Tích cực độc hại là niềm tin rằng bất kể tình huống khó khăn hay tồi tệ đến đâu cũng duy trì một suy nghĩ tích cực.
Mặc dù như cách chúng ta thường nhận định là có những lợi ích khi trở nên lạc quan và suy nghĩ tích cực, nhưng tính tích cực độc hại sẽ bằng cách khác, từ chối mọi cảm xúc khó khăn để ủng hộ vẻ ngoài vui vẻ và đó thường là tích cực giả tạo.
Có cái nhìn tích cực về cuộc sống sẽ tốt cho sức khỏe tinh thần của bạn. Vấn đề là cuộc sống không phải lúc nào cũng tích cực. Tất cả chúng ta đều có những cảm xúc và trải nghiệm đau đớn. Những cảm xúc đó, mặc dù thường khó chịu, cần được cảm nhận, xử lý một cách cởi mở và trung thực để đạt được sự chấp nhận và sức khỏe tâm lý tốt hơn.
Tính tích cực độc hại đưa suy nghĩ tích cực đến mức cực đoan quá mức. Thái độ này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của sự lạc quan không phải lúc nào cũng có được khi là một con người, mà còn giảm thiểu và thậm chí phủ nhận bất kỳ dấu vết nào của cảm xúc con người không hoàn toàn hạnh phúc hay tích cực.
*Tích cực độc hại có nghĩa là có cách tiếp cận cuộc sống “chỉ có những rung cảm tốt” và loại bỏ mọi cảm xúc có vẻ tiêu cực. Nó không tạo điều kiện cho bạn nhận được sự hỗ trợ đích thực cần thiết để đối phó với những gì bạn đang phải đối mặt.
Tích cực độc hại có nhiều hình thức. Một số ví dụ bạn có thể đã gặp trong cuộc sống của mình.
-Khi có điều gì đó tồi tệ xảy ra, chẳng hạn như mất việc, mọi người thường hay nói “hãy luôn lạc quan” hoặc “hãy nhìn vào khía cạnh tươi sáng”.
Mặc dù những nhận xét như vậy thường nhằm mục đích thông cảm, nhưng chúng có thể chặn đứng bất cứ điều gì mà người khác có thể muốn nói về những gì họ đang trải qua.-Sau khi trải qua một số loại mất mát, mọi người có thể nói rằng “mọi thứ xảy ra đều có lý do.” Chắc hẳn khi mọi người đưa ra những tuyên bố như vậy bởi vì họ tin rằng họ đang an ủi, tuy nhiên, đây cũng là một cách để trốn tránh nỗi đau của người khác.
-Khi bày tỏ sự thất vọng hoặc buồn bã, ai đó có thể trả lời rằng “hạnh phúc là một sự lựa chọn”. Điều này cho thấy nếu ai đang có những cảm xúc tiêu cực, thì đó là lỗi của chính họ vì đã không biết “lựa chọn” hạnh phúc.
Những câu nói như vậy thường có ý tốt, hoặc mọi người không biết nói gì khác và không biết làm thế nào để đồng cảm. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhận ra rằng tính tích cực độc hại có thể gây hại.
*Tích cực độc hại so với lạc quan
Có thể lạc quan khi đối mặt với những kinh nghiệm khó khăn và thử thách. Nhưng những người đang trải qua chấn thương không cần phải được yêu cầu giữ thái độ tích cực hoặc cảm thấy rằng họ đang bị đánh giá vì không duy trì được cái nhìn tích cực.
Tại sao tích cực độc hại lại có hại? Quá nhiều điều tích cực là độc hại vì nó có thể gây hại cho những người đang trải qua thời kỳ khó khăn. Thay vì có thể chia sẻ những cảm xúc chân thật của con người và để họ nhận được sự hỗ trợ vô điều kiện, tích cực độc hại vô tình khiến những người đang gặp khó khăn sẽ thấy cảm xúc của họ bị gạt bỏ, phớt lờ hoặc hoàn toàn vô hiệu.
Nhận được sự tích cực độc hại có thể dẫn đến cảm giác xấu hổ. Nó cho mọi người biết rằng những cảm xúc mà họ đang cảm thấy là không thể chấp nhận được. Khi ai đó đang đau khổ, họ cần biết rằng cảm xúc của họ là có giá trị và họ có thể tìm thấy sự khuây khỏa và tình yêu thương nơi bạn bè và gia đình.
Trở nên tích cực một cách độc hại cũng có thể gây ra cảm giác tội lỗi. Nó gửi một thông điệp rằng nếu bạn không tìm được cách để cảm thấy tích cực—ngay cả khi đối mặt với bi kịch – bạn đang làm gì sai chăng?
Tính tích cực độc hại hoạt động như một cơ chế tránh né. Khi mọi người tham gia vào loại hành vi này, nó cho phép họ vượt qua các tình huống cảm xúc khiến họ cảm thấy không thoải mái. Đôi khi chúng ta biến những ý tưởng tương tự này thành chính mình, tiếp thu chúng. Khi chúng ta cảm thấy những cảm xúc khó khăn, chúng ta sẽ coi thường, loại bỏ và phủ nhận chúng.
Tính tích cực độc hại cho phép chúng ta tránh cảm nhận những điều có thể gây đau đớn. Nhưng điều này khiến chúng ta không có khả năng đối mặt với những cảm xúc đầy thử thách, điều mà cuối cùng có thể dẫn đến sự trưởng thành và hiểu biết sâu sắc hơn.
Câu thần chú “chỉ có những rung cảm tích cực” có thể đặc biệt gây đau đớn trong những thời điểm cá nhân đau khổ tột độ. Khi mọi người đang đương đầu với những tình huống như khó khăn về tài chính, mất việc làm, bệnh tật hoặc mất người thân, việc được khuyên rằng họ cần nhìn vào khía cạnh tươi sáng có vẻ hết sức tàn nhẫn.
Một số trường hợp thậm chí còn coi sự tích cực độc hại là một hình thức châm ngòi. Điều này là do nó tạo ra một câu chuyện sai lệch về thực tế, thường khiến bạn đặt câu hỏi về những gì bạn nghĩ và cảm nhận.
Trong một số trường hợp, tính tích cực độc hại thậm chí có thể bị lạm dụng. Kẻ lạm dụng có thể sử dụng nó để hạ thấp giá trị, loại bỏ và giảm thiểu cảm xúc và trải nghiệm của người khác. Họ thậm chí có thể sử dụng nó như một cách để hạ thấp mức độ nghiêm trọng của hành động lạm dụng của chính họ.
Ở mức tốt nhất, những câu nói tích cực độc hại được coi là những câu nói tầm thường khiến một người không gặp khó khăn trong việc giải quyết cảm xúc của người khác. Tồi tệ nhất, những lời nhận xét này cuối cùng lại gây ra cảm giác xấu hổ và đổ lỗi cho những người thường xuyên phải đối mặt với những tình huống vô cùng khó khăn.
Tích cực độc hại thường có thể tinh tế. Học cách nhận biết các dấu hiệu có thể giúp bạn xác định loại hành vi này tốt hơn. Các dấu hiệu cho thấy bạn có thể dương tính với chất độc hại bao gồm:
-Loại bỏ các vấn đề hơn là đối mặt với chúng
-Che giấu cảm xúc thật của bạn đằng sau những câu nói hay mà dường như được xã hội chấp nhận
-Giảm thiểu cảm xúc của người khác vì họ khiến bạn khó chịu
-Khiến người khác xấu hổ khi họ không có thái độ tích cực
Điều quan trọng không kém là biết khi nào người khác có thể hành động tích cực một cách độc hại với bạn, có khả năng làm tổn thương sức khỏe tinh thần của bạn. Các dấu hiệu cho thấy bạn có thể đã nhận được sự tích cực độc hại bao gồm:
-Cảm thấy tội lỗi khi buồn, tức giận hoặc thất vọng
-Che giấu hoặc ngụy trang cảm giác thực sự của bạn
-Cố gắng trở nên khắc kỷ hoặc “vượt qua” những cảm xúc đau đớn.
Đôi khi, loại hành vi này có thể phục vụ như một cơ chế đối phó để giúp mọi người giảm hoặc tránh căng thẳng. Thay vì đối mặt với một cảm xúc khó khăn, mọi người cố gắng tránh nó bằng cách đặt những câu nói tích cực vào một tình huống xấu. Mặc dù đây có vẻ là một cách hiệu quả để đối phó, nhưng việc phủ nhận hoặc loại bỏ những cảm xúc tiêu cực có thể khiến bạn khó thực sự đối phó hiệu quả với những cảm xúc đó.
Thí dụ: Khi có một người bạn thân vừa bị mất việc và tâm sự với bạn, thông thường bạn sẽ nói: “Không sao, cứ lạc quan lên đi. Mọi việc rồi sẽ ổn thôi!” Nhưng ổn thế nào được! Mà chính bạn cũng không biết bạn mình sẽ ổn bằng cách nào mà! Cho nên, thay vì nói câu đó, bạn có thể nói những lời tạo cảm giác dễ chịu hơn, như “Tệ nhỉ. Buồn thật đấy, nhưng đó là chuyện bình thường thôi. Thế bạn có định làm gì khác không?”
Nhớ rằng cảm xúc không phải lúc nào cũng cần phải rõ ràng. Tích cực lành mạnh thừa nhận những cảm xúc thật. Nó không buộc bạn giữ một góc nhìn nhất định, thay vào đó, hai cảm xúc trái ngược nhau có thể cùng tồn tại.
Bạn có thể buồn bã vì mất công việc bạn yêu thích, nhưng cũng rất hy vọng tìm được công việc yêu thích mới. Khi bạn không còn cảm thấy “không tốt” cũng như cảm thấy cần phải loại bỏ những cảm xúc tiêu cực như buồn rầu, đố kỵ, thất vọng, …, bạn sẽ có lòng trắc ẩn với chính mình hơn.
Vậy, làm thế nào để tránh tích cực độc hại:
Nếu bạn nhận ra những hành vi tích cực độc hại ở bản thân, thì có những điều bạn có thể làm để phát triển một cách tiếp cận lành mạnh hơn, mang tính hỗ trợ hơn. Một số ý tưởng bao gồm:
1-Phát triển một thái độ “không ổn cũng không sao.” Thay vì có quan điểm cho rằng cảm xúc tiêu cực là sai, hãy chấp nhận rằng việc lúc nào cũng ổn là không thực tế. Nhắc nhở bản thân rằng nếu ai đó cảm thấy không ổn, điều đó hoàn toàn có thể chấp nhận được. Họ chắc chắn sẽ phát triển hơn từ cái không ổn này. Nhưng trước mắt, cảm xúc của họ cần được chấp nhận.
2.Quản lý những cảm xúc tiêu cực, nhưng đừng phủ nhận chúng. Những cảm xúc tiêu cực có thể gây ra căng thẳng khi không được kiểm soát. Nhưng chúng cũng có thể cung cấp thông tin quan trọng dẫn đến những thay đổi có lợi trong cuộc sống của bạn.
3.Tập trung vào việc lắng nghe người khác và thể hiện sự hỗ trợ. Khi ai đó bày tỏ cảm xúc khó khăn, đừng dập tắt họ bằng sự tích cực độc hại. Thay vào đó, hãy cho họ biết rằng những gì họ đang cảm thấy là bình thường và bạn luôn ở đó để lắng nghe.
(theo VeryWell Mind)
