Có rất nhiều chiến lược để điều chỉnh cảm xúc của chúng ta và một khuôn khổ để hiểu các kỹ thuật này được gọi là Process Model (tạm dịch: mô hình quy trình).
Các nhà tâm lý học sử dụng công cụ này để xác định nơi và cách can thiệp vào quá trình hình thành cảm xúc của con người.
Quá trình đó có ba bước: Đầu tiên, trong một tình huống, có thật hoặc tưởng tượng, điều đó thu hút sự chú ý của bạn. Sau đó, bạn đánh giá hoặc thẩm định tình huống và liệu nó có giúp ích hay cản trở mục tiêu của mình hay không. Cuối cùng, sự đánh giá này dẫn đến một loạt các thay đổi trong cách bạn cảm thấy, suy nghĩ và hành xử, được gọi là phản ứng cảm xúc.
Mỗi bước của quá trình này mang đến cơ hội để can thiệp và thay đổi cảm xúc của mỗi người một cách có ý thức và Process Model phác thảo các chiến lược mà con người có thể thử ở từng giai đoạn.
Để thấy điều này trong thực tế, hãy tưởng tượng bạn được mời đến cùng một bữa tiệc với người yêu cũ mà bạn không ưa cùng người yêu mới của họ. Chiến lược đầu tiên của bạn có lẽ là tránh hoàn toàn tình huống đó bằng cách từ chối lời mời, nhưng nếu bạn tham dự, bạn cũng nên thử thay đổi tình huống bằng cách chọn không tương tác với người yêu cũ của mình. Nếu điều đó khó khăn và bạn muốn chuyển sự chú ý của mình, như bằng cách trò chuyện với bạn bè thay vì tập trung vào người yêu mới của người tình cũ. Một lựa chọn khác là đánh giá lại cách bạn nghĩ về tình huống này.
Sau khi nghiêm túc đánh giá lại mọi thứ, bạn sẽ nhận ra rằng mình không quan tâm người tình cũ của mình hẹn hò với ai. Nếu không có chiến lược nào trong số này hiệu quả, hãy thử kiềm chế phản ứng cảm xúc của mình sau khi sự việc xảy ra. Mặt khác, điều này có lẽ rất phức tạp. Nhiều cách dễ nhất để thực hiện việc này, như che giấu cảm xúc hoặc cố gắng thay đổi chúng bằng những hoạt động tiêu cực, nhưng thường dẫn đến nhiều cảm xúc tiêu cực hơn và các vấn đề về sức khỏe trong thời gian dài.
Các chiến lược tích cực hơn bao gồm đi bộ đường dài, hít thở chậm, sâu hoặc nói chuyện với bạn bè hoặc người thân. Mặc dù để thành thạo tất cả các chiến lược này cần phải thực hành, nhưng học cách nhận ra cảm xúc của bản thân và suy nghĩ về nguồn gốc của những cảm xúc là một nửa thành công. Một khi bạn hiểu rằng mình có khả năng điều chỉnh cảm xúc của mình, việc đó sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều.
Tuy nhiên, bạn có nên sử dụng các kỹ thuật này để liên tục duy trì tâm trạng tốt không? Câu trả lời phụ thuộc vào cách bạn định nghĩa thế nào là tâm trạng “tốt.” Thật phổ biến khi nghĩ rằng chúng ta nên cố gắng né tránh nỗi buồn và sự thất vọng, nhưng không có cảm xúc nào là tốt hay xấu cả, chỉ có hữu ích hoặc không, tùy thuộc vào tình huống.
Ví dụ như nếu một người bạn kể với bạn về sự ra đi của một người thân, việc cảm thấy và thể hiện nỗi buồn không chỉ phù hợp mà còn giúp bạn đồng cảm và hỗ trợ họ. Ngược lại, mặc dù việc thường xuyên phớt lờ cảm xúc của bạn là không lành mạnh, nhưng việc cố gắng mỉm cười để vượt qua khó khăn là hoàn toàn hợp lý.
Chắc hẳn bạn đã nghe rất nhiều thông điệp trái chiều về cảm xúc. Một số người gây áp lực buộc bạn phải luôn lạc quan trong khi những người khác bảo bạn chỉ cần đón nhận cảm xúc khi nó đến. Tuy nhiên, trên thực tế, mỗi người phải tự tìm ra sự cân bằng của riêng mình. Vì vậy, nếu câu hỏi là: “Bạn có nên luôn cố gắng để hạnh phúc không?” Câu trả lời là không.
Các nghiên cứu cho thấy những người ám ảnh về hạnh phúc thường trải qua những cảm xúc tiêu cực thứ cấp, như tội lỗi hoặc thất vọng vì buồn bã và thất vọng vì họ không cảm thấy hạnh phúc hơn.
Điều này không có nghĩa là bạn nên để nỗi buồn hoặc sự tức giận lấn át, nhưng các chiến lược như đánh giá lại hỗ trợ bạn xem xét lại suy nghĩ của mình về một tình huống, cho phép bạn chấp nhận rằng mình cảm thấy buồn và nuôi dưỡng hy vọng rằng mọi thứ sẽ tốt hơn.
(theo Medium)
