Trên các trang mạng xuất hiện lá thư ngỏ, được công bố ngày 21 tháng Chín năm 2024, nhân chuyến thăm và làm việc của Tổng Bí thư – Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm tại Liên Hiệp quốc và sau đó thăm Cuba từ ngày 21 – 27 Tháng Chín 2024. Thư chung của giới trí thức trong và ngoài nước bày tỏ sự bất bình trong việc Hà Nội bắt giữ nhà báo Huy Đức một cách vô pháp, và cho đến nay vẫn cô lập, không có tin tức ghi thêm về ông.
Huy Đức, tên thật là Trương Huy San, là một nhà báo nổi tiếng ở Việt Nam với blog bình luận chính trị – xã hội có tên “Osin” trước đây và sau đó là trang Facebook “Osin Huyduc”. Ông cũng là tác giả của bộ sách nổi tiếng và tạo ra nhiều tranh cãi là “Bên Thắng Cuộc” xuất bản lần đầu năm 2012 gồm hai tập. Công an Việt Nam bắt ông ngày 7 Tháng Sáu năm 2024 với cáo buộc theo Điều 331, Bộ luật Hình sự năm 2015 là “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”
SGN xin đăng lại toàn văn lá thư này, cùng danh sách của 91 trí thức quốc tế đồng ký tên (đến nay đã hơn 100 người)
——————-
Ngày 20.09.2024
Kính gửi:
Ông Tô Lâm, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước
Ông Phạm Minh Chính, Thủ tướng
Ông Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Quốc hội
Đồng kính gửi:
Bà Mary Lawlor, Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Tình trạng của những Người Bảo vệ Nhân quyền
Bà Irene Khan, Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Tự do Ngôn luận và Biểu đạt Ý kiến
Tiến sĩ Matthew Gillett, Chủ tịch-Báo cáo viên Nhóm Công tác của Liên Hợp Quốc về Giam giữ Tuỳ tiện
Đại sứ quán các nước tại Hà Nội
Kính thưa quý vị,
Chúng tôi, gồm những học giả, nhà báo, viên chức ngoại giao, và nhà nghiên cứu luôn quan tâm đến Việt Nam, qua thư này bày tỏ sự quan ngại sâu sắc trước việc ông Trương Huy San, bút danh Huy Đức, nhà văn, sử gia và phóng viên điều tra nổi tiếng, bị bắt giam. Ngoài công việc học thuật và báo chí, ông Huy Đức rất được ngưỡng mộ vì các hoạt động bảo vệ môi trường và nỗ lực cổ vũ hoà giải sau chiến tranh Việt Nam.
Theo các bản tin của truyền thông Nhà nước, ông Huy Đức đã bị công an bắt giam ngày 1.6.2024 về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước,” theo điều 331 của Bộ luật Hình sự. Trong ba tháng đầu kể từ khi bị bắt, ông không được phép gặp luật sư và thân nhân; công luận hết sức lo lắng về tình trạng của ông.
Do không có thông tin chính thức về lý do cụ thể ông Huy Đức bị bắt giam, nhiều người phỏng đoán rằng ông bị bắt vì những bình luận ông đăng tải trên các mạng xã hội về đường hướng chính trị của Việt Nam. Song hiến pháp Việt Nam qui định rõ ràng rằng công dân có quyền khiếu nại, tố cáo các cơ quan Nhà nước và cá nhân có thẩm quyền (Hiến pháp Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tu chính năm 2013, Điều 30). Hiến pháp cũng bảo đảm rằng công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí (Điều 25). Vì đây chính là những quyền ông Huy Đức đã thực thi, do đó lẽ ra ông không nên bị bắt hoặc bị giam giữ.
Việc ông Huy Đức tiếp tục bị tạm giam cũng là điều sai trái. Sau hơn ba tháng tù giam, ông chưa bị truy tố và cũng chưa bị kết luận phạm bất kỳ tội gì. Hiến pháp Việt Nam qui định rằng một người có thể đã phạm tội cũng vẫn được coi là vô tội cho đến khi bị chứng minh là có tội trước tòa án (Điều 31). Những quyền này cũng được khẳng định trong Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hợp Quốc, mà chính quyền nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức chuẩn thuận. Hơn nữa, Việt Nam hiện là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc có nhiệm vụ hỗ trợ và áp dụng Tuyên ngôn này.
Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam tuân thủ những điều khoản của hiến pháp Việt Nam và các hiệp định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, và trả tự do cho ông Huy Đức ngay lập tức.
Chúng tôi cũng mạnh mẽ yêu cầu chính quyền Việt Nam chấm dứt các hành động sách nhiễu, đe doạ hoặc ngược đãi dưới mọi hình thức những người phát biểu ý kiến và thể hiện quan điểm một cách ôn hoà.
Danh sách người ký:
1.David Abel – Boston Globe – Mỹ
2.Anderson – New York Times -Mỹ
3.Chris Arnold – National Public Radio – Mỹ
4.Michitake Aso – Đại học Albany-SUNY- Mỹ
5.Jen Balderama – The Atlantic – Mỹ
6.Thomas A. Bass – Đại học Albany-SUNY – Mỹ
7.Katrin Bennhold – New York Times – Đức
8.David Biggs – Đại học Riverside, California- Mỹ
9.David Brown, Nhà báo độc lập, viên chức ngoại giao hưu trí – Mỹ
10.Bùi Văn Phú – Nhà giáo, nhà báo – Mỹ
11.Cari Coe – Đại học tiểu bang Montana – Mỹ
12.Michael Robert Dedrick – Cựu binh vì hoà bình, chi hội 92 Daniel Ellsberg – Mỹ
13.Đỗ Thị Thanh Thủy – Đại học Simon Fraser – Canada
14.Đỗ Tuyết Khanh – Tổ chức Thương Mại Thế giới (WTO) – Thụy Sĩ
15.Olga Dror – Đại học Texas A&M – Mỹ
16.Thai Duong – Không liên kết -Mỹ
17.George Dutton – Đại học Los Angeles, California – Mỹ
18.Wynn, Gadkar-Wilcox – Đại học Miền Tây Bang Connecticut -Mỹ
19.Christoph Giebel – Đại học Seattle, Washington – Mỹ
20.Christopher Goscha – Đại học Québec, Montréal – Canada
21.François Guillemot – Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia – Pháp
22.Hà Dương Tường – Đại học Công nghệ Compiègne – Pháp
23.Eva Hansson – Đại học Stockholm – Thụy Điển
24.Bill Hayton – Nhà nghiên cứu độc lập – Vương quốc Anh
25.Judith Henchy – Đại học Washington – Mỹ
26.Eric Henry – Đại học Chapel Hill, North Carolina – Mỹ
27.Tuan Hoang – Đại học Pepperdine – Mỹ
28.Alec Holcombe – Đại học Athens, Ohio – Mỹ
29.R. Kyle Hörst – Không liên kết – Mỹ
30.Janet Alison Hoskins – Đại học miền Nam California – Mỹ
31.Hue-Tam Ho Tai – Đại học Harvard Mỹ
32.Rob Hurle – Đại học Quốc gia Úc – Australia
33.Michele Janette – Đại học bang Kansas – Mỹ
34.Charles Keith – Đại học Michigan – Mỹ
35.Kristy Kelly – Đại học Drexel -Mỹ
36.Benedict J. Tria Kerkvliet – Đại học Quốc gia Úc – Mỹ
37.John Kleinen – Viện Nghiên cứu Khoa học Xã hội Amsterdam – Hà Lan
38.Gary Kulik – Nhà học giả độc lập – Mỹ
39.Scott Laderman – Đại học Duluth, Minnesota – Mỹ
40.Chong-ae Lee – Seoul Broadcasting System – Nam Hàn
41.Christian C. Lentz – Đại học Chapel Hill, North Carolina – Mỹ
42.Ann Marie Leshkowich – Đại học Holy Cross – Mỹ
43.Martha Lincoln Đại học San Francisco – Mỹ
44.Ann Marie Lipinski – Nieman Foundation for Journalism tại Đại học Harvard – Mỹ
45.Borje Ljunggren – Viện Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế – Thụy Điển
46.David G. Marr – Đại học Quốc gia Úc
47.Shawn McHale Đại học George Washington – Mỹ
48.Andre Menras – Nhà văn, nhà làm phim – Pháp
49.Edward Miller – Đại học Dartmouth – Mỹ
50.Anthony Morreale Đại học Berkeley, California Mỹ
51.Ngô Quang Hưng – RelationalAI Inc – Mỹ
52.Nguyễn Điền -Nhà nghiên cứu độc lập – Úc
53.Hiep Nguyen – Bộ Biến đổi Khí hậu, Năng lượng, Môi trường, và Nước, New South Wales – Úc
54.Nguyễn Ngọc Giao – Đại học Denis Diderot, Paris VII – Pháp
55.Nguyễn Nguyệt Cầm – Đại học Berkeley, California – Mỹ
56.Nguyễn Quang A – Diễn đàn Xã hội Dân sự – Việt Nam
57.Nguyễn-Khoa Thái Anh Đại học Evergreen Valley, San José – Mỹ
58.Nguyễn Xuân Long – Đại học Michigan – Mỹ
59.Van Nguyen-Marshall – Đại học Trent – Canada
60.Thu-huong Nguyen-vo – Đại học Los Angeles, California – Mỹ
61.Betsy O’Donovan – Đại học Miền Tây Washington – Mỹ
62.Finbarr O’Reilly Nieman 2013 tại Đại học Harvard – Ireland
63.Patricia Pelley – Đại học Công nghệ Texas – Mỹ
64.Phạm Thị Hoài – Nhà văn, nhà báo độc lập – Đức
65.Harriet M. Phinney – Đại học Seattle – Mỹ
66.Sophie Quinn-Judge – Đại học Temple – Mỹ
67.Seb Rumsby – Đại học Birmingham – Vương quốc Anh
68.Mark Sidel – Đại học Wisconsin-Madison – Mỹ
69.Jeff Shaw – Đại học Miền Tây Washington -Mỹ
70.Jerry Mark Silverman – Nhà nghiên cứu độc lập – Mỹ
71.Jane Spencer – The Guardian – Mỹ
72.Keith Weller Taylor – Đại học Cornell – Mỹ
74.Thái Văn Cầu – Nhà nghiên cứu độc lập – Mỹ
75.Stein Tønnesson – Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo – Na Uy
76.Trần Hải Hạc – Đại học Paris XIII – Pháp
77.Hanh Tran – Đại học Berkeley, California – Mỹ
78.Nhung Tuyet Tran – Đại học Toronto – Canada
79.Qui-Phiet Tran – Đại học Schreiner – Mỹ
80.Richard Tran – Đại học Berkeley, California – Mỹ
81.Van Bich Tran – Đại học Temple – Mỹ
82.Beauregard Tromp – Biên tập viên – Nam Phi
83.Allison Truitt – Đại học Tulane – Mỹ
84.Vũ Quang Việt – Liên Hiệp Quốc – Mỹ
85.Hao-Nhien Q. Vu – Đại học Coastline – Mỹ
87.Tuong Vu – Đại học Oregon – Mỹ
88.Joerg Wischermann – Viện Nghiên cứu Châu Á – Đức
90.Linda J. Yarr – Đại học Boulder, Colorado – Mỹ
91.Peter B. Zinoman – Đại học Berkeley, California – Mỹ
