Như tin đã đưa, một vụ xả súng tàn bạo trong một trường tiểu học ở Texas trưa hôm qua thứ Ba 24 tháng Năm đã giết chết 19 học sinh và hai thầy cô giáo. Sáng nay thứ Tư, các quan chức chính quyền và báo chí đã cung cấp thêm nhiều chi tiết về vụ thảm sát rùng rợn đó.
Diễn tiến một thảm họa
Cơ quan công lực ở Texas cho biết hung thủ được xác định là Salvador Rolando Ramos, 18 tuổi, công dân Hoa Kỳ sinh trưởng ở North Dakota và sống cùng ông bà nội tại thị trấn Uvalde, Texas. Vào buổi sáng định mệnh 24 tháng Năm, Ramos đã bắn vào mặt bà nội khiến bà bị thương nặng; rồi hắn bỏ mặc bà nội và lái một chiếc xe tải đến trường tiểu học Robb Elementary School gần đó. Chiếc xe lao đi với tốc độ cao đã tông vào cổng trường, hung thủ bỏ xe mang súng và đeo ba lô lao vào trường học. Người dân chứng kiến cảnh tông xe đã gọi 911 báo cáo vụ việc cho cảnh sát, lúc đó khoảng 11:30 giờ địa phương.
Robb Elementary là một trường tiểu học nhỏ có khoảng 600 học sinh từ lớp Hai đến lớp Bốn. Uvalde cũng là một thị trấn nông thôn, dân cư tương đối nghèo nàn, cách thành phố San Antonio, thủ phủ tiểu bang, khoảng một giờ rưỡi lái xe và nằm gần biên giới với Mexico.
Báo cáo của cảnh sát ghi nhận lúc đó tại trường Robb Elementary có một cảnh sát viên làm nhiệm vụ nhưng người này đã không ngăn chặn được hung thủ dù hai bên đã nổ súng vào nhau.
Hung thủ Ramos, mặc áo giáp chống đạn, sau đó chạy vào phòng học của một lớp Bốn trong lúc cả lớp đang xem phim, hắn đóng cửa phòng cố thủ và xả súng bắn thầy cô giáo và học sinh. Được biết cả 19 học sinh bị giết đều học cùng một lớp.
Phải hơn một tiếng đồng hồ sau thì một đơn vị tác chiến của lực lượng cảnh sát biên phòng Texas mới phá được cửa phòng học và bắn chết hung thủ; hai cảnh sát viên bị thương nhưng không nguy hiểm tới tính mạng.
Tất cả 19 nạn nhân của vụ xả súng đã được xác định danh tính, một quan chức cảnh sát tiểu bang cho biết. Có 17 học sinh khác bị thương. Các quan chức không tiết lộ tên hoặc tuổi của các học sinh bị giết hoặc của hai giáo viên. Một phụ nữ 66 tuổi được các quan chức cho là bà nội của tay súng đang được điều trị tại bệnh viện University Health trong tình trạng nghiêm trọng.
Theo kết quả điều tra ban đầu, hung thủ Ramos đã sử dụng một khẩu súng trường tấn công tự động kiểu súng AR-15; trên chiếc xe tải của hắn, cảnh sát tìm thấy một khẩu AR-15 khác. Cả hai khẩu súng này đều được hung thủ mua trong tuần trước, ngay sau khi hắn tròn 18 tuổi.
Nhận diện hung thủ
Tại cuộc họp báo sáng nay thứ Tư, các quan chức chính quyền chưa xác định được động cơ và ý đồ của vụ giết chóc. Thống đốc tiểu bang Texas Greg Abbott cho biết hung thủ Ramos không có tiền sử bệnh tâm thần dù ông cho rằng các vấn đề sức khỏe tâm thần là một yếu tố dẫn tới sự gia tăng các vụ giết người hàng loạt bằng súng đạn hiện nay ở Hoa Kỳ. Phát biểu của ông Abbott tại cuộc họp báo đã bị gián đoạn vì một chính trị gia đối lập, ông Beto O’Rourke, cựu dân biểu liên bang đại diện khu vực El Paso, la hét phản đối và cáo buộc ông Abbott đã không làm gì để ngăn chặn tình trạng thảm sát bằng súng đạn ở tiểu bang.
Những người quen biết với hung thủ cho biết Ramos từng là học sinh của trường trung học địa phương nhưng hắn thường xuyên bỏ học và có ít bạn bè. Quan chức chính quyền nói hắn dường như đã bỏ học và làm việc tại tiệm bánh mì Wendy’s.
Khi nghe tin Ramos xả súng giết người hàng loạt trong trường học, cô Jocelyn Rodriguez, 19 tuổi, nhân viên của Wendy’s, ban đầu rất sốc, nhưng sau đó cô nhanh chóng nhớ lại những hành vi trong quá khứ của hắn khi làm việc tại Wendy’s. Cô Rodriguez nhận xét hắn có tính khí xấu, hay cáu gắt với mọi người và thích gây gổ với những đồng nghiệp lớn hơn. Cô Rodriguez kể lại hắn thường nói chuyện hắn khinh bỉ mẹ và bà nội của mình như thế nào – những người mà hắn nói đã không cho hắn hút cần sa hoặc làm những việc mà hắn muốn.
Hồi đầu tháng này, hắn bắt đầu gây gổ với đồng nghiệp một lần nữa và khoe khoang về việc bỏ chỗ làm, nói rằng hắn không cần tiền nữa, theo cô Rodriguez. Hắn nói với cô và những người khác rằng hắn sẽ làm một “việc lớn” và tất cả họ sẽ nghe danh hắn, cô ấy nói. “Anh ta muốn gây rắc rối. Anh ta muốn gây ra sự hủy diệt,” cô Rodriguez nói.
Vài giờ trước khi thực hiện vụ giết người vào hôm qua, Ramos đã gửi những thông điệp riêng tư lên mạng xã hội Facebook. Tại cuộc họp báo sáng nay, Thống đốc Abbott nói, 30 phút trước khi gây án, Ramos đã viết trên Facebook: “Tôi sắp bắn bà nội tôi” rồi lái xe đến trường tiểu học. Sau đó hắn viết tiếp: “Tôi đã bắn bà nội. Tôi sẽ bắn một trường tiểu học” trong lúc hắn lái xe đến trường.
Andy Stone, phát ngôn viên tập đoàn Meta – chủ sở hữu mạng Facebook, nói rằng những thông điệp của hung thủ được gửi riêng cho một người dùng Facebook khác. “Những thông điệp mà Thống đốc Abbott nói là tin nhắn văn bản từ một người tới một người, chúng được phát hiện sau khi thảm kịch khủng khiếp đã xảy ra. Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với cơ quan công lực trong cuộc điều tra đang diễn ra”.
Thông tin của báo The New York Times cho biết, người mà hung thủ Ramos gửi tin nhắn trước khi hành động là một thiếu nữ 15 tuổi sống ở Đức có biệt danh là Cece. Cece nói cô làm quen với Ramos khoảng hai tuần trước trên mạng Yubo – một ứng dụng truyền hình trực tiếp trên mạng internet.
Cuộc tranh cãi không dứt về kiểm soát súng
Vụ xả súng mới nhất ở Uvalde đang làm sống lại cuộc tranh luận nảy lửa trong xã hội Mỹ về bạo lực súng đạn. Đây là vụ thảm sát trong trường học mới nhất kể từ sau vụ bắn giết ở trường tiểu học Sandy Hook Elementary ở Newtown, bang Connecticut giết chết 20 người cách đây một thập niên.
Theo thống kê của báo The Washington Post, kể từ vụ thảm sát 13 học sinh ở trường trung học Columbine năm 1999 đến nay đã có ít nhất 554 học sinh, thầy cô giáo và nhân viên trường học bị thiệt mạng hoặc bị thương trong các vụ xả súng ở trường học tại Mỹ. Trong khoảng thời gian này, có 311 ngàn trẻ em đã trực tiếp phải đối mặt với bạo lực súng ống ở trường học. Số vụ xả súng giết người hàng loạt cũng gia tăng liên tục trong thời gian gần đây, với 34 vụ có từ bốn người chết trở lên vào năm 2021, cao nhất tính từ năm 1999.
Các chính trị gia và những người nổi tiếng trên khắp nước Mỹ đã than vãn về bạo lực ở Uvalde, một màn kịch thể hiện sự đau buồn đã trở thành một nghi thức quen thuộc của người Mỹ. Thượng nghị sĩ Chuck Schumer (Dân Chủ – New York), lãnh đạo khối đa số tại Thượng Viện, đã chuẩn bị để buộc Thượng Viện phải bỏ phiếu về các dự luật tăng cường việc kiểm tra lý lịch những người mua súng. Đã có nhiều nỗ lực bỏ phiếu như vậy bị thất bại, nhưng ông Schumer cho rằng cần bỏ phiếu để cử tri Hoa Kỳ biết được trong các vị dân cử ở Thượng Viện ai là người ủng hộ, ai phản đối các đạo luật siết chặt sự kiểm soát súng đạn.
Theo Washington Post, trong hai thập niên qua, các dân biểu và nghị sĩ Dân Chủ đã trình ra Quốc Hội 121 dự luật về kiểm soát chặt chẽ quy trình mua bán súng đạn, kiểm tra nhân thân và sức khỏe tâm thần của những người mua bán súng. Tuy nhiên tất cả các nỗ lực pháp lý này đều thất bại vì các vị dân cử của đảng Cộng Hòa liên tục bỏ phiếu chống, tiêu diệt những đề án đó ngay từ trong trứng nước.
Một trong những nghị sĩ cương quyết nhất trong việc chống đối các dự luật kiểm soát súng đạn là Thượng nghị sĩ Ted Cruz, (Cộng Hòa-Texas). Ngay sau vụ tàn sát ngày hôm qua ở trường tiểu học Robb Elementary, ông Cruz nói Hoa Kỳ đã “chứng kiến quá nhiều vụ xả súng kiểu này,” nhưng ông phản đối ý tưởng hạn chế các quyền hiến định của người Mỹ.
Sau bài phát biểu xúc động với gia đình các nạn nhân ngay sau vụ thảm sát hôm qua, sáng nay thứ Tư phát biểu tại một sự kiện về cải cách ngành cảnh sát, Tổng thống Joe Biden lại nhấn mạnh yêu cầu phải có luật kiểm soát súng. Ông nói rằng “Tu Chính Án thứ Hai không phải là tuyệt đối” và những đạo luật an toàn súng đạn trước đây không vi phạm những quyền hiến định của tu chính án này. “Khi luật được ban hành, bạn không thể sở hữu – bạn không thể sở hữu một khẩu đại bác. Bạn không thể sở hữu một số loại vũ khí nào đó. Đây chỉ là những hạn chế. Vậy điều gì sẽ xảy ra? Những hành động [hạn chế] mà chúng ta thực hiện trước đây đã cứu nhiều sinh mạng. Những việc [hạn chế] đó có thể lại cứu người,” ông Biden nói và cho biết ông sẽ đến Uvalde “trong vài ngày tới” để chia sẻ nỗi đau mất con với gia đình các nạn nhân.
Ngay cả trước đại dịch, Hoa Kỳ có nhiều súng hơn số dân. Tốc độ mua súng đã tăng mạnh trong hai năm qua, và số vụ bạo lực súng đạn cũng tăng theo, đặc biệt là đối với trẻ em. Ngay cả các tiểu bang có luật kiểm soát súng tương đối mạnh như New York hoặc California cũng không tránh được tình trạng bạo lực súng đạn tràn lan: 10 ngày trước khi trường tiểu học ở Uvalde trở thành tâm điểm chú ý của cả nước, một tay súng đã bắn chết 10 người bên trong một cửa hàng tạp hóa Tops ở thành phố Buffalo, tiểu bang New York và một di dân gốc Trung Quốc đã tấn công một nhà thờ của người gốc Đài Loan ở Quận Cam, California giết chết mục sư và làm bị thương vài người khác trước khi bị khống chế và tước vũ khí.
Ở cấp tiểu bang, Texas là tiểu bang có luật về súng lỏng lẻo nhất nước. Năm 2021, hai năm sau vụ xả súng hàng loạt khiến hơn hai chục người chết trong siêu thị Walmart ở El Paso, Thống đốc Greg Abbott đã ký một đạo luật loại bỏ hầu hết các hạn chế việc mua súng và mang súng của cư dân. Luật này cho phép công dân Texas mua súng khi đủ 18 tuổi, không đòi hỏi phải kiểm tra lý lịch hoặc sức khỏe tâm thần, cũng không buộc người sở hữu súng phải trải qua huấn luyện đào tạo.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz và Thống đốc Greg Abbott – cùng với cựu Tổng thống Donald Trump – đều là khách mời danh dự và dự kiến sẽ phát biểu tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA) sẽ diễn ra ở Houston, Texas vào thứ Sáu tới, ngày 27 tháng Năm 2022.
Đọc thêm:
