của tiểu bang – đặc biệt là ở khu vực trung tâm và phía Bắc – đã trải qua cả những năm ẩm ướt nhất và khô hạn nhất trong hơn một thế kỷ, được ghi nhận trong 10 năm qua.”
Những trận mưa rả rích trong thời gian qua không làm thay đổi tổng lượng mưa, nhưng lại là dấu hiệu xấu, tăng rủi ro bị lũ lụt. Swain đưa ra thông tin cụ thể: Bạn có thể có 20 inch lượng mưa trong suốt một năm và đó là một năm rất trung bình. Nhưng nếu lượng mưa là 20 inch trong ba tuần thì rõ ràng bạn đang ở trong tình trạng khẩn cấp về lũ lụt.
Trả lời câu hỏi, liệu tiểu bang lập kế hoạch như thế nào đối với những đợt khô hạn cực đoan kéo dài này và lũ lụt nghiêm trọng hơn và có khả năng tàn phá? Swain cho biết: “Cùng lúc, tiểu bang phải quản lý rủi ro cả hạn hán lẫn lũ lụt, không thể tách rời, nhưng vấn đề là từ trước đến nay, California giải quyết hai vấn nạn này hoàn toàn riêng biệt. Điều này gây bất lợi và cần ngừng ngay.
Quản lý cùng lúc rủi ro hạn hán và lũ lụt ra sao?
Quản lý cùng lúc rủi ro hạn hán và lũ lụt có nghĩa phải bổ sung nguồn nước ngầm chiến lược, chuyển dòng nước lũ nguy hiểm tiềm ẩn để giảm thiểu thiệt hại trong thời gian ngắn và mang lại lợi ích trong dài hạn. Điều này cũng có thể là vấn đề xây dựng kênh và ống dẫn. Theo Swain, có một số ý kiến đề xuất xây dựng nhiều đập hơn. “Thực tế là chúng ta đã chặn tất cả các con sông lớn. Và trong khi các con đập để lưu trữ nước nghe thì tuyệt vời đấy, nhưng trong điều kiện khí hậu ấm lên, chúng lại gây vấn đề nghiêm trọng.”
Tình hình lũ lụt ngày càng nhiều và có khả năng tồi tệ hơn nếu tuyết tan chảy ở Sierra. Và nếu không có phương tiện để nhanh chóng tiêu thoát nước, lại xảy ra tình trạng ô nhiễm không kém nghiêm trọng. “Nước lũ sẽ bao gồm phân bón, thuốc trừ sâu, nước thải và các loại hóa chất thương mại, rồi nằm đó và ngấm xuống trong một thời gian dài,” Swain nói. “Phần lớn những dự đoán như thế ở Thung lũng San Joaquin trong tương lai, hiện đang bị nghi ngờ rất nhiều rằng sẽ xảy ra trong vài tuần tới.”
Vậy chính quyền California đang tích cực chuẩn bị đối phó với tình trạng nguy hiểm này như thế nào, hay khoán cho các quận hạt, và thậm chí để người dân tự tìm hiểu? Swain công nhận vế thứ hai cho biết, các chủ đất lớn, riêng lẻ đang đơn phương đưa ra các quyết định ảnh hưởng đến hàng chục nghìn người thực sự sống ở nơi đang “có vấn đề”. Ông nói: “Trong vài trường hợp, một người đưa ra quyết định vì lợi ích cá nhân về điều gì sẽ ít gây hại nhất cho vùng đất của họ, và thường thì quyết định đó đối lập trực tiếp với điều gì sẽ gây hại cho hàng chục nghìn người vì nếu đất của họ không bị ngập lụt, thì người khác sẽ bị. Động lực học ở đây rất bất đối xứng.”
“Điều này gần giống như một mô hình thu nhỏ của vấn đề lớn hơn là biến đổi khí hậu. Chúng tôi biết thảm họa đang đến nhưng chúng tôi làm rất ít hoặc không làm gì để chuẩn bị và để những người dễ bị tổn thương nhất phải tự lo liệu,” Swain nói.
Trong khi đó, các mô hình khí hậu dự đoán khoảng 80% là California có thể bước vào kiểu thời tiết El Niño vào cuối năm nay. Và mối quan hệ giữa lượng mưa ở California và El Niño mạnh là khá mạnh mẽ, đặc biệt là ở Trung và Nam California. Có nghĩa là nếu mọi thứ diễn ra đúng như vậy, mùa Đông California năm tới sẽ ẩm ướt hơn bình thường vào năm tới, và đương nhiên không thể tránh khỏi những trận lũ lụt kinh hoàng.
