Cố ký giả của Washington Post và là nhà bất đồng chính kiến với hoàng gia Ả Rập Saudi, Jamal Khashoggi, đã bị thủ tiêu tàn nhẫn ngay trong lãnh sự quán Saudi ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, vào đầu Tháng Mười năm 2018.
Hình ảnh camera tại lãnh sứ quán cho thấy một nhóm 15 người Ả Rập Saudi đã đi vào lãnh sự quán, cầm theo một cái cưa chuyên dụng để cưa xương người. Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cũng xác nhận rằng nhóm người Ả Rập Saudi đã “cưa thi thể” nhà báo Jamal để dễ dàng đưa xác ông ra khỏi lãnh sự quán.
Sau gần ba năm Jamal bị thủ tiêu, vào đầu Tháng Hai năm 2021, Giám đốc Tình báo Hoa Kỳ đã công bố một bản báo cáo chi tiết có tiêu đề “Đánh giá vai trò của Chính phủ Saudi trong vụ giết Jamal Khashoggi.” Báo cáo lưu ý rằng thái tử Mohammed bin Salman coi Khashoggi là mối đe dọa, nên đã ra lệnh bịt miệng nhà báo Jamal.
Để phản đối hoàng gia Ả Rập Saudi, rất nhiều doanh nghiệp lớn như Google, JPMorgan Chase, Ford, Uber… lúc đó đã tẩy chay, không tham dự cuộc hội nghị doanh nghiệp lớn sẽ diễn ra tại Saudi. Các doanh nhân tỉ phú cũng tuyên bố tạm ngưng mối quan hệ kinh doanh với quốc gia này, do các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của hoàng gia.
Tóm lại, hàng loạt vi phạm nhân quyền của nhà nước Ả Rập Saudi đã được các tổ chức nhân quyền thế giới liên tiếp cảnh báo và lên án. Nhà nghiên cứu Joey Shea của Tổ chức Theo Dõi Nhân Quyền cho biết Ả Rập Saudi đã từng hành quyết 81 người bất đồng chính kiến chỉ trong một ngày.
Dùng tiền “tẩy trắng” máu của giới bất đồng chính kiến
Năm 2021, giải Golf LIV do Quỹ Đầu tư Công của Saudi, một quỹ tài sản do Thái tử Mohammed bin Salman làm chủ tịch, được thành lập. Ngay sau đó, giải Golf LIV đã có chiến dịch chiêu mộ một số tên tuổi lớn trong làng golf thế giới, khuyến khích họ tham gia Golf LIV. Nhiều vận động viên golf nổi tiếng đã tham gia Golf LIV, sau khi nhận được những cam kết “béo bở” trị giá hàng trăm triệu USD.
Tiger Woods được đề nghị một số tiền rất lớn, khoảng $700 – $800 triệu để tham gia giải LIV Golf của Ả Rập Saudi, nhưng ông đã từ chối. Ông Woods và những người từ chối tham gia LIV Golf vì họ cho rằng giải này được Ả Rập Saudi sử dụng nhằm đánh lạc hướng dư luận ra khỏi các vi phạm nhân quyền, cũng như đường dây bảo trợ của hoàng gia Saudi với các kẻ khủng bố ngày 11 Tháng Chín.
Hành vi này của hoàng gia Saudi được giới bình luận gọi là “tẩy trắng” thường được các chính phủ độc tài sử dụng bằng con đường thể thao để chôn vùi các vi phạm nhân quyền độc ác.
Một báo cáo gần đây của New York Times đã chứng minh rằng nỗ lực “tẩy trắng” các vi phạm nhân quyền bằng thể thao là mục đích tối hậu của Ả Rập Saudi. Theo các dữ liệu của NYT, nước này đã đầu tư mạnh vào các giải thể thao quốc tế để khôi phục danh tiếng sau vụ sát hại Jamal Khashoggi vào năm 2018.
Hơn thế nữa, Ả Rập Saudi không chỉ muốn dùng thể thao để “tẩy trắng” các vết máu của hàng loạt vi phạm nhân quyền, nhưng còn muốn củng cố “quyền lực mềm” (soft power). Joseph Nye Jr., giáo sư Đại học Havard, “cha đẻ” của khái niệm “quyền lực mềm” định nghĩa nó “là một loại năng lực, có thể giúp đạt được mục đích thông qua sức hấp dẫn chứ không phải ép bức hoặc dụ dỗ. Sức hấp dẫn này đến từ quan điểm giá trị về văn hoá, chính trị, và chính sách ngoại giao của một quốc gia.” Trong khi đó, “quyền lực cứng” của một quốc gia được dùng để chỉ sức mạnh quân sự và sự giàu có của quốc gia đó.
Tiền có thể mua được tất cả?
Giải LIV Golf của Ả Rập Saudi vẫn luôn muốn trở thành một thương hiệu uy tín và danh giá như giải PGA Tour (Professional Golfer’s Association of America) – nơi quy tụ của các golfer chuyên nghiệp hàng đầu thế giới. PGA Tour được thành lập Tháng Mười Hai 1968 và là cơ quan tổ chức các giải golf chuyên nghiệp cho cả nam và nữ ở Hoa Kỳ và Bắc Mỹ.
Theo một nguồn tin vào sáng Thứ Ba, 6 Tháng Sáu, PGA Tour, LIV Golf của Ả Rập Saudi, và DP World Tour (giải thi đấu tại Châu Âu) sẽ sáp nhập để tạo thành một giải thi đấu. Thỏa thuận được đánh giá là “lật mặt” chấn động trong làng thể thao chuyên nghiệp, sẽ chấm dứt mọi kiện tụng giữa các bên. Cuộc sáp nhập này khiến nhiều người trong làng golf choáng váng, bởi trước đó nhiều quan chức PGA Tour đã liên tục chê bai LIV Golf của hoàng gia Ả Rập Saudi.
Thượng nghị sĩ Chris Murphy phản hồi sau tin chấn động này: “Thật lạ đời. Các quan chức của PGA đến văn phòng của tôi chỉ vài tháng trước để thảo luận rằng vì sao hồ sơ nhân quyền của Saudis khiến họ không đủ tư cách để tham gia một môn thể thao lớn của Hoa Kỳ. Tôi đoán có lẽ mối quan tâm của PGA không thực sự về nhân quyền?”
Trong một tuyên bố, ủy viên PGA Tour, Jay Monahan, người mà năm ngoái đã gọi LIV Golf là “mối đe dọa phi lý” hoan nghênh cuộc sáp nhập giữa PGA Tour và LIV Golf, gọi “đây là một ngày lịch sử .” Thực tế, thương vụ sát nhập PGA Tour và LIV Golf là một ví dụ điển hình của “tiền có thể mua được tất cả.”
Bà Strada, chồng đã chết trong vụ khủng bố 11/9, trả lời Washington Post: “Những người đứng đầu PGA Tour nên biết xấu hổ vì thói đạo đức giả và lòng tham của họ. Toàn bộ cộng đồng 11/9 đã bị ông ủy viên Monahan và PGA phản bội vì có vẻ như sự quan tâm của họ đối với những người thân yêu của chúng tôi chỉ là giả tạo để kiếm tiền.”
Hầu như mọi quốc gia, đặc biệt độc tài chuyên chế, vẫn luôn sử dụng thể thao như một chiến lược để ‘đánh bóng’ quyền lực và tăng cường ảnh hưởng hơn trên trường quốc tế. Trung Quốc, Nga, Việt Nam vẫn luôn làm như thế. Và Ả Rập Saudi cũng không ngoại lệ.
Tuy nhiên, đó không phải là điều quan trọng. Đúng là “rất nhiều tiền” có thể khiến nhiều tay golf chuyên nghiệp sẵn sàng tham gia giải được tài trợ bởi một chế độ giết người. Nhưng sẽ không có một chính sách ngoại giao nào của Ả Rập Saudi có thể làm dư luận quên đi các vi phạm nhân quyền trắng trợn đối với phụ nữ và giới bất đồng chính kiến. Những vết máu và xác người chất cao của hoàng gia Ả Rập Saudi sẽ không thể “tẩy trắng” hay “rửa sạch” bằng tiền.
