Danh tiếng của tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk, Giám đốc Điều hành tập đoàn xe điện Tesla càng tăng, khi ông quyết định mua lại trang mạng xã hội Twitter vào cuối Tháng Mười năm ngoái, với giá $44 tỷ.
Người viết tiểu sử cho Musk, ông Walter Isaacson, đã viết trong cuốn Elon Musk, sẽ được xuất bản vào tuần sau, cho rằng khuynh hướng chính trị cánh hữu của ông tỷ phú “một phần được kích hoạt” khi người con 16 tuổi của ông đã công khai là người chuyển giới.
Cuốn sách tiết lộ rằng Musk lúc đầu rất yêu mến cô con gái Jenna của mình, nhưng sau đó ông đã tức giận khi cô “thay đổi.” Tỷ phú Musk phần nào đổ lỗi cho nền giáo dục khai phóng dẫn đến sự thay đổi thái độ của cô đối với ông: “Con bé đã từ chủ nghĩa xã hội thành một người cộng sản hoàn toàn và nghĩ rằng bất cứ ai giàu có đều là ác quỷ.”
Theo cuốn sách, Musk từ đó đã tin rằng lối suy nghĩ khai phóng như thế cũng hiện diện khắp Twitter. Và giải pháp của Musk là mua nó. Tác giả Issacson nhận định rằng:
“Cách Musk lao vào mua Twitter và đổi tên nó thành X là dấu hiệu báo trước cho cách ông ấy điều hành nó hiện nay: một cách bốc đồng và thiếu tôn trọng.”
Sau gần hai thập niên tồn tại với logo hình con chim xanh, giờ dưới sự lãnh đạo mới của Musk, Twitter đã đổi tên thành X, với logo cũng là chữ X. Không chỉ dừng lại ở đó, các chính sách mới của X dưới thời Musk đã trở thành môi trường màu mỡ cho các chế độ độc tài, nhưng đầy hiểm nguy cho những nhà đấu tranh dân chủ.
Truyền bá thông tin sai lệch của Putin
Theo một nghiên cứu được công bố trong tuần này bởi Ủy ban Châu Âu, X của Musk đã đóng một vai trò quan trọng trong việc cho phép các thông tin tuyên truyền sai trái của Nga về Ukraine được tiếp cận nhiều người hơn trước khi cuộc xâm lược bắt đầu.
Nghiên cứu cho thấy, bất chấp các cam kết tự nguyện thực hiện hành động chống lại hoạt động tuyên truyền của Nga của các công ty truyền thông xã hội lớn nhất, những thông tin sai lệch của Nga chống lại Ukraine vẫn lan truyền mạnh. Nghiên cứu của ủy ban kéo dài trong một năm kết luận rằng việc cho phép thông tin sai lệch và kích động thù địch lan truyền không giới hạn sẽ vi phạm Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số, nếu nó có hiệu lực vào năm ngoái.
Nghiên cứu cho thấy:
“Trong suốt năm 2022, lượng người dùng mạng xã hội liên kết
với Điện Kremlin đã tăng đáng kể trên khắp châu Âu. Phân tích sơ bộ cho thấy rằng phạm vi tiếp cận và tầm ảnh hưởng của các tài khoản được Điện Kremlin hậu thuẫn tăng hơn trong nửa đầu năm 2023, đặc biệt là do việc dỡ bỏ các tiêu chuẩn an toàn của X.”
Kể từ ngày 25 Tháng Tám, Liên minh châu Âu đã thông qua Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số, có hiệu lực đối với các công ty truyền thông xã hội lớn nhất, yêu cầu họ đánh giá rủi ro về thông tin sai lệch. Ngoài ra, các lệnh trừng phạt của châu Âu đối với truyền thông nhà nước Nga đã khiến YouTube và các nền tảng khác cấm cửa Russia Today (RT), là hãng tin của nhà nước Nga và từng là một trong những kênh được theo dõi nhiều nhất.
Mặc dù giai đoạn nghiên cứu chính của Ủy ban châu Âu là năm 2022, nhưng “mức kết nốicủa các tài khoản ủng hộ Điện Kremlin đã tăng lên từ tháng Giêng đến tháng Năm năm 2023, với mật độ tương tác trung bình tăng 22% trên các nền tảng trực tuyến”. Đáng kể, phạm vi tiếp cận của các tài khoản tuyên truyền này đã tăng nhanh, kể từ sau khi Musk quyết định dỡ bỏ các biện pháp an toàn đối với các tài khoản được Điện Kremlin hậu thuẫn, lập luận rằng ‘tất cả tin tức ở một mức độ nào đó đều mang tính tuyên truyền.’”
Từ Tháng Sáu năm ngoái, Musk đã rút mạng xã hội của mình ra khỏi bộ quy tắc ứng xử tự nguyện nhằm chống lại thông tin sai lệch, đồng thời ông đã nới lỏng các quy định về nội dung và cắt giảm nhân sự cho công tác này. Cụ thể, dưới quyền sở hữu của Musk, X đã loại bỏ các nhãn cho biết các tài khoản do Điện Kremlin kiểm soát. Thêm nữa, trước đây X chỉ trao dấu tích xanh cho các tài khoản uy tín. Nhưng giờ đây, bất kỳ ai, bao gồm các tài khoản có liên kết chặt chẽ với Điện Kremlin, cũng có thể trả tiền để có được dấu tích xanh.
Giúp Ả Rập Saudi vi phạm nhân quyền
Theo The Guardian, trong một vụ kiện dân sự vào Tháng Năm năm ngoái, X cũng đã bị cáo buộc, đã tiếp tay giúp chính phủ Ả Rập Xê Út vi phạm nhân quyền nghiêm trọng đối với người dùng của mình, bao gồm cả việc tiết lộ dữ liệu bí mật của người dùng theo yêu cầu của chính quyền Ả Rập. Đáng chú ý, tỷ lệ X cung cấp dữ liệu người dùng cho Ả Rập Saudi cao hơn rất nhiều lần, so với cho Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, hoặc Canada.
Vụ kiện được đưa ra bởi Areej al-Sadhan, em gái của một nhân viên cứu trợ người Ả Rập Saudi, người đã bị tòa án Ả Rập kết án 20 năm tù. Vụ kiện tập trung vào vụ xâm nhập của ba đặc vụ Ả Rập Saudi, hai trong số họ đóng giả làm nhân viên Twitter vào năm 2014 và 2015, cuối cùng dẫn đến việc danh tính của ông Abdulrahman bị lộ và khiến ông bị bắt giữ. Nghiêm trọng hơn, danh tính của hàng nghìn người dùng Twitter ẩn danh cũng bị lộ, và một số người sau đó được cho là đã bị chính quyền Ả Rập Saudi giam giữ và tra tấn.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch – HRW) cũng vừa lên án tòa án Ả Rập Saudi vì đã kết án tử hình Muhammad al-Ghamdi, 54 tuổi, là anh trai của một học giả người Ả Rập Saudi, vì dám đăng lại tweet của những người chỉ trích chính phủ Ả Rập nổi tiếng.
Vào tuần trước, các luật sư của Areej al-Sadhan đã thêm vào cáo trạng các cáo buộc mới về việc Twitter, dưới sự lãnh đạo của người sáng lập Jack Dorsey vào lúc đó, đã cố tình phớt lờ các vi phạm vì muốn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ Ả Rập Saudi, một nhà đầu tư hàng đầu của Twitter. Thêm nữa, vụ kiện cáo buộc rằng mặc dù đã thông báo cho những người dùng có danh tính bị lộ, Twitter đã không cung cấp thêm thông tin cụ thể về quy mô, hoặc mức độ mà vi phạm đã xảy ra.
Cáo trạng nhấn mạnh rằng bằng cách “không cung cấp thông tin quan trọng này, Twitter đã khiến hàng nghìn người dùng Twitter gặp rủi ro”, đồng thời cho rằng một số người có thể đã có đủ thời gian để trốn khỏi Ả Rập Saudi nếu họ hiểu được mối nguy chờ trực. Ngay cả khi Twitter biết được các vi phạm nhân quyền của Ả Rập Saudi, họ vẫn tiếp tục gặp gỡ và lập chiến lược với những người đại diện chính phủ.
Jim Walden, luật sư đại diện cho Areej al-Sadhan cho biết: “Chúng tôi tin vào trường hợp của Areej và chúng tôi sẽ tích cực truy tố, nhưng điều cô ấy mong muốn nhất là Ả Rập Xê Út đơn giản thả anh trai cô ấy và để anh ấy đoàn tụ với gia đình ở Hoa Kỳ.”
Cuối Tháng Mười năm ngoái, một bồi thẩm đoàn liên bang cũng đã kết án Ahmad Abouammo, 44 tuổi, cựu nhân viên của Twitter, đã nhận hối lộ từ các quan chức của vương quốc Ả Rập Saudi và Hoàng gia Ả Rập Saudi, trao cho họ quyền truy cập, giám sát và truyền đạt thông tin cá nhân của người dùng Twitter.
Lợi nhuận trên hết
Vụ kiện của cô Areej al-Sadhan chống lại X cho biết giới bất đồng chính kiến Ả Rập Saudi lúc đầu đã xem Twitter là phương tiện quan trọng bắt đầu từ phong trào dân chủ Mùa xuân Ả Rập. Bởi thế, chính phủ Ả Rập Saudi từ năm 2013 đã tìm cách thao túng mạng xã hội quyền lực này. Hiểu được mục đích tối hậu của hầu hết mọi doanh nhân là lợi nhuận, nhà nước Ả Rập Saudi đã tích cực thu mua cổ phiếu của Twitter.
Cuối Tháng Mười năm ngoái, CNN cho biết chính Hoàng tử Ả Rập Saudi, Alwaleed bin Talal, đã tiếp tay giúp tỉ phú Musk mua lại Twitter, bằng cách chuyển nhượng cổ phần trị giá gần $2 tỷ hiện có. Hành động này đã khiến Ả Rập Saudi trở thành cổ đông lớn thứ hai trên X – chỉ sau ông chủ Musk.
Rõ ràng, thời kỳ Twitter là công cụ đắc lực của các nhà bất đồng chính kiến và đấu tranh cho dân chủ đã từ từ biến mất. Khi những người chủ của Twitter/X đặt lợi nhuận lên trên tất cả, thì nhân quyền và dân chủ chỉ là khẩu hiệu trên môi miệng mà thôi.
