Những bài học về “nghệ thuật xúc phạm người khác” đã được cựu Tổng thống Donald Trump thực hiện liên tục suốt hơn tám năm qua (kể cả với người cùng đảng và ngoài đảng Cộng hòa) nhưng thiên hạ ngán ngẩm bỏ ngoài tai và gần như không ai có phản ứng tương ứng “phù hợp” với cách thức được đánh giá là thấp kém văn hóa như thế.
Nay, các ứng cử viên Cộng hoà – trước khả năng chắc chắn sẽ bị Trump xúc phạm trong cuộc vận động tranh cử – có thể phải từ bỏ thái độ “khoan dung và khinh miệt” để giáng trả trở lại kẻ xúc phạm mình.
“Nghệ thuật xúc phạm”
Câu hỏi ai sẽ công khai đối đầu không khoan nhượng với cựu tổng thống trong các cuộc tranh luận trong đảng Cộng hòa (GOP) đang dần hiện ra. Không phải Trump là một nhà tranh luận xuất sắc mà là ông ta không ngại xúc phạm đối thủ ở nhiều cấp độ khác nhau, từ nói bóng gió đến “đập thẳng vào mặt”. Năm 2016, Trump “bình phẩm” về vợ của Thượng nghị sĩ Cộng hoà Ted Cruz; mỉa mai cân nặng của Thống đốc Cộng hoà Chris Christie; nói kháy chiều cao của Thượng nghị sĩ Marco Rubio. Gần đây, ông chế nhạo Thống đống Floria Ron DeSantis là “DeSanctimonious” và Asa Hutchinson là “Ada”.
Điều nhiều người quan sát thấy khó hiểu là dù bị Trump xúc phạm quá đáng, nhưng hầu như không đối thủ nào của ông ta phản ứng mạnh mẽ một cách ngang bằng và thích ứng. Trong khi đó, từ kiểu tóc, màu da, cân nặng, lịch sử quan hệ với phụ nữ, sự thiếu hiểu biết về lịch sử và văn hóa của Trump đều là những điểm yếu khiến ông ta dễ bị công kích và trả đũa. Một số ứng cử viên GOP tranh cử tổng thống nói rằng họ không muốn hạ thấp bản thân bằng một hành vi xúc phạm theo cách tương tự như Trump. Số khác không quen đôi co kiểu chợ búa. Nhưng lần này có thể họ không còn sự lựa chọn nào khác.
Viết trên Wall Street Journal, tác giả Joseph Epstein thuật, thời ông còn đi học tại trường trung học Nicholas Senn ở cực Bắc Chicago vào đầu thập niên 1950, việc xúc phạm cá nhân được xem là bình thường. Đó là cách mà một nhóm học sinh Do Thái thường lui tới cửa hàng ăn trưa Harry’s để nhạo báng nhau. Học sinh nào cũng có trở thành “Don Rickles” (tên của một diễn viên hài nổi tiếng). Bất kỳ khuyết điểm nào trên cơ thể người khác cũng biến thành lý do để bị châm chọc, từ cái mũi to đến thân hình phục phịch…
Sẽ không còn khoan nhượng
Không ai tin Trump sẽ không bị trêu chọc ở quán Harry’s nếu đi học ở đó, trong diện mạo như bây giờ, vì ông có quá nhiều “khác thường” để bị “chiếu tướng”. Đầu tiên là kiểu tóc “không dành cho người lớn”. Các bạn cùng lớp sẽ nói: “Donny này, với số tiền bạn chi cho thuốc nhuộm và keo xịt tóc, chúng ta có thể dễ dàng… xóa nợ quốc gia”! Đối với làn da rám nắng và màu tóc của Trump, có người sẽ hỏi nhau “ông ấy phải ngâm đầu trong nước cam bao lâu để có được tông màu đó?”.
Trọng lượng của cựu Tổng thống cũng sẽ được chú ý với đề nghị ông nên đeo một chiếc cà vạt dài màu đỏ khác ở sau gáy để che đi tấm lưng to bè. Với kiến thức kém tinh tế về Hiến pháp, Trump có thể được hỏi liệu ông có thực sự hiểu Tu chính án thứ hai là quyền mang vũ khí hay quyền mặc áo sơ mi ngắn tay? Và đừng hỏi về những lần “chơi trốn tìm” của cựu tổng thống với phụ nữ vì hồ sơ tình ái của ông có thể lấp đầy cả một tờ báo bình dân.
Trong chiến dịch tranh cử lần này, ứng cử viên Chris Christie, cựu Thống đốc New Jersey, từng nói thẳng rằng sở dĩ ông phải nhảy ra tranh cử lần hai (lần đầu năm 2016) là chỉ để có cơ hội “chọc” Trump!
Nhiều người hy vọng Chris Christie và những người cùng ý tưởng này sẽ thể hiện điều đó trên bục tranh luận với Trump. Họ không thể khoan dung và “nhường nhịn” vì chắc chắn Trump sẽ tấn công họ đến cùng bằng những lời miệt thị và những xỉa xói nặng nề, với kỹ năng sử dụng ngôn ngữ độc đáo và trình độ “xài từ vựng” có một không hai.
Một số người có thể lập luận, nếu sử dụng xúc phạm để trị xúc phạm thì không biết bao giờ mới chấm dứt, vì “nghệ thuật chiến đấu” của Trump là… xúc phạm và xúc phạm. Họ cũng cho rằng làm như thế là hạ thấp “văn hoá đời sống chính trị Mỹ, giết chết phẩm giá và truyền thống”. Tuy nhiên, Trump đã không ngừng xúc phạm và mắng nhiếc bất kỳ ai trong suốt hơn tám năm qua và không có dấu hiệu ông ta sẽ ngưng áp dụng chiêu chiến tranh tâm lý này. Trước thực tế này, sẽ không có ít người cảm thấy… dễ chịu biết bao nếu nghe một trong những đối thủ GOP vượt qua rào cản của lịch sự và sự lịch lãm chính trị cần thiết khi quay lại với những giáng trả trực diện bằng chính đòn thế tương tự, nếu bị ông Trump xúc phạm.
