Tối nay thứ Năm 9 tháng 6, 2022, Ủy ban Lựa chọn của Hạ Viện điều tra vụ bạo loạn tấn công Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 6 tháng Giêng năm ngoái đã tổ chức phiên đầu tiên trong sáu phiên điều trần về diễn biến của vụ bạo loạn. Thông điệp trọng tâm được đưa ra hôm nay là vụ tấn công là một âm mưu được dàn dựng kỹ lưỡng, có phương pháp của cựu Tổng thống Donald Trump.
Phiên điều trần được chiếu công khai trên hầu hết kênh truyền hình lớn của Mỹ vào giờ vàng có dụng ý nhắc người dân không nên quên biến cố lịch sử là cuộc nổi dậy bạo lực của những người ủng hộ ông Trump và cảnh báo nền dân chủ Mỹ đang đối diện với một mối nguy hiểm chưa từng có.
Mặc dù nhiều người đã biết những điều căn bản về cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng Giêng năm 2021, nhưng ủy ban đang cố gắng dựng lại câu chuyện vụ bạo loạn đó đã xảy ra như thế nào và làm thế nào để ngăn nó xảy ra lần nữa trong lịch sử. “Chúng ta không thể giấu những chuyện đã xảy ra dưới tấm thảm. Người dân Mỹ xứng đáng có câu trả lời”, Dân Biểu Bernie Thompson (Dân Chủ – Mississippi), Chủ tịch Ủy ban, nói về mục đích của các phiên điều trần công khai.
Để đi tới cuộc điều trần hôm nay, Ủy ban đã thực hiện hơn 1,000 cuộc phỏng vấn với những người có liên quan, thu thập hơn 140,000 tài liệu. Họ sử dụng bằng chứng đó trong suốt các phiên điều trần để cho thấy cuộc tấn công được thực hiện bởi một số kẻ bạo loạn trong đám đông đã xâm nhập vào Điện Capitol và làm gián đoạn chứng nhận chiến thắng của Tổng thống Joe Biden – và nỗ lực của ông Trump đã kích động cuộc bạo loạn đó như thế nào.
Diễn biến cuộc bạo loạn
Sau khi ông Thompson phát biểu mở đầu và Dân Biểu Liz Cheney (Cộng Hòa – Wyoming) Phó Chủ tịch Ủy ban tóm tắt những nội dung chính sẽ trình bày trong sáu phiên điều trần công khai, đã có một phim video tóm tắt theo trình tự thời gian những diễn biến chính của cuộc tấn công, trong đó có những cảnh bạo lực trước đây chưa được công bố, tái hiện cảnh những kẻ bạo động tấn công cảnh sát, phá cửa, tràn vào các văn phòng của Quốc Hội. Đoạn video này bác bỏ quan điểm của một số người thuộc đảng Cộng Hòa rằng không có bạo lực trong sự kiện ngày 6 tháng Giêng 2021.
Đoạn video bắt đầu bằng cảnh những kẻ nổi loạn đi về phía Điện Capitol, sau đó chúng vượt qua hàng rào cảnh sát và đánh đập dã man các cảnh sát cản trở họ. Sử dụng máy quay an ninh, camera trên người của cảnh sát, video từ những kẻ đột nhập và âm thanh từ máy quét của cảnh sát, đoạn video cho thấy những kẻ bạo loạn sử dụng cột cờ và các vũ khí khác để đánh các sĩ quan cảnh sát khi chúng áp đảo bằng số đông và xâm nhập vào bên trong tòa nhà Quốc Hội. Một số cảnh quay của camera là từ mặt đất nhìn lên, khi các cảnh sát quan sát những kẻ tấn công đánh họ. Lời điều trần của cô Caroline Edwards, sĩ quan cảnh sát Điện Capitol, bị thương hai lần trong cuộc tấn công: “Đó là vụ tàn sát. Đó là hỗn loạn. Tôi không thể mô tả những gì tôi đã thấy,” càng chứng minh tính chất bạo lực của cuộc bạo loạn.
Video cũng cho thấy những gì đang xảy ra bên trong Quốc Hội từ lúc Phó Tổng thống Mike Pence bước ra bắt đầu của phiên họp chung lưỡng viện để chứng nhận chiến thắng trong cuộc bầu cử của ông Biden và cuối cùng, một số nhà lập pháp, bao gồm cả nhà lãnh đạo đảng Cộng Hòa trong Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng Hòa – California), phải chạy trốn như thế nào.
Đoạn video cho thấy những kẻ bạo loạn vang “Treo cổ Mike Pence”, ám chỉ ông Phó Tổng thống đã không tuân lệnh ông Trump và hô vang “Nancy! Nancy!” đề cập đến Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (Dân Chủ – California).
Các cố vấn thân cận của ông Trump nói gì?
Những chi tiết này được bổ sung, củng cố bằng lời khai hữu thệ của các nhân vật có liên quan trực tiếp tới sự kiện, đặc biệt là lời khai của những cố vấn thân cận, người trong gia đình ông Trump và thủ lãnh các tổ chức cực đoan cánh hữu ủng hộ ông Trump như nhóm Proud Boys và nhóm Oath Keepers – những kẻ dẫn đầu cuộc bạo loạn.
Mở đầu phần lời khai, Ủy ban đã cho chiếu cuộc phỏng vấn với cựu Bộ trưởng Tư pháp William Barr, người nói với ông Trump tại thời điểm đó rằng những lời tố cáo bầu cử gian lận của ông ta là không có giá trị gì. Barr đã nói công khai vào thời điểm đó rằng Bộ Tư pháp không phát hiện ra vụ gian lận nào và nói với ủy ban rằng ông ta đã bảo ông Trump tất cả cáo buộc gian lận chỉ là “nhảm nhí” (bullshit).
Lời khai qua video của Ivanka Trump, con gái và cố vấn cao cấp của ông Trump, cho thấy cô đồng ý với nhận định của Bộ trưởng Barr. Ivanka Trump nói rằng tuyên bố của Barr “ảnh hưởng đến quan điểm của tôi”. “Tôi tôn trọng Bộ trưởng Barr vì vậy tôi chấp nhận những gì ông ấy nói,” cô nói với ủy ban.
Một cố vấn khác của ông Trump, Jason Miller, nói với hội đồng rằng các cố vấn chiến dịch tranh cử của ông Trump đã nói với Tổng thống với “những lời lẽ rõ ràng” rằng ông ta đã thua cuộc bầu cử.
Các nhóm cực đoan Proud Boys và Oath Keepers
Bất chấp ý kiến của các cố vấn, ông Trump vẫn khăng khăng – cho đến tận bây giờ – rằng cuộc bầu cử đã bị gian lận, chiến thắng của ông đã bị đánh cắp và ông dùng đủ thủ đoạn để lật ngược kết quả bầu cử, ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực trong hòa bình như quy định của Hiến Pháp.
Ủy ban đã chiếu video lời của các thành viên nhóm Proud Boys, một nhóm cực đoan cánh hữu ủng hộ ông Trump, khai với Ủy ban rằng lời của ông Trump trong cuộc tranh luận trước bầu cử rằng nhóm hãy “lùi lại và chờ đợi” (stand back and stand by) đã giúp cho số thành viên của nhóm tăng lên gấp ba. Và họ chờ mệnh lệnh để hành động.
Lời khai trực tiếp tại phiên điều trần và những cảnh quay video của đạo diễn Nick Quested – người đã đi cùng các thủ lãnh nhóm Proud Boys trước và trong cuộc bạo loạn để làm phim tài liệu – cho thấy có sự phối hợp hành động giữa Enrique Tarrio, thủ lãnh của nhóm Proud Boys và Steward Rhodes, thủ lãnh của một nhóm cực đoan khác, nhóm Oath Keepers và những ngày trước khi cuộc bạo loạn bùng nổ.
Cuộc điều trần cũng có lời khai của những kẻ bạo loạn, hiện đã bị bắt giam hoặc đang chờ được xét xử, tất cả đều nói rằng ông Trump đã yêu cầu họ tụ tập về thủ đô Washington và chiến đấu cho ông ta. “Tôi đến theo lời mời của tổng thống,” một người nói như vậy khi được hỏi tại sao có mặt trên Đồi Capitol trong cuộc bạo loạn.
“Ông Trump sẽ biến mất nhưng nỗi ô nhục của các bạn vẫn còn”
Từ diễn biến bạo lực trong thực tế và những lời khai hữu thệ của những nhân vật nổi bật, Ủy ban điều tra đưa ra những nhận định ban đầu rằng ông Trump đã dẫn đầu một “âm mưu nhiều bước, rộng lớn nhằm lật ngược cuộc bầu cử tổng thống.” “[Sự kiện] ngày 6 tháng Giêng là cực điểm của một cuộc đảo chính có tính toán,” Chủ tịch ủy ban Bernie Thompson nói.
Phó Chủ tịch ủy ban, bà Liz Cheney, gọi cuộc bạo loạn là “kế hoạch gồm bảy phần phức tạp”. “Tổng thống Trump đã triệu tập đám đông, đã tập hợp đám đông và đã đốt ngọn lửa khởi đầu cuộc tấn công này”, bà Cheney nói. “Cuộc tấn công vào Điện Capitol của chúng ta không phải là một cuộc bạo động tự phát”, bà nói thêm.
Bà Cheney, con gái cựu Phó Tổng thống Dick Cheney, là dân biểu Cộng Hòa nhưng bị đa số các dân biểu Cộng Hòa thù ghét và trừng phạt vì đã tham gia lãnh đạo ủy ban điều tra, cũng đã có một thông điệp rõ ràng gửi tới các đồng sự trong đảng của mình: “Tối nay, tôi nói điều này với các đồng nghiệp đảng Cộng Hòa của tôi, những người đang bảo vệ những điều không thể bảo vệ được: Sẽ có ngày Donald Trump biến mất, nhưng nỗi nhục nhã (dishonor) của các bạn sẽ vẫn còn,”
Phiên điều trần thứ hai sẽ diễn ra lúc 10 giờ sáng thứ Hai ngày 13 tháng Sáu, tập trung vào việc dù ông Trump đã được các cố vấn khẳng định ông đã thua trong cuộc bầu và không có gian lận gì cả, ông ta vẫn tiếp tục quảng bá lời nói dối lớn của ông ta tới các ủng hộ viên. “Trong buổi điều trần thứ hai, các bạn sẽ thấy Donald Trump và các cố vấn của ông ta biết rằng sự thực ông ta đã thất cử. Nhưng dù vậy, Tổng thống Trump đã có một nỗ lực khổng lồ để lan truyền những thông tin dối trá và lừa đảo,” bà Cheney cho biết thêm.
Đọc thêm:
