Ngày 14 Tháng Tám, tại Toà án Tối cao Quận hạt Fulton thuộc tiểu bang Georgia, đại bồi thẩm đoàn đã quyết định truy tố cựu Tổng thống Donald Trump và 18 người khác trong cuộc điều tra nỗ lực lật ngược chiến thắng của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 tại tiểu bang này.
Kéo theo nhiều người cùng ra toà
Cụ thể, Trump bị buộc 13 tội danh, gồm vi phạm luật Racketeering Law của Georgia – mô phỏng theo luật Racketeer Influenced and Corrupt Organizations (RICO) ra đời nhằm truy lùng các trùm mafia; dụ dỗ một công chức vi phạm lời thề; âm mưu mạo danh một công chức khác; âm mưu thực hiện hành vi giả mạo cấp độ một; và âm mưu đệ trình các tài liệu giả.
Đây là bản cáo trạng thứ tư liên quan đến cựu tổng thống, sau cuộc điều tra kéo dài hai năm rưỡi của Công tố Quận hạt Fulton Fani T. Willis (Dân chủ). Cuộc điều tra được tiến hành sau khi bản ghi âm cuộc điện đàm vào tháng Một, 2021 bị rò rỉ, trong đó Trump thúc giục Bộ Trưởng Nội Vụ (Secretary of State) Georgia Brad Raffensperger đặt câu hỏi về tính hợp lệ của hàng ngàn lá phiếu, đặc biệt là ở khu vực Atlanta nơi có nhiều đảng viên Dân chủ, và nói rằng ông ta muốn “tìm” các phiếu bầu để đảo ngược thất bại tại tiểu bang.
Cuộc điều tra của Willis nhanh chóng mở rộng sang các âm mưu khác của Trump và những người ủng hộ ông, gồm cố cản trở quy trình phê chuẩn kết quả của cử tri đoàn, quấy rối nhân viên bầu cử, lan truyền thông tin sai lệch về quy trình bỏ phiếu ở tiểu bang và làm tổn hại đến uy tín của máy kiểm phiếu ở một quận hạt nông thôn.
Raffensperger, một người từng ủng hộ Trump trước khi chống lại chiến dịch gây áp lực của cựu tổng thống, đã cung cấp lời khai cho văn phòng của Willis. Một trọng tâm khác trong cuộc điều tra là “các đại cử tri thay thế” (các cá nhân ký giấy chứng nhận Trump đã thắng Georgia trong cuộc bầu cử năm 2020 và tuyên bố họ là những đại cử tri “được bầu hợp lệ và đủ tư cách” của Georgia).
Vào Tháng Bảy, 2022, Willis thông báo cho tất cả 16 đại cử tri GOP này họ là mục tiêu trong cuộc điều tra của bà. Ít nhất tám người trong số họ đã đạt được các thỏa thuận miễn trừ cho phép họ tránh bị truy tố nếu họ hợp tác và làm chứng.
Một dòng điều tra quan trọng thứ ba của Willis là cáo buộc vi phạm thiết bị bỏ phiếu ở Coffee County, một quận Georgia nông thôn cách Atlanta khoảng 200 dặm (video giám sát cho thấy các đặc vụ của Trump vào Tháng Một, 2021 đã tiếp cận một khu vực an toàn của văn phòng bầu cử quận hạt).
Tổng cộng có 41 cáo buộc chống lại 19 bị cáo trong bản cáo trạng dài 98 trang.
Trong số những người bị buộc tội có Rudy Giuliani, cựu thị trưởng New York, từng là luật sư riêng của Trump sau cuộc bầu cử; cựu chánh văn phòng Toà Bạch Ốc Mark Meadows của Trump và một số cố vấn của Trump, gồm ba luật sư John Eastman, Sidney Powell và Kenneth Chesebro.
Cũng bị truy tố là hai luật sư có trụ sở tại Georgia bênh vực Trump, Ray S. Smith III và Robert Cheeley; cố vấn chiến dịch cấp cao Mike Roman, người đã giúp lập kế hoạch cho cuộc họp đại cử tri thay thế; và ba đảng viên Cộng hòa Georgia nổi tiếng từng là đại cử tri: cựu chủ tịch GOP David Shafer, cựu chủ tịch tài chính GOP Shawn Still và Cathy Latham, chủ tịch GOP của Coffee County lúc đó.
Một số người ít được biết đến hơn đã tham gia vào nỗ lực đảo ngược thất bại của Trump ở Georgia cũng bị truy tố, trong đó có ba người bị buộc tội quấy rối nhân viên bầu cử Ruby Freeman của Quận hạt Fulton: Stephen Cliffgard Lee, Harrison Floyd và Trevian Kutti. Harrison Floyd là cựu nhà báo của R. Kelly và là cộng sự của Ye (rapper Kanye West).
Nhóm bị buộc tội tham gia vào nỗ lực đánh cắp dữ liệu trong máy đếm phiếu ở Quận hạt nông thôn Coffee County gồm Cathy Latham, cựu giám sát viên bầu cử Misty Hampton của Coffee County và doanh nhân Scott Hall.
Không phải tất cả đều phải đối mặt với cùng một tội danh, nhưng tất cả đều bị buộc tội vi phạm luật RICO của tiểu bang. Willis cho biết bà đã cho những kẻ bị buộc tội đến ngày 25 Tháng Tám để trình diện. “Trump và các bị cáo khác bị buộc tội trong bản cáo trạng này đã từ chối chấp nhận Trump đã thua, và họ cố ý và cố ý tham gia vào một âm mưu nhằm thay đổi bất hợp pháp kết quả cuộc bầu cử sao có lợi cho Trump” – bản cáo trạng nêu rõ.
Trước ngày thứ Hai lịch sử
Bản cáo trạng được đại bồi thẩm đoàn cho công khai vào tối 14 Tháng Tám bao quát và chi tiết hơn nhiều so với bản cáo trạng liên bang do công tố viên đặc biệt Jack Smith đứng đầu, dù cũng cùng nhắm vào âm mưu đảo ngược chiến thắng của Biden, một cái ở cấp liên bang, một cái ở cấp tiểu bang.
Bản cáo trạng liên bang của Smith có liệt kê sáu đồng phạm giấu tên, chưa bị truy tố. Nhưng năm người trong số đó đã được The Washington Post và các tổ chức tin tức khác xác định là Rudy Giuliani, John Eastman, Jeffrey Clark, Kenneth Chesebro và Sidney Powell.
Vào Tháng Một 2022, Willis yêu cầu triệu tập một đại bồi thẩm đoàn đặc biệt (special grand jury) bất thường để tiếp tục cuộc điều tra, với lý do các nhân chứng không chịu làm việc với các công tố viên nếu không có trát đòi hầu tòa.
Bồi thẩm đoàn đặc biệt gồm 23 bồi thẩm viên và ba người dự bị được chọn từ một nhóm cư dân ở Atlanta và các vùng ngoại ô được trao toàn quyền trát đòi hầu tòa đối với các tài liệu và nhân chứng, dù bồi thẩm đoàn đặc biệt không thể đưa ra cáo trạng mà chỉ đưa ra các khuyến nghị trong vụ án.
Trong khoảng tám tháng, họ đã nghe ý kiến của 75 nhân chứng, gồm các cố vấn chủ chốt của Trump như Giuliani, Meadows và Thượng nghị sĩ Lindsey O. Graham (Cộng hoà-South Carolina), những người đã tiến hành một cuộc chiến pháp lý thất bại trước Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ để chặn trát đòi hầu tòa trước khi ra làm chứng.
Vào Tháng Một, đại bồi thẩm đoàn đặc biệt đã kết thúc công việc của mình và đưa ra báo cáo cuối cùng về cuộc điều tra mà phần lớn được giữ kín bởi thẩm phán giám sát bồi thẩm đoàn.
Thẩm phán Robert McBurney của Tòa án Tối cao Quận hạt Fulton đã nêu những lo ngại về “thủ tục hợp pháp” đối với “các bị cáo tiềm năng trong tương lai” khi Willis xem xét các tội danh. Nhưng vào Tháng Hai, thẩm phán bất ngờ công bố một đoạn trích dài năm trang của báo cáo, gồm một phần trong đó bồi thẩm đoàn kết luận một số nhân chứng có thể đã khai man sau tuyên thệ.
Các luật sư của Trump sau đó đã tìm cách loại Willis và văn phòng của bà khỏi vụ án, nêu lý do về “những bình luận công khai của Willis về cuộc điều tra” và đòi hủy bỏ báo cáo cuối cùng cũng như bất kỳ bằng chứng nào do đại bồi thẩm đoàn đặc biệt thu thập được.
Nhưng kiến nghị của họ đã bị McBurney và Tòa án Tối cao Georgia bác bỏ, nêu lý do Trump “không có tư cách pháp lý để ngăn chặn cuộc điều tra trước khi các cáo buộc được đệ trình”.
Vào mùa xuân, giữa những lo ngại về an ninh, Willis đã có một bước bất thường khi nói với cơ quan thực thi pháp luật rằng bà dự định công bố bản cáo trạng vào Tháng Tám. Vì đại bồi thẩm đoàn đặc biệt không thể đưa ra cáo trạng, các công tố viên đã trình bày vụ việc của họ trước một đại bồi thẩm đoàn thông thường (standard grand jury) tuyên thệ vào tháng trước để bắt đầu xét xử vụ án vào thứ Hai, 14 Tháng Tám.
Phản ứng từ phía Trump
Khi thấy thua Biden tại Georgia với cách biệt khoảng 12,000 phiếu bầu trong 5 triệu phiếu bầu, Trump và những người ủng hộ quyết định tuyên bố rằng bầu cử có gian lận. Nhưng kiểm phiếu lại và kiểm toán pháp y do Ngoại trưởng Georgia Brad Raffensperger (Cộng hòa) tiến hành không tìm thấy bằng chứng nào chứng minh có “gian lận phổ biến”.
Các phiên tòa xét lại kết quả bầu cử cũng thất bại. Tuy nhiên, Trump đã gây áp lực với Raffensperger, Thống đốc Georgia Brian Kemp (GOP), cố Chủ tịch Hạ viện Georgia David Ralston (GOP) và những người khác để lật ngược kết quả.
Trump từ lâu đã chỉ trích cuộc điều tra Georgia là một “cuộc săn phù thủy chính trị”. Trước bản cáo trạng hôm thứ Hai, nhóm pháp lý của Trump đặt bản doanh tại Georgia đã đệ trình các thách thức pháp lý nhằm tìm cách loại bỏ Willis và xếp lại cuộc điều tra.
Ba luật sư Drew Findling, Marissa Goldberg và Jennifer Little đã ra tuyên bố lên án bản cáo trạng ngày thứ Hai và gọi những gì vừa diễn ra là “gây sốc và vô lý”. Họ cáo buộc Willis xây dựng vụ án dựa trên “những nhân chứng vì lợi ích cá nhân và chính trị của bản thân họ”.
Tuyên bố nêu rõ: “Chúng tôi mong muốn được xem xét chi tiết bản cáo trạng vì chắc chắn có sai sót và vi hiến như toàn bộ quá trình này”. Họ cũng khiếu nại việc sử dụng đại bồi thẩm đoàn đặc biệt.
Trump đã tăng cường các cuộc tấn công vào Willis và các công tố viên khác, mô tả họ là “những kẻ xấu xa, kinh khủng” và “bệnh tâm thần”. Ông gọi Willis, người da đen, là “một kẻ phân biệt chủng tộc từ Atlanta”. Gần đây, chiến dịch tranh cử của Trump đưa Willis vào một video bêu rếu bà và các cộng sự.
Dù hiếm khi phản hồi nhưng Willis nhiều lần nêu lên những lo ngại về an ninh cá nhân khi cuộc điều tra đang tiến triển, viện dẫn “những ngôn từ quá khích đáng báo động” của Trump và những lời đe dọa phân biệt chủng tộc mà bà và nhân viên của mình đã nhận được. Willis thường được các bảo vệ có vũ trang tháp tùng khi xuất hiện trước công chúng. An ninh tại văn phòng cũng như nơi ở của bà được tăng cường hơn trong những ngày gần đây sau khi có thông báo về bản cáo trạng.
Phản ứng trước bản cáo trạng, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng hoà-California) trong một tweet vào cuối ngày thứ Hai đã cáo buộc Willis “tấn công Trump bằng cách sử dụng vụ việc để thúc đẩy sự nghiệp chính trị của bà ấy”. Dân biểu Elise Stefanik của New York, thành viên lãnh đạo GOP Hạ viện nói: “Tổng thống Trump có mọi quyền hợp pháp để thách thức kết quả của cuộc bầu cử” và cáo buộc Willis thiên vị.
