Tại cuộc điều trần thứ bảy của Ủy ban Hạ Viện Điều tra vụ Bạo Loạn ngày 6 tháng Giêng năm 2021 (Ủy ban 6 tháng Giêng) tại trụ sở Quốc Hội Hoa Kỳ ở thủ đô Washington hôm thứ Ba 12 tháng Bảy 2022 có một gương mặt nổi bật: nữ Dân biểu Stephanie Murphy, một trong chín thành viên của Ủy ban 6 tháng Giêng (UB) và là người điều khiển phiên điều trần thứ bảy.
Bà Murphy (Dân Chủ – Florida), như bà nói trong phát biểu kết thúc phiên điều trần, là thành viên duy nhất của UB “không có diễm phúc sinh ra tại Mỹ”. Bà sinh ra ở Việt Nam với cái tên Việt là Đặng Thị Ngọc Dung. Dù đã sinh sống tại Mỹ từ nhỏ, là người Mỹ gốc Việt, lập gia đình với người Mỹ, lấy tên họ Mỹ theo chồng và trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên trong Quốc Hội liên bang – cơ quan quyền lực cao nhất của nước Mỹ – đất nước Việt Nam và số phận bi thảm của nó vẫn ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống và hoạt động của bà.
Bài phát biểu kết thúc phiên điều trần của bà Murphy (Ngọc Dung) có đoạn (ianbui dịch):
“Trong những buổi điều trần đầu tiên, Chủ tịch Thompson cho hay thành viên của Uỷ ban sẽ không dành nhiều thì giờ nói về cá nhân mình. Thay vào đó, chúng tôi sẽ để cho các chứng cứ đóng vai chính. Và ông nói rất đúng. Đây không phải là lúc để chúng ta luận bàn về bản thân mà là lúc chúng ta cần bảo vệ đất nước yêu quý của mình hòng bảo toàn những giá trị cốt lõi của một nước Mỹ vĩ đại – tuân thủ pháp quyền, bầu cử tự do, bàn giao quyền lực một cách ôn hoà từ người lãnh đạo trước đến kẻ kế nhiệm…
Tuy nhiên xin cho phép tôi có đôi lời về mình và tại sao tôi hãnh diện được phục vụ trong Uỷ ban này. Tôi là thành viên duy nhất của Uỷ ban đã không có diễm phúc sinh ra tại Mỹ. Tôi ra đời ở Việt Nam. Sau chiến tranh, gia đình tôi phải trốn khỏi chế độ cộng sản, được Hải Quân Hoa Kỳ vớt và cho phép định cư ở Mỹ. Tinh thần ái quốc của tôi bắt nguồn từ sự biết ơn tấm lòng độ lượng và bao dung của người Mỹ. Tôi yêu vô cùng đất nước này.
Ngày sáu tháng Giêng [2021], bốn mươi năm sau ngày gia đình tôi phải chạy trốn khỏi nơi quyền chính trị bị cưỡng đoạt bởi bạo lực, tôi đã có mặt tại Điện Quốc Hội và phải chạy trốn những công dân Mỹ. Đám đông hung hãn ấy đã bị tổng thống cùng một số người có quyền lực lường gạt, nói dối rằng lá phiếu của họ đã bị đánh cắp – mặc dù không ai có thể trưng ra bằng chứng. Nhiều người còn dùng đến vũ lực hòng lật đổ kết quả một cuộc bầu cử tự do và hợp pháp.
Mục đích chính của Uỷ ban này là dùng sự thật để phản biện sự hư cấu; tái dựng sự kiện một cách chính xác để người dân Mỹ được biết; cung cấp sử liệu cho tương lai; nói lên sự thật – chuyện gì đã xảy ra, tại sao nó xảy ra; đề nghị những thay đổi cần thiết để nó không xảy ra lần nữa; và bảo vệ nền dân chủ của chúng ta.
Đối với tôi yêu nước là như thế, không thể nào khác hơn. Tôi xin cảm ơn ngài chủ tịch.”
Nhà báo Emily Cochrane, chuyên viết bài về Quốc Hội Mỹ cho nhật báo The New York Times, cho biết thêm rằng gốc rễ Việt Nam đã thổi bùng mối lo lắng cho nền dân chủ ở người nữ dân biểu đặc biệt này.
Vào mùa xuân năm 2002, Dân biểu Stephanie Murphy, một đảng viên Dân chủ Florida sinh ra tại Việt Nam, đã trở về nước lần đầu tiên cùng với cha mình, khi ở địa phương đang diễn ra các cuộc bầu cử. Bà đã bị sốc trước tuyên truyền, cũng như sự thừa nhận thẳng thắn của người thân rằng lá phiếu của họ sẽ không đem lại sự thay đổi.
Bà bị sốc khi thấy người thân đánh dấu vào lá phiếu mà gần như không cần biết đang bầu cho ai, họ biết bầu cho ai thì cũng không thành vấn đề. Trong một cuộc phỏng vấn, bà Murphy kể lại: “Đối với tôi, chuyện đó thật sự sốc. Và chúng ta không thể gieo rắc nỗi hoài nghi đó và cho phép mọi người đi đến chỗ mà họ tin rằng lá phiếu của họ sẽ không được tính.”
Cuộc đào thoát của gia đình bà từ nước Việt Nam đến Hoa Kỳ là một phần trong những điều đã định hình công việc của bà Murphy trong ủy ban điều tra vụ tấn công ngày 6 tháng Giêng vào Điện Capitol. “Tôi không muốn bất kỳ ai, đảng viên Dân Chủ hay Cộng Hòa, trong tương lai có thể lạm dụng hệ thống, bởi vì khi đó chúng ta sẽ không tốt hơn cái chế độ chuyên quyền mà tôi đã thoát ra,” bà nói.
“Tôi tin tưởng vào nền dân chủ của chúng ta, và tôi tin rằng với tư cách một công dân và một thành viên được dân cử, tôi có trách nhiệm làm mọi việc có thể để bảo vệ nền dân chủ đó. Tôi chỉ biết là nó rất mong manh”, bà nói thêm.
Là dân biểu có quan điểm ôn hòa, bà Murphy làm việc chặt chẽ với ban lãnh đạo Hạ Viện và đôi khi bà khiến họ thất vọng với những yêu cầu mà bà đưa ra thay mặt cho nhóm dân biểu ôn hòa đang giảm dần trong đảng của bà. Bà đã âm thầm làm việc để nâng đỡ các thành viên mới hơn và chống lại phong cách lãnh đạo áp đặt từ trên xuống của thế hệ những người tuổi 80 đang giám sát đảng của bà.
Tuy nhiên, việc bổ nhiệm bà vào UB là trường hợp mới nhất trong đó các lãnh đạo đảng Dân Chủ đã nâng bà Murphy lên làm đại diện cho một tập thể rộng lớn hơn, nơi danh tiếng của bà về chính trị thực tế có thể giúp chống lại các cáo buộc đảng phái.
“Tôi hy vọng người xem các phiên điều trần sẽ gạt bỏ khuôn khổ đảng phái của họ và sự hoài nghi về chính trị Mỹ, để xem những thông tin mà chúng tôi phải cung cấp với một tinh thần cởi mở,” bà nói.
Bà Murphy tuyên bố không tái tranh cử vào tháng Mười Một. Nhưng bà đã thăm dò việc tranh cử Thượng viện giành ghế với nghị sĩ Marco Rubio thuộc Cộng Hòa. Như vậy không loại trừ việc bà tiếp tục tham chính với vị trí nào đó trong tương lai.
