Thứ Ba 22 Tháng Mười Một, Tối cao Pháp viện đã dọn đường cho Sở Thuế vụ (Internal Revenue Service-IRS) trao các bản khai thuế của cựu Tổng thống Donald Trump cho Ủy ban Thể thức và Phương tiện Hạ viện (House Ways and Means Committee – HWMC) do đảng Dân chủ lãnh đạo. Động thái của tòa án là một tổn thất lớn đối với ông Trump, người luôn tìm cách ngăn chặn việc công bố các bản khai thuế của mình suốt nhiều năm qua – The Washington Post cho biết.
Cuộc chiến pháp lý kéo dài ba năm đã kết thúc
Không có bất đồng nào giữa các thẩm phán khi Tối cao Pháp viện quyết địng không có lệnh ngăn Bộ Tài chính trao bản khai thuế sáu năm của Trump và một số doanh nghiệp của ông cho HWMC. Đội ngũ pháp lý của Trump đã liên tục tìm cách giữ bí mật về lợi nhuận của ông và động thái cuối cùng là chuyển sang Tối cao Pháp viện giải quyết với hy vọng ba người được Trump đề cử lúc ông đang nắm quyền và các thẩm phán bảo thủ khác sẽ đứng về phía Trump sau khi cựu tổng thống thua ở các tòa án cấp thấp hơn.
Các tòa án này đồng ý rằng HWMC có thẩm quyền rộng rãi để thu thập các bản khai thuế của Trump và bác bỏ những tuyên bố của ông cho rằng HWMC đã vượt quá giới hạn, đồng thời nhấn mạnh: Các tài liệu đó cần được công khai cho người dân biết. Nhưng ngày 1 Tháng Mười Một, Chánh án Tối cao Pháp viện John Roberts, người giám sát những toà án cấp dưới có phán quyết bất lợi cho Trump, đã ra lệnh tạm ngưng chuyển hồ sơ thuế của Trump cho HWMC “để cho phép tòa án xem xét các vấn đề pháp lý mà luật sư của Trump đưa ra và các lập luận phản bác của Hành pháp và Hạ viện”. Nhưng chỉ hơn ba tuần sau, Roberts và các đồng nghiệp đã có ý kiến khác mà không giải thích lý do.
_________
“Nghệ thuật ăn cắp”: Trump bị kiện lừa đảo ở New York
_________
Chủ tịch HWMC Richard Neal (Dân chủ-Massachusetts) đã cố gắng tìm cách xem các bản khai thuế từ năm 2019 như một phần của cuộc điều tra về chương trình kiểm toán của IRS và việc tuân thủ luật thuế của cựu tổng thống (theo một luật liên bang, IRS cần cung cấp lợi nhuận của bất kỳ người đóng thuế nào cho một số ít các nhà lập pháp trong uỷ ban). Nhưng Bộ Tư pháp dưới thời chính quyền Trump đã bảo vệ quyết định của Bộ trưởng Tài chính khi đó là Steven Mnuchin là không cung cấp các bản khai thuế cho Quốc hội. Mnuchin lập luận rằng ông giữ lại các tài liệu vì cảm thấy chúng đang bị đảng Dân chủ “đảng phái hóa”.
Sau khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức, Bộ Tư pháp do người khác đứng đầu đã thay đổi lập trường pháp lý của người tiền nhiệm và kết luận rằng IRS có nghĩa vụ tuân thủ yêu cầu của HWMC. Lập tức HWMC gia hạn yêu cầu chuyển giao các bản khai thuế và thông tin bổ sung của Trump từ 2015-2020.
_________
Vòng vây siết dần quanh ông Donald Trump
_________
Toà Bạch Ốc cho rằng yêu cầu này là hợp lệ và Bộ Tài chính không có lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ. Trump sau đó cố gắng ngăn cản việc bàn giao tại tòa án. Luật sư địa hạt Manhattan lúc đó Cyrus Vance Jr xem các bản sao hồ sơ thuế cá nhân và doanh nghiệp của Trump như một phần của cuộc điều tra hình sự (vụ này cũng được Trump đưa lên Tối cao Pháp viện, nêu quyền miễn trừ dành cho cựu tổng thống nhưng bị bác). Rồi bất ngờ, cuối năm 2021, một thẩm phán do Trump bổ nhiệm đã đưa ra phán quyết có lợi cho HWMC và Tòa phúc thẩm DC Circuit Hoa Kỳ, từ chối yêu cầu hủy bỏ phán quyết đó của các luật sư Trump.
Gần đây nhất, tòa phúc thẩm cũng từ chối thụ lý vụ kiện với lập luận “việc yêu cầu cung cấp các tài liệu phục vụ mục đích lập pháp là hợp pháp để xem xét các luật thuế khi chúng áp dụng cho một tổng thống đương nhiệm”; và toà bác bỏ lập luận của các luật sư Trump cho rằng “mục đích đã nêu chỉ là cái cớ để che giấu một tính toán chính trị”.
Chính quyền Biden khẳng định luật liên bang cho phép Ủy ban Hạ viện quyền kiểm tra bất kỳ khoản hoàn thuế nào của người nộp thuế, kể cả của tổng thống. Dân biểu Neal phát biểu trong một tuyên bố sau phán quyết:
“Nguyên tắc giám sát của Hạ viện luôn được đề cao, và nay cũng không khác. Nó vượt lên trên chính trị và bây giờ với phán quyết của Tối cao Pháp viện Ủy ban Thể thức sẽ tiến hành công cuộc giám sát hồ sơ thuế của ông Trump mà chúng tôi đã kiên trì đòi hỏi trong ba năm rưỡi qua”.
_________
Người Mỹ lo cho nền dân chủ, muốn điều tra ông Trump
_________
Một phát ngôn của Bộ Tài chính nói với CNN đêm thứ Ba rằng Bộ sẽ tuân thủ quyết định của Tòa phúc thẩm DC Circuit sau khi Tối cao Pháp viện không chặn nó. Hiện vẫn chưa rõ khi nào HWMC sẽ nhận được tài liệu thuế của Trump.
Dân biểu Lloyd Doggett (Dân chủ-Texas), thành viên HWMC nói với nhà báo Erin Burnett của CNN: “Chúng tôi hy vọng sẽ nhận được các bản khai thuế vào tuần tới. Đây là một chiến thắng quan trọng đối với trách nhiệm giải trình. Chúng tôi cần nhanh chóng tiến hành và hy vọng bắt đầu đánh giá vào tuần tới”.
Một vụ kiện pháp lý khác vào năm 2020, liên quan việc Ủy ban Giám sát Hạ viện (House Oversight Committee) đòi kiểm tra thông tin thuế của Trump từ công ty kế toán Mazars USA từng làm việc cho cựu tổng thống, cũng đã kết thúc trong một cuộc dàn xếp gọi là “Án lệ Mazars” vào đầu năm nay, sau khi vụ việc được chuyển lên Tối cao Pháp viện.
Khi đưa tranh chấp mới với HWMC lên Tối cao Pháp viện, Trump lập luận “các tòa án cấp dưới đã vi phạm án lệ Mazars”. Theo các luật sư của Trump, tranh chấp hiện tại phát sinh từ yêu cầu của Quốc hội đối với thông tin cá nhân của một cựu Tổng thống là “tạo ra cuộc đụng độ giữa các nhánh khác nhau, hành pháp và tư pháp về các hồ sơ mang lợi ích chính trị đối với tất cả các bên liên quan”. “Chưa có Quốc hội nào sử dụng quyền lập pháp để yêu cầu Tổng thống khai thuế” – các luật sư của Trump khẳng định và cảnh báo về “những tác động sâu rộng” trong phán quyết của DC Circuit.
Tuy nhiên, Douglas Letter, một luật sư của Hạ viện đã thúc giục tòa án bác bỏ nỗ lực trì hoãn trát đòi hồ sơ thuế của Trump. Ông lưu ý: “Hạ viện đã dành hơn ba năm để tiến hành giám sát việc liệu IRS có áp dụng luật thuế liên bang một cách hiệu quả và công bằng hay không đối với các tổng thống. Ông Trump sở hữu một mạng lưới kinh doanh phức tạp, tham gia vào các hoạt động kinh doanh quốc tế, có tiền sử “tích cực” trốn thuế. Ông cũng tuyên bố ông đã được kiểm toán liên tục kể từ trước nhiệm kỳ tổng thống của mình và kiên trì ‘tố cáo’ các cuộc kiểm toán của IRS đối với ông là không công bằng”.
Elizabeth Prelogar, luật sư đại diện cho Bộ Tài chính và IRS, đứng về phía HWMC, đã phản bác các lập luận của phe Trump và nhấn mạnh: “Tòa phúc thẩm DC Circuit đã hiểu chính xác yêu cầu của Chủ tịch HWMC nêu rõ mục đích lập pháp hợp pháp (của việc giám sát hồ sơ thuế của Trump) và tuân thủ nghiêm túc sự phân tách quyền lực”.
Trong các tổng thống gần đây, Trump là người duy nhất từ chối tiết lộ bản khai thuế khi tranh cử và trong bốn năm làm việc tại Toà Bạch Ốc. Đây là lần thua thứ ba của cựu tổng thống tại Tối cao Pháp viện trong năm nay. Vào Tháng Mười, Tối cao Pháp viện đã từ chối tham gia vào cuộc chiến pháp lý xung quanh việc FBI khám xét bất động sản ở Florida của Trump để tìm tài liệu mật. Đến Tháng Giêng, Tòa từ chối ngăn Cơ quan Lưu trữ Quốc gia chuyển tài liệu cho Ủy ban Hạ viện điều tra cuộc nổi dậy ngày 6 Tháng Một tại Điện Capitol.
Thẩm phán Clarence Thomas là người duy nhất ủng hộ Trump. Bộ máy chiến dịch tranh cử của Trump đã không trả lời những câu hỏi từ báo chí. Nếu Trump thuyết phục được tòa án cấp cao nhất của quốc gia can thiệp, các đảng viên Cộng hòa – đang sẵn sàng nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào tháng Giêng – gần như chắc chắn sẽ hủy bỏ yêu cầu xem hồ sơ thuế của Trump.
