Sáng sớm Thứ Năm 24 Tháng Hai 2022 (nửa đêm ngày 23 Tháng Hai 2022 giờ Washington), Nga đã phát động cuộc tấn công ào ạt vào Ukraine từ nhiều hướng, bắn phá các thành phố, thị trấn và làng mạc và tiến về thủ đô Kyiv. Bộ Nội vụ Ukraine cho biết quân đội Nga đang xâm nhập sâu vào lãnh thổ nước mình. Hàng đoàn người di tản đã tháo khỏi Kyiv cũng như các thành phố lớn khác bằng xe lửa và xe buýt. Khắp thủ đô, còi hú vang rền. Vô số người chen chúc nhau xếp hàng tại các máy ATM. Ukraine cho biết Nga đã không kích vào các sân bay, trong đó có phi trường lớn nhất ở Kyiv, trong khi xe tăng và bộ binh Nga tràn như nước lũ qua biên giới.
_________
_________
_______
Bộ Nội vụ Ukraine cho biết quân đội Nga đã đổ bộ vào thành phố cảng phía Nam Odessa và đang băng vào Kharkiv. Ukraine đã đóng cửa không phận đối với các chuyến bay thương mại. Oleksiy Arestovich, Cố vấn Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho biết hơn 40 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng và hàng chục người bị thương… Tại thành phố phía Tây Lviv và các khu vực đô thị khác, người dân đổ xô đến trú ẩn trong các ga xe buýt và tàu điện ngầm. Ở Kyiv, mọi người xếp hàng dài chờ đổ xăng trên đường ra khỏi thành phố.
Hãng tin RIA Novosti của Nga đưa tin rằng Bộ Quốc phòng Nga đang sử dụng “vũ khí chính xác cao” để vô hiệu hóa các cơ sở hạ tầng quân sự, phòng không, sân bay quân sự và máy bay của quân đội Ukraine. Lực lượng hải quân Nga đã lên bờ tại nhiều điểm, trong đó có Kharkiv và thành phố Kherson, miền Nam Ukraine. Biên phòng Ukraine cho biết, quân đội Nga đóng tại Belarus, phía Bắc Ukraine, đã tiến hành cuộc tấn công với sự hỗ trợ của quân đội Belarus. Trong đó, Nga đã triển khai 30,000 binh sĩ tới Belarus để tập trận. Một quan chức quân đội Ukraine giấu tên cho biết, Ukraine đã bắn hạ sáu máy bay chiến đấu và một trực thăng Nga. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Oleksiy Reznikov, kêu gọi tất cả thường dân Ukraine tham gia chiến đấu và nhập ngũ với các đơn vị bảo vệ lãnh thổ.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng chiến dịch tấn công của Nga vào Ukraine là “một chiến dịch đặc biệt”, không phải là một cuộc chiến, được thực hiện vì lợi ích của Nga. Peskov nói: “Ukraine nên được giải phóng để quét sạch bóng Đức Quốc xã” và Nga chỉ dừng lại sau khi đạt được mục tiêu “phi quân sự hóa” Ukraine… Một số cuộc biểu tình phản đối chiến tranh đã nổ ra ở Moscow và tám thành phố khác. Ít nhất 26 người đã bị bắt, trong đó có 13 người ở Moscow, theo cơ quan giám sát quyền lợi OVD-Info, tổ chức bị chính quyền Nga tuyên bố là điệp viên nước ngoài vào năm ngoái.
Báo chí Nga bị thắt chặt kiểm duyệt
Cơ quan quản lý Internet của Nga tung lệnh đe dọa các cơ quan truyền thông rằng họ phải bám vào “thông tin từ các nguồn chính thức của chính phủ Nga”. Nếu dẫn các nguồn khác, có thể bị buộc tội “cố ý phổ biến thông tin sai lệch” và bị phạt tới 5 triệu rúp (gần $60,000). Giới nghệ sĩ và nhiều nhân vật tên tuổi ở Nga đang phản đối quyết liệt Vladimir Putin. Maksim Galkin, một trong những người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng nhất ở Nga, cho biết ông không thể diễn tả nổi cảm xúc. “Không thể có lời biện minh nào cho chiến tranh” – Galkin viết trên Instagram. Valery Meladze, ca sĩ nổi tiếng thường xuất hiện trên các mạng truyền hình nhà nước, cho biết trong một tuyên bố video: “Những gì đã xảy ra ngày hôm nay là điều không thể và không nên xảy ra”. Zemfira Ramazanova, một trong những ngôi sao nhạc rock nổi tiếng nhất của Nga, nói: “Không tham chiến”. Hàng loạt cuộc biểu tình chống Putin đang bùng nổ tại nhiều thành phố lớn châu Âu…
Thị trường toàn cầu nhốn nháo
Thị trường chứng khoán toàn cầu đã đồng loạt giảm. Hầu hết chỉ số chứng khoán chính tại châu Á đều giảm khoảng 3% và các thị trường ở châu Âu cũng giảm mạnh trong những giờ đầu. Giá dầu thô Brent tăng 7.9%, lên gần $101.50/thùng – lần đầu tiên kể từ năm 2014 – trong khi dầu Mỹ tăng 8.3%, lên $99.70. Trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm mạnh xuống 1.865%. Vàng – mặt hàng xuất khẩu của Nga – tăng gần 3%, lên $1,965/ounce… Trong khi đó, cổ phiếu các nhà sản xuất năng lượng và giới sản xuất thiết bị quân sự lại tăng. Northrop Grumman tăng 6.4%; Lockheed Martin tăng 2.9% và Raytheon Technologies tăng 2.1%. Cổ phiếu của các nhà sản xuất dầu thô và các công ty dịch vụ dầu mỏ cũng tăng. Chevron, Occidental Petroleum, ConocoPhillips và Devon Energy đều tăng từ 3% trở lên.
Tại Nga, Sberbank, ngân hàng lớn nhất nước này trấn an khách hàng rằng tiền của họ vẫn an toàn bất chấp những đe dọa từ Mỹ rằng ngân hàng này có thể bị trừng phạt tiếp theo. Ngân hàng này nói họ chuẩn bị sẵn sàng cho “bất kỳ tình huống mới nào” và đã “xây dựng các kịch bản để bảo vệ tiền, tài sản và lợi ích khách hàng cũng như đảm bảo hoạt động bình thường của hệ thống ngân hàng”. Sberbank nắm khoảng một phần ba tài sản ngân hàng ở Nga và hơn 45% tiền gửi. Một quan chức cấp cao của Mỹ gần đây nói rằng Sberbank, cùng một ngân hàng lớn khác có tên VTB, có thể sẽ bị nhắm đến trong vòng trừng phạt tiếp theo. Cổ phiếu Sberbank đã giảm 45% vào Thứ Năm 24 Tháng Hai.
Phản ứng quốc tế
Tổng thống Biden nói “thế giới sẽ buộc Nga phải chịu trách nhiệm” về “cuộc tấn công vô cớ và phi lý” vào Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu: “Nga đã tấn công chúng tôi một cách ác ý”. Các nhà lãnh đạo toàn cầu khác cũng nhanh chóng lên án hành động của Nga và phản ứng quyết liệt.
EU chỉ trích mạnh mẽ Nga vì đã “đưa chiến tranh trở lại châu Âu” và cho biết sẽ giáng đòn mạnh vào Moscow với các biện pháp trừng phạt mới cứng rắn hơn vì “cuộc tấn công man rợ” vào Ukraine. “Chúng tôi không để Tổng thống Putin phá bỏ cấu trúc an ninh châu Âu”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen viết trên Twitter. EU dự kiến đóng băng tài sản của Nga ở châu Âu và ngăn chặn sự tiếp cận của các ngân hàng Nga với thị trường tài chính châu Âu.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu: “Đây là một sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh châu Âu-Đại Tây Dương”… Rạng sáng Thứ Năm tại London, Thủ tướng Anh Boris Johnson tweet: “Tổng thống Putin đã chọn con đường đổ máu và hủy diệt”. Ông nói thêm: “Vương quốc Anh và các đồng minh sẽ đáp trả một cách dứt khoát”. Johnson sẽ chủ trì cuộc họp khẩn cấp với các bộ trưởng nội các Anh vào cuối ngày thứ Năm và dự kiến sẽ phát biểu trước Quốc hội.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết “không có lý do biện minh nào” cho hành động quân sự của Nga ở Ukraine và gọi đó là “sự vi phạm trắng trợn” luật pháp quốc tế. Ông nói thêm: “Đây là một ngày khủng khiếp đối với Ukraine và là một ngày đen tối đối với châu Âu”. Tổng thống Emmanuel Macron nói Pháp “lên án mạnh mẽ quyết định của Nga về việc gây chiến với Ukraine” và yêu cầu Moscow “chấm dứt các hoạt động quân sự ngay lập tức”. Pháp hiện giữ chức Chủ tịch luân phiên Hội đồng Liên minh châu Âu.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói “hành động vô cớ” của Nga là vi phạm chủ quyền của Ukraine và các nghĩa vụ của Nga theo luật pháp quốc tế. “Canada kêu gọi Nga chấm dứt ngay lập tức mọi hành động thù địch và khiêu khích chống lại Ukraine, đồng thời rút tất cả các lực lượng quân sự và ủy nhiệm khỏi nước này. Chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine phải được tôn trọng”. Thủ tướng Ý Mario Draghi gọi cuộc tấn công là “không chính đáng và không thể biện minh” và nói thêm rằng Ý đang làm việc với các đồng minh châu Âu và NATO để đáp trả “ngay lập tức, với sự thống nhất và quyết tâm”…
Tại một cuộc họp báo thường kỳ hôm Thứ Năm, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói: “Trung Quốc không muốn thấy những gì xảy ra ở Ukraine ngày hôm nay”. Tuy nhiên, Hoa Xuân Oánh cũng nói rằng Mỹ đã đổ dầu vào lửa cho cuộc xung đột Nga-Ukraine bằng cách cung cấp khí tài quân sự cho Ukraine; trong khi bà phớt lờ chuyện Nga dàn 190,000 quân sát biên giới Ukraine những ngày trước khi chính thức thực hiện chiến dịch quân sự… Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết Seoul có kế hoạch tham gia các lệnh trừng phạt kinh tế chống lại Nga.
ĐỌC THÊM:
Nếu bom rơi đạn lạc ở Ukraine, kinh tế Mỹ bị ảnh hưởng như thế nào?
Chiến lược on/off nguồn “dưỡng khí” châu Âu bằng Nord Stream 2 của Putin
“Tình đồng chí” giữa Tập Cận Bình và Vladimir Putin “thắm thiết” cỡ nào?
