Khoảnh khắc lịch sử đã đến với giới điện ảnh châu Á tại Oscar lần thứ 95, trong chương trình trao giải Oscar ngày 12 Tháng Ba 2023. Viện Hàn lâm nghệ thuật khoa học điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS), từng bị chỉ trích nặng trong suốt nhiều năm lịch sử của họ, khi luôn “quá trắng”, đã thay đổi dần khi chuyển sang “đen”, và bây giờ họ bắt đầu “vàng”…
__________________
OSCAR 2023 TRÊN SAIGON NHỎ
Lý do giúp A24 dẫn đầu cuộc đua Oscar 2023: Từ chối khuôn mẫu Hollywood
Già gân James Hong và bảy thập niên vượt qua định kiến kỳ thị
Dương Tử Quỳnh, thần tượng của năm
Dương Tử Quỳnh – nguồn cảm hứng của thế giới
Cate Blanchett: Còn hơn cả nhan sắc và tài năng
Tár, hiện thân của thiên tài và cám dỗ
Hồng Châu, ‘giọt sương thuần Á’ của Hollywood
__________________
Chiến thắng của “Everything Everywhere All at once” tại Oscar lần thứ 95 vào Chủ nhật 12 Tháng Ba 2023 là một cột mốc quan trọng đối với những tài năng điện ảnh châu Á. Đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy AMPAS bắt đầu chấp nhận sự khác biệt để đón nhận và tôn vinh một bộ phim mà, trên lý thuyết, không thuộc truyền thống “tư duy chấm giải” của các thành viên trong “hệ thống” vốn cực kỳ khắt khe, thiên kiến và bảo thủ của AMPAS.
Hãng A24 đã thắng đậm với bảy giải, trong đó có giải Phim hay nhất, Đạo diễn hay nhất và Kịch bản gốc xuất sắc nhất cho Daniel Kwan và Daniel Scheinert; Nữ diễn viên hay nhất cho Dương Tử Quỳnh; Nữ diễn viên phụ cho Jamie Lee Curtis; và Nam diễn viên phụ Ke Huy Quan.
Daniel Kwan trở thành người châu Á thứ hai lập “hat trick” – với chiến thắng ở hạng mục Phim hay nhất, đạo diễn và kịch bản – sau Bong Joon Ho với phim “Parasite” (2019). Daniel Kwan cũng là đạo diễn châu Á thứ tư giành chiến thắng – sau Lý An (“Ngọa hổ tàng long” và “Life of Pi”), Bong Joon Ho và Chloé Zhao (“Nomadland”). “Everything Everywhere” là phim thứ ba đoạt giải Phim hay nhất với các nhà sản xuất châu Á, trong đó có nhà đồng sản xuất Jonathan Wang.
Với Dương Tử Quỳnh, đây thật sự là một chiến thắng lịch sử. Cô trở thành nữ diễn viên da màu thứ hai và là người châu Á đầu tiên được AMPAS công nhận sau 95 năm lịch sử Oscar. 22 năm sau Halle Berry (với “Monster’s Ball”), người đầu tiên phá được bức tường màu da khi giành giải Nữ diễn viên chính, Dương Tử Quỳnh đã vượt qua đồng nghiệp lừng lẫy Cate Blanchett, để giành chiến thắng. Kỳ tích lịch sử với “dấu ấn châu Á” của Dương Tử Quỳnh đến sau 40 năm kể từ khi Ben Kingsley, người gốc Ấn Độ, trở thành nam diễn viên chính châu Á đầu tiên đoạt giải với phim “Gandhi” (1982).
Và với Ke Huy Quan, anh là người châu Á thứ hai giành chiến thắng ở hạng mục Nam diễn viên phụ, sau Haing S. Ngor với “The Killing Fields” (1984).
Có thể hiểu tại sao châu Á đang “bùng nổ” phấn khích. Khắp Kuala Lumpur, người ta vội vã dựng các tấm panô gọi Dương Tử Quỳnh là “niềm tự hào của Malaysia”. Mẹ của Dương, bà Janet Yeoh, 84 tuổi, nói rằng bà luôn tin ngày lịch sử này sẽ đến với con gái bà. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cũng nói tương tự.
“Với thành tựu này, sự nghiệp lẫy lừng và gương mẫu của Dương Tử Quỳnh chắc chắn tiếp tục là nguồn cảm hứng và động lực lớn cho giới diễn viên, nam cũng như nữ, trong nước chúng tôi, đồng thời tạo động lực lớn hơn nữa cho sự phát triển ngành công nghiệp điện ảnh địa phương,” Thủ tướng Anwar Ibrahim nói.
Năm nay, Ấn Độ cũng nhận tượng Oscar đầu tiên, không chỉ một mà đến hai: “Naatu Naatu,” bản hit bằng ngôn ngữ Telugu từ phim “RRR,” giành giải bài hát gốc hay nhất; và “The Elephant Whisperers” giành giải Phim tài liệu ngắn xuất sắc nhất. Chiến thắng của nhà soạn nhạc M.M. Keeravani và người viết lời Chandrabose đã nhận được lời chúc mừng từ Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. “Tôi cảm thấy đây là khởi đầu của mọi thứ để thế giới – đặc biệt thế giới phương Tây – tập trung nhiều hơn vào âm nhạc Ấn Độ và âm nhạc châu Á,” nhạc sĩ M.M. Keeravani nói.
Phải nói là người hâm mộ đã chờ rất lâu mới chứng kiến sự trở lại của những gương mặt châu Á tại Oscar, kể từ 2004, với các đề cử cho Ben Kingsley (Ấn Độ), Shohreh Aghdashloo (Iran), và Ken Watanabe (Nhật). Những tài năng châu Á khác được công nhận năm nay, khi có mặt trong bảng đề cử, là Kazuo Ishiguro (Nobel Văn chương 2017) với kịch bản “Living”, chuyển thể từ Ikiru (To Live) của Akira Kurosawa; và Domee Shi, đạo diễn phim hoạt hình Turning Red (Pixar).
Sự hiện diện những gương mặt “da vàng”, biến Oscar thành “màu vàng” trên thảm đỏ lẫn sân khấu Oscar 2023, nhìn chung, là một sự kiện đáng nhớ. Tổng cộng, hơn 3,100 tượng vàng Oscar đã được trao ở tất cả hạng mục nhưng người châu Á chỉ mới ôm được 43 tượng, trong đó có bốn tượng mới nhất của Daniel Kwan, Dương Tử Quỳnh, Ke Huy Quan và Jonathan Wang (với vai trò nhà sản xuất “Everything Everywhere All at once”) – một nhà làm phim người Mỹ gốc Đài Loan.
Sự kiện cho thấy, AMPAS nói riêng và Hollywood nói chung, đã có cái nhìn khác trong khái niệm “đại diện về văn hóa” trong nghệ thuật thứ bảy, chấp nhận và tôn vinh những tiếng nói mới cũng như tài năng sáng tạo mà chiến thắng của họ đã giúp mở rộng cánh cửa hơn để bất kỳ kẻ mơ mộng nào cũng có thể hy vọng “đột nhập” Hollywood và chứng tỏ tài năng của họ không thua kém ai khác, bất luận màu da và sắc tộc.
_____________
OSCAR LẦN THỨ 95
PHIM HAY NHẤT
“All Quiet on the Western Front”
“Avatar: The Way of Water”
“The Banshees of Inisherin”
“Elvis”
“Everything Everywhere All at Once” *WINNER
“The Fabelmans”
“Tár”
“Top Gun: Maverick”
“Triangle of Sadness”
“Women Talking”
NỮ DIỄN VIÊN PHỤ
Angela Bassett, “Black Panther: Wakanda Forever”
Hong Chau, “The Whale”
Kerry Condon, “The Banshees of Inisherin”
Jamie Lee Curtis, “Everything Everywhere All at Once” *WINNER
Stephanie Hsu, “Everything Everywhere All at Once”
NAM DIỄN VIÊN PHỤ
Brendan Gleeson, “The Banshees of Inisherin”
Brian Tyree Henry, “Causeway”
Judd Hirsch, “The Fabelmans”
Barry Keoghan, “The Banshees of Inisherin”
Ke Huy Quan, “Everything Everywhere All at Once” *WINNER
PHIM NƯỚC NGOÀI (INTERNATIONAL FEATURE FILM)
“All Quiet on the Western Front,” Germany *WINNER
“Argentina, 1985,” Argentina
“Close,” Belgium
“EO,” Poland
“The Quiet Girl,” Ireland
PHIM TÀI LIỆU NGẮN – DOCUMENTARY (SHORT)
“The Elephant Whisperers” *WINNER
“Haulout”
“How Do You Measure a Year?”
“The Martha Mitchell Effect”
“Stranger at the Gate”
PHIM TÀI LIỆU DÀI (DOCUMENTARY FEATURE)
“All That Breathes”
“All the Beauty and the Bloodshed”
“Fire of Love”
“A House Made of Splinters”
“Navalny” *WINNER
CA KHÚC NGUYÊN THỦY (ORIGINAL SONG)
“Applause” from “Tell It like a Woman”
“Hold My Hand” from “Top Gun: Maverick”
“Lift Me Up” from “Black Panther: Wakanda Forever”
“Naatu Naatu” from “RRR” *WINNER
“This Is A Life” from “Everything Everywhere All at Once”
PHIM HOẠT HÌNH (ANIMATED FEATURE FILM)
“Guillermo del Toro’s Pinocchio” *WINNER
“Marcel the Shell With Shoes On”
“Puss in Boots: The Last Wish”
“The Sea Beast”
“Turning Red”
KỊCH BẢN CHUYỂN THỂ (ADAPTED SCREENPLAY)
“All Quiet on the Western Front”
“Glass Onion: A Knives Out Mystery”
“Living”
“Top Gun: Maverick”
“Women Talking” *WINNER
KỊCH BẢN NGUYÊN THỦY (ORIGINAL SCREENPLAY)
“The Banshees of Inisherin”
“Everything Everywhere All at Once” *WINNER
“The Fabelmans”
“Tár”
“Triangle of Sadness”
NAM DIỄN VIÊN CHÍNH
Austin Butler, “Elvis”
Colin Farrell, “The Banshees of Inisherin”
Brendan Fraser, “The Whale” *WINNER
Paul Mescal, “Aftersun”
Bill Nighy, “Living”
NỮ DIỄN VIÊN CHÍNH
Cate Blanchett, “Tár”
Ana de Armas, “Blonde”
Andrea Riseborough, “To Leslie”
Michelle Williams, “The Fabelmans”
Michelle Yeoh, “Everything Everywhere All at Once” *WINNER
ĐẠO DIỄN
Martin McDonagh, “The Banshees of Inisherin”
Daniel Scheinert and Daniel Kwan, “Everything Everywhere All at Once” *WINNER
Steven Spielberg, “The Fabelmans”
Todd Field, “Tár”
Ruben Ostlund, “Triangle of Sadness”
THIẾT KẾ PHIM TRƯỜNG (PRODUCTION DESIGN)
“All Quiet on the Western Front” *WINNER
“Avatar: The Way of Water”
“Babylon”
“Elvis”
“The Fabelmans”
QUAY PHIM (CINEMATOGRAPHY)
“All Quiet on the Western Front” *WINNER
“Bardo, False Chronicle of a Handful of Truths”
“Elvis”
“Empire of Light”
“Tár”
PHỤC TRANG (COSTUME DESIGN)
“Babylon”
“Black Panther: Wakanda Forever” *WINNER
“Elvis”
“Everything Everywhere All at Once”
“Mrs. Harris Goes to Paris”
KỸ THUẬT ÂM THANH (ACHIEVEMENT IN SOUND)
“All Quiet on the Western Front”
“Avatar: The Way of Water”
“The Batman”
“Elvis”
“Top Gun: Maverick” *WINNER
PHIM HOẠT HÌNH NGẮN (ANIMATED SHORT FILM)
“The Boy, the Mole, the Fox and the Horse” *WINNER
“The Flying Sailor”
“Ice Merchants”
“My Year of Dicks”
“An Ostrich Told Me the World Is Fake and I Think I Believe It”
PHIM NGẮN (LIVE ACTION SHORT FILM)
“An Irish Goodbye” *WINNER
“Ivalu”
“Le Pupille”
“Night Ride”
“The Red Suitcase”
NHẠC NỀN NGUYÊN THỦY (ORIGINAL SCORE)
“All Quiet on the Western Front” *WINNER
“Babylon”
“The Banshees of Inisherin”
“Everything Everywhere All at Once”
“The Fabelmans”
HIỆU ỨNG ĐẶC BIỆT (VISUAL EFFECTS)
“All Quiet on the Western Front”
“Avatar: The Way of Water” *WINNER
“The Batman”
“Black Panther: Wakanda Forever”
“Top Gun: Maverick”
DỰNG PHIM (FILM EDITING)
“The Banshees of Inisherin”
“Elvis”
“Everything Everywhere All at Once” *WINNER
“Tár”
“Top Gun: Maverick”
HÓA TRANG (MAKEUP AND HAIRSTYLING)
“All Quiet on the Western Front”
“The Batman”
“Black Panther: Wakanda Forever”
“Elvis”
“The Whale” *WINNER
