Sáng 15-12 (giờ VN), Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với bị cáo Trần Đức Thạch, bị truy tố tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Ông Thạch bị kết án 12 năm tù!
Theo cáo trạng, từ tháng 3-2013 đến tháng 7-2017, ông Trần Đức Thạch cùng với các ông Nguyễn Văn Đài, Phạm Văn Trội, Nguyễn Trung Tôn, Nguyễn Bắc Truyển đã thành lập và điều hành tổ chức “Hội anh em dân chủ”, lập văn phòng đại diệ…; liên kết các tổ chức bất hợp pháp trong nước và nước ngoài “với mục đích khi lực lượng đủ mạnh, chờ thời điểm phù hợp sẽ công khai hoạt động, đối đầu chính quyền, thay đổi thể chế chính trị tại Việt Nam”…
Từ ngày 01-5-2019 đến ngày 02-3-2020, ông Trần Đức Thạch đăng tải nhiều bài viết có nội dung “xuyên tạc” các sự kiện kinh tế, chính trị xã hội; “xúc phạm các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước”. Hội đồng xét xử cho rằng, vụ án thuộc loại đặc biệt nghiêm trọng; hành vi phạm tội của bị cáo là nguy hiểm, diễn ra trong thời gian dài, với mục đích chống chính quyền. Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An nói rằng, hành vi của ông Trần Đức Thạch là “nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến sự thống nhất về nền tảng tư tưởng chính trị do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo”…
Theo bà Nguyễn Chương (vợ ông Thạch), dẫn lại từ BBC, ông Thạch đang mắc nhiều bệnh. Ông Thạch lẽ ra đã ra tòa từ ngày 30-11 nhưng ngã bệnh phải nằm viện, tuy nhiên trại giam đã ‘không cho gia đình biết’. Ngay sau khi bản án được tuyên, ông Phil Robertson, phó giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (HRW) phát biểu: “Đến bao giờ Việt Nam mới nhận ra rằng những công dân như Trần Đức Thạch cần được tôn vinh vì cam kết cải cách và bảo vệ các quyền con người của họ, chứ không bị bắt bớ vì vạch ra những thiếu sót trong chính phủ và xã hội?”. Ông Phil Robertson nói thêm: “Là một cựu chiến binh của Quân đội Giải phóng Nhân dân Việt Nam, Trần Đức Thạch đã dành cả tuổi thanh xuân của mình để chiến đấu vì chính quyền mà giờ đây buộc tội ông vì nói lên suy nghĩ và thực hiện quyền của mình. Khởi tố những người như Trần Đức Thạch làm cho Việt Nam yếu đi chứ không mạnh lên. Các nhà tài trợ quốc tế và các đối tác thương mại của Việt Nam nên ngừng im lặng trước những vi phạm nhân quyền của Việt Nam và yêu cầu chấm dứt đàn áp những người thực thi quyền của họ”.
Theo tường thuật của luật sư Hà Huy Sơn, trước tòa ông Thạch tỏ ra điềm tĩnh, minh mẫn, và gửi lời cám ơn những người quan tâm. Ông Thạch nói:
“Với sự minh triết của người dân xứ Nghệ, tôi xác định phiên tòa này là những nốt nhạc cuối của bản hùng ca, bi tráng của cuộc đời tôi. Nó sẽ không kết thúc tại đây mà nó nó sẽ ngân nga mãi theo thời gian, theo dòng chảy lịch sử của người dân nước Việt, của những người yêu và hy sinh cho sự công chính. Tôi rất tự hào vì được cùng anh chị em dấn thân cho sự nghiệp dân chủ của Việt Nam và sự nghiệp chống Trung Quốc thao túng, xâm lược Việt Nam. Tôi vinh dự là người dân xứ Nghệ, người dân nước Việt Nam. Dấn thân vì dân chủ không phải là tội”.
Theo hồ sơ của HRW, ông Trần Đức Thạch là cựu chiến binh quân đội Việt Nam, thành viên Câu lạc bộ Nhà văn Nghệ An. Cuốn tiểu thuyết năm 1988 Đôi bạn tù “đã mô tả bản chất độc đoán của hệ thống luật pháp Việt Nam và những điều kiện vô nhân đạo trong các nhà tù Việt Nam”. Tập thơ Những điều chưa kể viết về cuộc sống thiếu tự do và công lý. Cuốn hồi ký Hố chôn người ám ảnh kể lại câu chuyện về vụ giết hàng loạt dân thường của bộ đội miền Bắc tại ấp Tân Lập, tỉnh Đồng Nai vào tháng 4-1975 mà ông chứng kiến.
Chính quyền cộng sản Việt Nam đã nhiều lần sách nhiễu ông kể từ năm 1975. Năm 1978, để phản đối việc bị ngược đãi, ông Thạch được cho là đã tự thiêu và bị bỏng nặng. Năm 2008, ông tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc và bị bắt vào tháng Chín năm đó. Tháng 10-2009, một tòa án tuyên ông phạm tội tuyên truyền chống nhà nước theo điều 88 của bộ luật hình sự. Ông bị kết án ba năm tù. Sau khi mãn hạn tù năm 2011, ông Trần Đức Thạch tiếp tục chỉ trích chế độ cộng sản. Ông tham gia Hội Anh em vì Dân chủ vào tháng 4-2013. Ngày 23-4-2020, ông bị bắt.
