Hồi đầu năm nay, tin tức về chuyện bà Nguyễn Thị Phương Thảo, chủ tập đoàn hàng không dân dụng Vietjet của Việt Nam, sẽ gửi tặng cho một chi nhánh của Trường Đại học Oxford số tiền tài trợ khoảng 155 triệu bảng Anh, đã gây xôn xao trong các bản tin quốc tế.
Để đổi lại tấm thịnh tình bất thường và bất ngờ này, Trường Cao đẳng Linacre hứa thay đổi tên thành trường Cao đẳng Thảo như một lời cảm ơn.
Thế như câu chuyện một lúc này càng bẽ bàng khi mới đây, tờ The Telegraph tiết lộ rằng ban giám đốc của trường Linacre chết đứng chết ngồi khi lời hứa chuyển số tiền 50 triệu bảng Anh đầu tiên vào ngày 30 Tháng Sáu vừa rồi, vẫn lặng như tờ. Cho đến Tháng Chín thì ban giám đốc của trường Linacre đã cảm thấy điều không lành, chuyện như lửa đốt dưới chân, nên quyết định bay đến Việt Nam để tìm hiểu về câu chuyện vì sao hợp đồng này bị bỏ lơ.
Được biết 3 người đã bay đến Hà Nội để tìm bà Thảo, là gồm Giám đốc trường, Giám đốc phát triển và một cố vấn kinh tế.
Câu chuyện về món tiền quyên góp như trên trời rơi xuống của bà Thảo đối với trường cao đẳng Linacre không đơn giản mà có thể nhận được. Vì ngoài chuyện ban giám đốc trường Linacre vui mừng, thì dư luận ở Anh và các tổ chức phi chính phủ quốc tế, cũng rộn rịp vang lên những lời phản đối, và yêu cầu phải mở một cuộc điều tra về khoản quyên góp này.
Cách đây 3 tháng, Ủy ban của Chính phủ đã tiến hành một cuộc điều tra về khoản quyên góp của bà Thảo, ngay sau khi Tiến sĩ Julian Lewis, Chủ tịch của Ủy ban An ninh và Tình Báo (Intelligence and Security Committee) lên tiếng cảnh báo rằng bà Thảo là người “cực kỳ thân thiết với chính quyền cộng sản Việt Nam”. Nhưng cuộc điều tra kết thúc, với kết luận từ các quan chức của Bộ Giáo dục (DfE) nói trường Cao đẳng Linacre có thể nhận tiền của bà Thảo.
Tờ Worabia nói khi nghe tin trường Linacre có thể đổi tên, các thành viên nhóm thảo luận nội bộ cựu trào trường Linacre (Privy Council Alumni of Linacre College) đã bất đồng và lập một chiến dịch chống đổi tên trường. Ngôn luận tố cáo của nhóm này là “nền đại học Anh đang bán mình cho những ai trả cao giá hơn”.
Cũng là một thành viên của Privy Council, Tiến sĩ Julian Lewis tham gia vào chương trình vận động ngăn chặn việc thay đổi tên. Phát biểu trên tờ Commons, ông nói: “Nếu chúng ta muốn đẩy dòng tiền bẩn và kiểu quyên góp xảo quyệt như vậy ra khỏi đất nước này, thì đây đúng là nơi để bắt đầu”. Ông Lewis, nói với tư cách cá nhân của mình, giải thích rằng: “Nếu trường đại học có thể nhận tiền cho dù chính phủ thích hay không, thì trường đại học cũng không thể đổi tên mà không có sự cho phép của Hội đồng Cơ mật (Privy Council). Do đó chỉ có Hội đồng Cơ mật mới có quyền can thiệp một cách hiệu quả ”.
Thỏa thuận chính thức giữa Cao đẳng Linacre và bà Thảo nêu rõ rằng trường này sẽ “sử dụng những nỗ lực hợp lý” để đổi tên trường vào Tháng Chín năm 2023, sau khi nhận được khoản thanh toán 50 triệu bảng Anh đầu tiên. Từ đó chi tiết đó, Tiến sĩ Lewwis nói rõ là có những dấu hiệu “đi đêm” giữa ban giám đốc trường với bà chủ “hãng hàng không bikini” – cách nói diễu cợt về đợt quảng cáo gây ồn ào của hãng hàng không Vietjet khi đưa các người mẫu mặc bikini màu cờ Việt Nam lên các chuyến bay.
Người phát ngôn của trường Cao đẳng Linacre cho biết: “Chúng tôi đang làm việc với Sovico và các cố vấn tài chính của Sovico để phát triển các quy trình chuyển tiền minh bạch, có thể kiểm toán và đáp ứng tất cả các yêu cầu pháp lý của chính phủ Vương quốc Anh và Việt Nam”. Sovico, được biết là công ty mẹ của Vietjet Air tại Việt Nam, hứa sẽ chuyển tiền sớm cho trường Linacre trong tháng Mười này. “Việc tìm kiếm một giải pháp tài khóa hiệu quả đã gây ra một số chậm trễ. Sau các cuộc gặp trực tiếp hiệu quả tại Việt Nam, chúng tôi hiện đang thực hiện tất cả các quy trình và thủ tục liên quan để chuyển tiền”, phía nhà trường Linacre lý giải về chuyện bà Thảo chưa chuyển đồng nào cho trường này.
Nhưng phía nhà trường cũng nói thêm “Chúng tôi sẽ không chấp nhận các hoạt động hợp tác làm tổn hại đến an ninh quốc gia của chúng tôi và Chính phủ Vương quốc Anh theo dõi và hỗ trợ việc xác định để giảm thiểu rủi ro bị can thiệp”.
Được biết, trường Cao đẳng Linacre được thành lập vào năm 1962 và được đặt theo tên của nhà nghiên cứu khoa học nhân văn và bác sĩ nổi tiếng Thomas Linacre, người được sinh ra ở Canterbury vào giữa thế kỷ 15.
