Hai bức chân dung của danh họa Hà Lan Rembrandt (với cảm hứng thể hiện rất khác) bị bỏ quên gần 200 năm vừa được xác nhận là tranh thực. Lập tức giá bị đẩy lên như tên bắn!
Hai bức chân dung đặc biệt quý hiếm của bậc thầy hội họa người Hà Lan Rembrandt van Rijn, bị các nhà nghiên cứu lãng quên từ lâu, nay được một nhà đấu giá người Anh phát hiện lại sau gần hai thế kỷ, khi ông tình cờ nhìn thấy chúng tại một buổi định giá bộ sưu tập nghệ thuật tư nhân của một gia đình. Hai bức chân dung sơn dầu hình bầu dục, được Rembrandt ký tên và ghi thời điểm 1635, vẽ riêng đôi vợ chồng già giàu có ở Leiden, Hà Lan. Hai người quen biết với họa sĩ thông qua con trai họ, lấy vợ trong gia tộc Rembrandt.
Henry Pettifer, một chuyên gia về các bậc thầy hội họa tại nhà đấu giá Christie’s, cho biết: “Những bức tranh không còn thấy nói đến trong những tài liệu của Rembrandt trong hai thế kỷ 19 và 20”. Hai bức tranh gốc được công chúng nhìn thấy lần cuối vào năm 1824 khi chúng được bán cho tổ tiên của chủ sở hữu hiện tại (theo Christie’s người mua không biết hai bức tranh đều là tranh gốc của danh họa). Pettifer nói thêm: “Gia đình thích những bức tranh nhưng chưa bao giờ nghĩ chúng là của Rembrandt và cũng chưa bao giờ truy tìm người vẽ. Họ sống chung lặng lẽ với bộ sưu tập để tránh sự tò mò”.
The Washington Post cho biết, trong hai thế kỷ qua, chỉ có một tài liệu tham khảo duy nhất nói về một trong hai bức tranh khi nó được trưng bày tại một thư viện ở Hà Lan nhưng được cho là bản sao. Khi Pettifer phát hiện hai bức chân dung trong giai đoạn đại dịch, Christie đã gửi chúng đến các chuyên gia về Rembrandt tại viện bảo tàng Rijksmuseum ở Amsterdam (Hà Lan) để họ thẩm tra, xác nhận tranh thật hoặc bác bỏ.
Ngày 15 Tháng Năm, Casper van der Kruit, người phát ngôn của bảo tàng, khẳng định trong một email: “Rijksmuseum đã nghiên cứu kỹ vật liệu-kỹ thuật, nghệ thuật-lịch sử và đưa ra kết luận tương tự như nhà đấu giá. Hai bức tranh là thật”.
Hai bức tranh mới phát hiện lại có kích thước tương đối nhỏ: cao chưa đến 8 inch và rộng 6½ inch và là một trong những bức chân dung nhỏ nhất được biết đến của Rembrandt. “Không giống như các bức chân dung hoành tráng được xác nhận chính thức trước đó của họa sĩ, hai bức tranh này là một cái gì đó tự phát và thân mật hơn nhiều. Tôi nghĩ lý do là hai người mẫu có mối liên hệ rất thân tình với Rembrandt” – Pettifer nhận định. Ông nói thêm: “Họ thuộc số người ‘vòng trong’ của họa sĩ”.
Sau đợt trưng bày ở New York và Amsterdam vào Tháng Sáu, hai bức chân dung sẽ quay trở lại London để được bán đấu giá. Pettifer cho biết dự kiến chúng sẽ thu về từ $6.25 triệu đến $10 triệu.
Hai bức tranh vẽ Jan Willemsz van der Pluym (chồng) và Jaapgen Carels (vợ). Con trai họ kết hôn với một người anh em họ của Rembrandt. Theo Christie’s, hai gia đình cũng là hàng xóm của nhau. Cùng năm họ ngồi cho Rembrandt vẽ, bộ đôi này đã mua một khu vườn cạnh khu vườn của mẹ họa sĩ ở Leiden.
Hai bức chân dung thuộc quyền sở hữu của gia đình van der Pluym cho đến năm 1760 mới được chuyển qua nhiều bộ sưu tập nghệ thuật khác nhau ở hai thành phố Warsaw và Paris trước khi thuộc quyền sở hữu của Nam tước Glenlyon thứ nhất James Murray. Ông rao bán chúng vào ngày 18 Tháng Sáu năm 1824, với giòng giới thiệu đơn giản “Rembrandt-very spirited and finely coloured”.
Theo Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia (National Gallery of Art), Rembrandt (một trong những họa sĩ nổi tiếng nhất mọi thời đại) sinh ở Leiden năm 1606 và là con út trong gia đình thợ xay làm ăn phát đạt có ít nhất 10 người con. Được thụ hưởng một nền giáo dục cổ điển và làm thợ học việc cho các họa sĩ khác, Rembrandt khi 21 tuổi đã có xưởng vẽ riêng và nhanh chóng nổi tiếng.
Theo viện bảo tàng Rijksmuseum (nơi lưu giữ bộ sưu tập lớn nhất thế giới các tác phẩm của Rembrandt), danh họa Hà Lan đã “trau dồi kỹ năng bằng cách vẽ chân dung của các thành viên trong gia đình và người quen”. Thống trị nền nghệ thuật thế kỷ 17 ở Hà Lan, được gọi là “Thời kỳ hoàng kim” (Golden Age), Rembrandt đạt được địa vị và sự ca ngợi chưa từng có trong giới họa sĩ thời bấy giờ. Ông mất ở Amsterdam năm 1669.
