Nhà chức trách quân sự Myanmar đã hành quyết bốn người hoạt động dân chủ bị kết án tử hình do có “các hành vi khủng bố” trong một phiên xử kín hồi Tháng Giêng. Đây là vụ hành quyết đầu tiên trong gân nửa thế kỷ, làm các quan chức nhân quyền Liên Hiệp Quốc (LHQ) hết sức phẫn nộ.
Hãng tin Reuters dẫn truyền thông nhà nước Myanmar hôm thứ Hai 25 tháng Bảy giờ địa phương cho biết, bốn người đàn ông này đã bị kết án tử hình hồi Tháng Giêng về tội giúp dân quân nổi loạn chống lại quân đội Myanmar. Quân đội Myanmar đã thực hiện một cuộc đảo chính quân sự vào đầu năm ngoái để giành chính quyền trong và mở một cuộc đàn áp đẫm máu nhằm vào các đối thủ của họ.
Chính phủ Thống nhất Quốc gia Myanmar (NUG), một chính quyền bí mật bị tập đoàn quân phiệt cầm quyền đặt ra ngoài vòng pháp luật, đã lên án các vụ hành quyết. “Chúng tôi vô cùng đau buồn… Chúng tôi lên án sự tàn ác của tập đoàn quân sự cầm quyền với những lời lẽ mạnh mẽ nhất… Cộng đồng toàn cầu phải trừng phạt sự tàn ác của chúng”, người phát ngôn văn phòng chủ tịch NUG Kyaw Zaw nói với Reuters qua tin nhắn.
Tờ Global New Light của Myanmar cho biết bốn người bị hành quyết gồm có nhà đấu tranh dân chủ Kyaw Min Yu 53 tuổi, thường được biết đến với tên Jimmy; cựu dân biểu và nghệ sĩ hip-hop Phyo Zeya Thaw 41 tuổi – một đồng minh thân cận của nhà lãnh đạo bị đảo chính lật đổ Aung San Suu Kyi; và hai người khác là Hla Myo Aung và Aung Thura Zaw. Hai ông Kyaw Min Yu và Phyo Zeya Thaw đã kháng cáo vào tháng trước nhưng không thành.
Ông Tom Andrews, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về nhân quyền ở Myanmar, cho biết: “Tôi vô cùng phẫn nộ và đau lòng trước tin quân đội Myanmar hành quyết những người yêu nước và đấu tranh cho nhân quyền và dân chủ”. “Trái tim của tôi dành cho gia đình, bạn bè và những người thân yêu của họ và tất cả những người dân Myanmar, những người đang là nạn nhân của những hành động tàn bạo ngày càng gia tăng của quân đội,” ông Andrews nói thêm.
Bốn người này đã bị buộc tội theo luật chống khủng bố và bộ luật hình sự và hình phạt được thực hiện theo thủ tục nhà tù, tờ báo cho biết mà không nêu chi tiết. Các vụ hành quyết trước đây ở Myanmar được thực hiện bằng cách treo cổ.
Hồi Tháng Sáu, Thủ tướng Cambodia Hun Sen, hiện là Chủ tịch Hiệp hội Các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN), đã kêu gọi lãnh đạo quân đội Myanmar, tướng Min Aung Hlaing, không thực hiện các vụ xử tử, bày tỏ mối quan tâm sâu sắc của các nước láng giềng. Nhưng yêu cầu của ông Chủ tịch ASEAN đã không được đáp ứng mà chính quyền quân sự Myanmar còn lên án các tuyên bố của nước ngoài về lệnh hành quyết là “liều lĩnh và can thiệp vào công việc nội bộ” của họ.
Myanmar rơi vào tình trạng hỗn loạn kể từ cuộc đảo chính năm ngoái, xung đột lan rộng trên toàn quốc sau khi quân đội dẹp tan hầu hết các cuộc biểu tình ôn hòa ở các thành phố.
“Những vụ hành quyết khủng khiếp này là những vụ giết người. Chúng là một phần trong những tội ác liên tục của quân đội Myanmar chống lại loài người và tấn công dân thường”, Matthew Smith, người đứng đầu Tổ chức Fortify Rights Đông Nam Á, nói với Reuters. “Chính quyền hoàn toàn sai lầm khi nghĩ rằng sự tàn ác sẽ gieo rắc nỗi sợ hãi trong trái tim của cuộc cách mạng,” ông Smith nói thêm.
Hiện khó có thể đánh giá được tình hình bạo lực ở Myanmar khi các cuộc đụng độ đã lan rộng đến các khu vực xa xôi hơn, nơi các nhóm nổi dậy người dân tộc thiểu số đang chiến đấu với quân đội.
Thứ Sáu tuần trước, Tòa Hình sự Thế giới đã bác bỏ lời phản đối của Myanmar đối với một vụ án diệt chủng liên quan tới việc họ đối xử tàn bạo với người thiểu số Rohingya theo đạo Hồi; điều đó có nghĩa là vụ án sẽ được xét xử đầy đủ.
Nhà phân tích về Myanmar, Richard Horsey, thuộc nhóm CRISIS quốc tế, cho biết các vụ hành quyết mới sẽ đóng lại mọi cơ hội chấm dứt tình trạng bất ổn ở nước này. “Chế độ quân phiệt thể hiện rằng nó sẽ làm những gì nó muốn và không nghe theo ai cả. Nó coi đây là một cuộc biểu dương sức mạnh, nhưng đó có thể là một tính toán sai lầm nghiêm trọng,” ông Horsey nói.
Đọc thêm:
