Trong lúc ở Mỹ người dân bàn chuyện Bộ Tư pháp có nên truy tố hình sự cựu tổng thống Donald Trump về hành vi kích động bạo loạn tấn công Quốc Hội như dữ kiện nêu ra trong tám phiên điều trần công khai của Ủy ban Hạ Viện hay không, thì ở Hàn Quốc, chính phủ của tân Tổng thống Yoon Suk-yeol đang lật lại một sự việc năm 2019 và tố cáo chính phủ cũ của cựu Tổng thống Moon Jae-in vi phạm nhân quyền.
Theo tường trình của báo The New York Times, sự việc bắt đầu từ một đoạn video và 10 tấm ảnh chụp hai ngư dân Bắc Hàn bị các viên chức Nam Hàn đưa ra biên giới và đẩy trở lại lãnh thổ Bắc Hàn trái với ý muốn của họ. Một người chống cự dữ dội tới mức các viên chức phải lôi anh ta đi, người kia có vẻ cam chịu chấp nhận số phận. Khi đó, chính phủ Hàn Quốc gọi hai ngư dân này là “sát nhân”, đã giết chết 16 ngư dân Bắc Hàn cùng thuyền trong một vụ nổi loạn xảy ra ngoài biển khơi trước khi thuyền đánh cá của họ bị hải quân Hàn Quốc bắt giữ. Hai ngư dân thừa nhận tội nhưng nói họ muốn đào thoát khỏi Bắc Hàn.
Chính phủ của cựu Tổng thống Moon không coi hai người này là kẻ đào thoát hoặc tị nạn, mà là những “tội phạm hung ác” cần phải bị trả lại Bắc Hàn. Tại thời điểm đó dư luận Hàn Quốc đã phản đối. Đó là lần đầu tiên Hàn Quốc từ chối người đào thoát từ Bắc Hàn và cưỡng bức họ trở về qua biên giới. Bây giờ chính phủ mới lật lại sự việc.
Văn phòng của Tổng thống Yoon Suk-yeol nói sự việc có khả năng là “một tội ác chống loài người”. Phát ngôn viên chính của Tổng thống, ông Choi Young-bum, tuyên bố: “Bản chất của sự việc là các ngư dân đào thoát khỏi Bắc Hàn đã bị trả về với cái chết của họ, như Bắc Hàn muốn, trong khi họ nên được tiếp nhận ở Hàn Quốc và được xét xử theo luật lệ của chúng ta”.
Các phụ tá của Tổng thống nói hai ngư dân Bắc Hàn nên được chấp nhận là người đào tẩu vì theo Hiến pháp Hàn Quốc, tất cả mọi người Triều Tiên đều là những công dân bình đẳng. Họ nói, hai người này nên được xét xử trước tòa án Hàn Quốc hoặc ít nhất cho họ cơ hội ra tòa để phản đối quyết định trục xuất họ về Bắc Hàn, nơi chắc chắn họ sẽ bị xử tử.
Một nhóm các luật sư bảo thủ yêu cầu công tố viện điều tra cựu Tổng thống Moon về tội giết người và lạm dụng quyền lực trong vụ hai ngư dân Bắc Hàn. Nếu công tố viện hành động theo yêu cầu, thì cựu Tổng thống Moon có thể phải đối mặt với một cuộc điều tra hình sự. Một số phụ tá cao cấp của Tổng thống Moon, có liên can tới vụ hai ngư dân Bắc Hàn, cũng đã bị các công tố viên điều tra.
Việc một chính phủ mới truy tố một chính phủ tiền nhiệm là chuyện thường xảy ra ở Hàn Quốc, nơi các nhà lãnh đạo thường bị điều tra và xét xử sau khi họ rời nhiệm sở. Trong hai mươi năm qua, Hàn Quốc có bốn vị tổng thống thì có ba người bị điều tra như vậy – cựu Tổng thống Roh Moo-hyun đã tự sát trong lúc đang bị điều tra tội tham nhũng; hai cựu Tổng thống Lee Myung-bak và Park Geun-hye thì đang ở trong tù cũng vì tội tham nhũng.
Đảng Dân Chủ đối lập của cựu Tổng thống Moon thì tố cáo Tổng thống Yoon – người từng là tổng công tố trong chính phủ của ông Moon – đang lật lại sự việc để hướng sự chú ý ra khỏi thực tế tỷ lệ ủng hộ tổng thống đang xuống thấp và gây hoài nghi về di sản của cựu Tổng thống Moon.
Ông Yoon đã đắc cử tổng thống với số phiếu sít sao trong cuộc bầu cử tháng Ba vừa qua, và hiện tỷ lệ cử tri ủng hộ ông chỉ còn 33% khi người dân lo lắng về vật giá leo thang cùng hàng loạt vụ tai tiếng liên quan tới các thành viên nội các, nhân viên văn phòng tổng thống và cả phu nhân của ông, bà Kim Keon-hee. Tổng thống Yoon bác bỏ nhận định nói rằng, việc điều tra chính phủ cũ là có động cơ chính trị.
Từ khi nhậm chức tổng thống ngày 10 Tháng Năm 2022, Tổng thống Yoon đã đảo ngược nhiều chính sách của tổng thống tiền nhiệm. Ông ra lệnh nghiên cứu xây dựng các nhà máy điện hạt nhân và vứt bỏ kế hoạch loại trừ năng lượng hạt nhân của cựu Tổng thống Moon. Ông giảm thuế bất động sản mà chính phủ cũ áp dụng để ngăn chặn đầu cơ nhà đất. Ông nối lại quan hệ mật thiết với Nhật Bản vốn bị lạnh nhạt dưới thời Tổng thống Moon.
Nhưng quyết định điều tra hình sự cựu tổng thống có thể là một đòn phản tác dụng. Đảng Dân Chủ đối lập hiện chiếm vị thế đa số trong Quốc Hội Hàn Quốc vẫn coi hai ngư dân Bắc Hàn là những kẻ sát nhân kinh khủng, một mối đe dọa đối với người Hàn Quốc. Ông Youn Kun-young, cựu phụ tá cao cấp của Tổng thống Moon và hiện là một dân biểu Quốc Hội, nói rằng, nếu đưa hai ngư dân này ra xét xử trước tòa án Hàn Quốc thì các công tố viên không có lựa chọn nào khác là cho họ được tự do bởi vì tất cả các bằng chứng phạm tội đều ở Bắc Hàn. Vả lại họ đã nhận tội, ông Youn nói.
Việc đảo ngược các chính sách của chính phủ tiền nhiệm, và nhất là vụ xét lại sự việc hai ngư dân Bắc Hàn và điều tra hình sự cựu tổng thống có thể làm gia tăng sự căng thẳng trong nội bộ Hàn Quốc giữa lúc nước này đang cần sự đoàn kết lưỡng đảng để thúc đẩy nền kinh tế đang nguội lạnh và chống lại mối đe dọa từ Bắc Hàn.
Đọc thêm:
