Hôm thứ Hai 30 tháng Năm 2022, chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau đã ban hành một dự luật thắt chặt việc kiểm soát vũ khí vốn đã nghiêm ngặt của quốc gia này và dự kiến dự luật sẽ sớm được Quốc Hội Canada thông qua.
Theo dự luật, những người sở hữu loại súng mà Canada gọi là “vũ khí tấn công kiểu quân sự” sẽ phải chuyển giao chúng cho chương trình mua lại của chính phủ; việc mua bán, nhập khẩu và chuyển nhượng các loại súng ngắn (handgun) cũng bị cấm, chỉ trừ súng săn. Các điều khoản khác trong dự luật sẽ sửa đổi một số điều luật hiện hành; quy định việc sửa đổi súng trường để tăng sức công phá của nó là một tội ác; tăng hình phạt đối với hành vi buôn lậu súng; và cho cảnh sát quyền thu giữ súng của những người mà tòa án xác định là có nguy cơ gây thương tích cho bản thân hoặc người khác.
Lệnh cấm bán súng ngắn và vũ khí tấn công là bước mới nhất trong một loạt các bước mà ông Justin Trudeau đã thực hiện để hạn chế súng đạn kể từ khi một tay súng giết chết 22 người ở vùng nông thôn Nova Scotia năm 2020 – một trong những vụ thảm sát bằng súng đẫm máu nhất trong lịch sử đất nước.
“Với tư cách là một chính phủ, với tư cách là một xã hội, chúng ta có trách nhiệm phải hành động để ngăn chặn những thảm kịch khác”, ông Trudeau nói với các nhà báo khi công bố dự luật mới.
Ngay sau vụ thảm sát năm 2020 ở Nova Scotia, mà hung thủ sử dụng hai loại vũ khí nhập lậu từ Hoa Kỳ và bị cấm ở Canada, ông Trudeau đã đưa ra sắc lệnh của nội các để cấm hơn 1,500 mẫu súng trường, bao gồm cả AR-15, một loại súng trường bán tự động kiểu quân sự được sử dụng phổ biến. Sắc lệnh cho phép chủ sở hữu được giữ súng trường nếu họ có giấy phép – nhưng không thể sử dụng hoặc bán chúng, trừ khi được phép, cho những người mua bên ngoài Canada. Luật pháp Canada từ lâu đã cấm dân thường sở hữu vũ khí tự động và bán tự động: không khẩu súng nào được bắn quá 5 viên mà không cần nạp đạn lại.
Tổ chức Small Arms Survey – một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Thụy Sĩ – ước tính vào năm 2017 người dân Canada có 12.7 triệu khẩu súng hợp pháp và bất hợp pháp, tương đương 34.7 khẩu súng trên mỗi 100 người dân. Trong khi đó Hoa Kỳ, có hơn 300 triệu khẩu súng đang lưu hành, tương đương 120.5 khẩu súng trên 100 người dân.
Ngoài súng trường, dự luật của ông Trudeau lần này tiếp tục cấm các loại súng ngắn. Ngoài các thành viên của cảnh sát, cơ quan biên phòng, quân đội và một số nhân viên bảo vệ tư nhân, người sở hữu súng ngắn chỉ được sử dụng vũ khí tại các trường bắn có giấy phép và súng phải được cất giữ trong thùng chứa có khóa tại nhà riêng. Theo một báo cáo của cơ quan điều tra dân số Canada, súng ngắn chiếm gần 60% các vụ phạm tội liên quan đến súng đạn ở Canada. Tỷ lệ tử vong liên quan đến bạo lực súng đạn ở Canada thấp hơn nhiều so với Hoa Kỳ.
Dự luật của Canada cũng lặp lại lệnh cấm vũ khí bán tự động và chương trình mua lại vũ khí mà New Zealand đưa ra năm 2019, sau khi một tay súng xông vào hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, giết chết 51 người và làm bị thương hàng chục người khác. Ở Úc, sau một vụ một hung thủ xả súng hàng loạt giết chết 35 người ở thị trấn Port Arthur năm 1996, chính phủ Úc cũng mở chương trình mua lại vũ khí, thu được hơn 650,000 khẩu súng trường bán tự động và nhiều súng ngắn sau khi chúng bị cấm theo luật mới.
Cho dù đảng Tự do (Liberty Party) của ông Trudeau không chiếm đa số tại Hạ viện, nhưng đảng Dân chủ Mới (New Democratic Party) theo cánh tả từ lâu đã thúc đẩy kiểm soát súng chặt chẽ hơn và dự kiến sẽ ủng hộ biện pháp mới, cho phép dự luật này vượt qua bất kỳ sự phản đối nào từ đảng Bảo thủ (Conservatives) – là đảng chính trị ủng hộ việc nới lỏng luật về an toàn súng.
Marco Mendicino, Bộ trưởng An toàn công cộng của Canada, cho biết việc mua lại sẽ bắt đầu vào cuối năm nay.
“Chúng ta chỉ cần nhìn về phía nam của biên giới để biết rằng nếu chúng ta không hành động một cách chắc chắn và nhanh chóng, thì tình hình ngày càng trở nên tồi tệ và khó đối phó hơn”, ông Trudeau nói, ánh chỉ tình trạng bạo lực súng đạn ở Hoa Kỳ. Đề xuất cấm sở hữu và mua lại súng của ông được đưa ra trong bối cảnh các vụ xả súng hàng loạt mới đây ở Hoa Kỳ đang khơi dậy một cuộc tranh luận gay gắt về bạo lực súng đạn. Tuần trước, một tay súng đã sử dụng một súng trường kiểu quân sự để giết 19 trẻ em và hai giáo viên ở thị trấn Uvalde, Texas. Chỉ 10 ngày trước đó, một tay súng thiếu niên bị mê hoặc bởi tư tưởng cực đoan da trắng đã nổ súng tại một siêu thị ở Buffalo, New York, giết chết 10 người và bị thương 3 người nữa, gần như tất cả đều là người da đen.
Sau khi 20 trẻ em và sáu người lớn bị thảm sát vào năm 2012 tại trường tiểu học Sandy Hook ở Newtown, Connecticut, ở Hoa Kỳ đã có nhiều lời kêu gọi kiểm soát chặt chẽ hơn các loại súng trường và súng ngắn tấn công, nhưng nhiều đảng viên Cộng hòa câu kết với những tổ chức vận động hành lang cho ngành sản xuất súng đã bác bỏ các dự luật an toàn súng từ trong trứng nước. Trong thập niên vừa qua đã có 121 dự luật về kiểm soát súng đạn bị các nhà lập pháp Cộng hòa bác bỏ trên nghị trường Quốc Hội.
Đọc thêm:
