Trong một hành động mạnh mẽ bất ngờ, Tổng thống Joe Biden đã đọc một bài diễn văn nảy lửa tại Hội trường Độc Lập ở Philadelphia, cảnh báo các giá trị dân chủ của nước Mỹ đang bị tấn công bởi các lực lượng cực đoan trung thành với cựu Tổng thống Donald J. Trump và xác định cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới là “trận chiến giành tâm hồn của quốc gia.”
Trong bài diễn văn dài 24 phút tối thứ Năm 1 Tháng Chín 2022, ông Biden gióng lên hồi chuông báo động về người tiền nhiệm Donald Trump và những người ủng hộ “đảng Cộng Hòa MAGA” – một phong trào chính trị đầy những kẻ phủ nhận kết quả bầu cử và luôn kêu gọi bạo lực chính trị – coi họ là mối đe dọa cực đoan đối với tương lai của đất nước.
“Donald Trump và đảng Cộng Hòa MAGA đại diện cho chủ nghĩa cực đoan đe dọa chính nền tảng của nền cộng hòa của chúng ta,” ông Biden nói. Ông lưu ý không phải tất cả đảng viên Cộng Hòa đều theo hệ tư tưởng của ông Trump, “Nhưng không nghi ngờ gì rằng đảng Cộng Hòa ngày nay bị thống trị, bị thúc đẩy và bị đe dọa bởi Donald Trump và những người Cộng Hòa MAGA. Và đó là một mối đe dọa đối với đất nước”. Ông cho rằng, việc bảo vệ nền dân chủ đòi hỏi phải từ bỏ ông Trump và hệ tư tưởng của ông ta trong cuộc bầu cử sắp diễn ra.
Ông Biden nói rằng Trump và các đồng minh “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại – MAGA” là thách thức đối với hệ thống chính quyền quốc gia, vị thế của Mỹ ở nước ngoài và cách sống của công dân Mỹ. Họ [MAGA]“quyết tâm đưa đất nước này lùi lại”, họ “thúc đẩy các nhà lãnh đạo độc tài và họ thổi bùng ngọn lửa bạo lực chính trị”. Ông cho rằng bạo lực chính trị và phủ nhận bầu cử mà ông cựu tổng thống và các đồng minh của ông ta cổ xúy đã phá hoại uy tín của Mỹ ở nước ngoài.
Dẫn thể chế dân chủ – một cuộc thử nghiệm phi thường về tự chủ, được thể hiện trong Hiến Pháp Hoa Kỳ và Tuyên Ngôn Độc Lập – ông Biden nói “lịch sử dạy chúng ta rằng lòng trung thành mù quáng với một nhà lãnh đạo duy nhất và sự sốt sắng tham gia bạo lực chính trị là điều chết người đối với nền dân chủ”
Nỗ lực rõ ràng của Biden nhằm loại bỏ Trump và những người ủng hộ ông ta đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với tổng thống, người nhiều lần bày tỏ mong muốn tái lập sự đoàn kết quốc gia và phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng của ông Biden về các quan điểm ý thức hệ của Trump và sự kiện họ không ngừng phủ nhận kết quả bầu cử năm 2020.
“Các lực lượng MAGA quyết tâm đưa đất nước này lùi lại. Trở lại một nước Mỹ, nơi không có quyền tự do lựa chọn, không có quyền riêng tư, không có quyền tránh thai, không có quyền kết hôn với người mà bạn yêu,” ông Biden nhấn mạnh; ám chỉ những nỗ lực của đảng Cộng Hòa hạn chế việc bầu cử, cấm phá thai rất khắc nghiệt và sắp tới có thể là cấm hôn nhân đồng giới.
“Trong một thời gian dài, chúng ta đã tự trấn an rằng nền dân chủ của Mỹ được bảo đảm. Nhưng không phải vậy. Chúng ta phải bảo vệ nó. Bảo vệ nó. Hãy đấu tranh cho nó. Mỗi người trong chúng ta,” ông Biden nói tại nơi đã chứng kiến sự ra đời của bản Tuyên Ngôn Độc Lập và bản Hiến Pháp Hoa Kỳ, không xa nơi đặt Quả Chuông Tự Do.
Ông Biden hầu như tránh đề cập đến tên của người tiền nhiệm trong năm đầu tiên nắm quyền, nhưng nay ông ngày càng lớn tiếng hơn khi gọi đích danh Trump để phê phán. Tại một buổi gây quỹ của đảng Dân Chủ vào tuần trước, ông Biden đã ví “triết lý MAGA” với “chủ nghĩa bán phát xít”.
Các đồng minh của Biden nhấn mạnh rằng ông không chỉ trích toàn bộ đảng Cộng Hòa và đang kêu gọi các đảng viên Cộng Hòa truyền thống tham gia cùng với ông để lên án Trump và những người theo chủ nghĩa MAGA của ông ta. “Tôi tôn trọng các đảng viên Cộng Hòa bảo thủ. Tôi chỉ không tôn trọng những đảng viên Cộng Hòa MAGA cực đoan,” ông Biden nói.
Phản bác lại, lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện, Dân biểu Kevin McCarthy cáo buộc ông Biden đang chia rẽ người Mỹ, và lên án thành tích của đảng Dân Chủ ở Washington, chỉ ra rằng lạm phát, tội phạm và chi tiêu của chính phủ gia tăng. “Trong hai năm qua, Joe Biden đã tiến hành một cuộc tấn công vào linh hồn của nước Mỹ, vào người dân, luật pháp, vào những giá trị thiêng liêng nhất của nước Mỹ. Ông ta đã phát động một cuộc tấn công vào nền dân chủ của chúng ta. Các chính sách của ông ta đã làm tổn thương nặng nề tâm hồn nước Mỹ, làm suy giảm tinh thần của nước Mỹ và phản bội lòng tin của nước Mỹ”, ông McCarthy nói tại Scranton, Pennsylvania – sinh quán của ông Joe Biden – cũng vào tối Thứ Năm 1 Tháng Chín.
Cựu Tổng thống Trump cũng có kế hoạch tổ chức một cuộc biểu tình tuần hành ở Scranton vào cuối tuần này.
Khi được hỏi về những lời chỉ trích của McCarthy, Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc Karine Jean-Pierre cho biết “Chúng tôi hiểu rằng chúng tôi đã đánh đúng tim đen” của nhà lãnh đạo đảng Cộng Hòa, và trích dẫn các tuyên bố trước đó của ông McCarthy nói rằng Trump phải chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 Tháng Giêng năm 2021 nhưng sau đó ông McCarthy đã quay ngược 180 độ.
Các nhà lãnh đạo khác của đảng Cộng Hòa như bà Ronna McDaniel, Chủ tịch Ủy ban Toàn quốc đảng Cộng Hòa, thì cho rằng bằng việc lên án đảng Cộng Hòa MAGA, ông Biden đã phỉ báng 74 triệu cử tri đã bỏ phiếu cho ông Trump năm 2020. “Joe Biden là sếp chia rẽ (divider-in-chief), là sự thể hiện tình trạng hiện nay của đảng Dân Chủ – một đảng chia rẽ, thù hận và ác cảm với một nửa đất nước,” bà McDaniel nói, theo The New York Times.
Larry Diamond, một chuyên gia về dân chủ và là thành viên cấp cao tại Viện Hoover của Đại học Stanford, cho biết việc gọi tên ông Trump là kẻ tấn công nền dân chủ “có thể bị xuyên tạc hoặc bị quy kết là đảng phái. Nhưng nếu không gọi thẳng ra, thì không thể đối phó với một thách thức nghiêm trọng trong việc bảo vệ nền dân chủ,” hãng AP trích dẫn.
Ngay trong tuần này, ông Trump đã đăng trên nền tảng truyền thông xã hội của mình yêu cầu lật lại kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống mới. Đây là chuyện vi phạm Hiến Pháp.
Timothy Naftali, một nhà sử học về tổng thống tại Đại học New York, cho biết không có gì lạ khi có sự căng thẳng giữa tổng thống và người tiền nhiệm, nhưng việc một cựu tổng thống đang cố phá hoại Hiến pháp Hoa Kỳ là điều chưa có tiền lệ. “Thách thức mà Tổng thống Biden phải đối mặt là tiếp tục chương trình nghị sự của mình trong khi vẫn làm những gì ông ấy cần để duy trì Hiến pháp. Điều đó thật không dễ dàng,” Naftali nói.
Tòa Bạch Ốc đã cố gắng cách ly ông Biden khỏi vòng vây pháp lý và chính trị chung quanh sự kiện Bộ Tư pháp khám xét và thu giữ các tài liệu mật tại nhà của ông Trump ở Florida. Tuy nhiên, ông Biden đã phê phán việc một số đảng viên Cộng Hòa nhanh chóng lên án việc thực thi pháp luật liên bang của FBI và Bộ Tư pháp. Những hành động đó đe dọa phá hủy niềm tin vào các cơ quan thực thi pháp luật của quốc gia và không có chỗ trong sinh hoạt chính trị bình thường, ông Biden nói.
Một quan chức đảng Dân Chủ quen biết ông Biden nói rằng, ông đã dự tính phát biểu về những chuyện này ngay từ đầu mùa hè, vì ông lo ngại những lực lượng gây ra cuộc bạo loạn ngày 6 Tháng Giêng 2021 tấn công Quốc Hội vẫn chưa bị xóa sổ.
Tòa Bạch Ốc dự định bài phát biểu của ông Biden nhằm thống nhất các chủ đề quen thuộc: đề cao chiến thắng trong lập pháp của lưỡng đảng khi ban hành luật về an toàn súng và xây dựng cơ sở hạ tầng để làm bằng chứng cho thấy nền dân chủ “có thể phục vụ được”, đẩy lùi các chính sách của đảng Cộng Hòa về súng và phá thai mà Biden nói là lạc hậu với quan điểm của hầu hết mọi người Mỹ, từ chối những nỗ lực làm suy giảm niềm tin vào các cuộc bầu cử của quốc gia hoặc làm giảm vị thế của nước Mỹ ở nước ngoài.
Những lời nói dối xung quanh cuộc bầu cử tổng thống 2020 mà đảng Cộng Hòa MAGA liên tục đưa ra đã kích động các hành vi quấy rối và đe dọa sinh mạng các viên chức bầu cử của tiểu bang và địa phương và đặt ra những hạn chế mới đối với việc bỏ phiếu qua thư ở các bang do đảng Cộng Hòa cai trị.
Không có bằng chứng về bất kỳ gian lận hoặc thao túng rộng rãi nào đối với cuộc bỏ phiếu. Các thẩm phán, bao gồm cả những người do Trump bổ nhiệm, đã bác bỏ hàng chục vụ kiện được đệ trình sau cuộc bầu cử và tổng chưởng lý của Trump đã gọi những lời tuyên bố đó là không có thật. Tuy nhiên, một cuộc thăm dò của Trung tâm Nghiên cứu Các vấn đề Công cộng của Associated Press-NORC cho thấy khoảng 2/3 số đảng viên Cộng Hòa nói rằng họ không nghĩ rằng Biden được bầu làm tổng thống hợp pháp.
Gần đây ông Biden đã thay những lời kêu gọi đoàn kết thường lệ bằng những lời lên án gay gắt “những kẻ cực đoan MAGA” và cho rằng những tuyên bố sai sự thật về bầu cử gian lận mà những kẻ này liên tục đưa ra vào lúc chuẩn bị cuộc bầu cử giữa kỳ là hết sức tai hại cho ông và cho đất nước.
Lời lẽ mạnh mẽ hiếm thấy của ông Biden trùng hợp với kết quả những cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy lợi thế của đảng Dân Chủ và sự ủng hộ đối với cá nhân ông đang tăng lên, được cải thiện sau những thành tựu về lập pháp, giá xăng dầu giảm và số công việc làm tăng mạnh, thổi một luồng không khí lạc quan hơn vào xã hội.
Đọc thêm:
