Tổng thống Biden một lần nữa xác nhận rằng quân đội Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công – tuyên bố rõ ràng nhất mà ông Biden đưa ra về việc Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ Đài Loan tự vệ.
Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “60 Phút” của đài CBS phát sóng tối Chủ Nhật 18 Tháng Chín, Tổng thống Joe Biden nói với người dẫn chương trình Scott Pelley rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan “nếu trong thực tế xảy ra một cuộc tấn công chưa từng có,” theo tường thuật của Washington Post.
Trung Quốc tuyên bố Đài Loan, một đảo quốc dân chủ tự trị có 23 triệu dân, là lãnh thổ của riêng mình, và khẳng định một ngày nào đó họ có thể sử dụng vũ lực để giành quyền kiểm soát hòn đảo này.
Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine hơn sáu tháng trước, ông Biden đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không đưa quân đội đến Ukraine chiến đấu với Nga. Người dẫn chương trình Pelley ép ông Biden với câu hỏi, liệu tình hình có khác đi trong trường hợp có một cuộc tấn công vào Đài Loan hay không. “Vì vậy, không giống như Ukraine, xin nói rõ, thưa ông, các lực lượng Hoa Kỳ – những người đàn ông và phụ nữ Hoa Kỳ – sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược?” Pelley hỏi. “Đúng thế,” ông Biden trả lời.
Đây là cuộc phỏng vấn mới nhất mà ở đó Tổng thống Biden nói Hoa Kỳ sẽ cử quân đội hỗ trợ phòng thủ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công. Mỗi lần như vậy, các quan chức Nhà Trắng lại nhấn mạnh rằng nhận xét của ông Biden không thể hiện bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách của Hoa Kỳ.
Hồi Tháng Năm, ông Biden nói với các phóng viên rằng chính sách mơ hồ chiến lược đối với Đài Loan vẫn còn. Vào thời điểm đó, ông không nêu chi tiết và cũng không nói rõ rằng ông sẽ gửi quân đội Hoa Kỳ đến Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược.
Người dẫn chương trình “60 phút” đã thông tin một cách sai lầm rằng kể từ năm 1979 chính sách của Hoa Kỳ công nhận Đài Loan là một phần của Trung Quốc nhưng điều đó không đúng.
Theo chính sách “Một Trung Quốc”, chính phủ Hoa Kỳ dưới nhiều đời tổng thống khác nhau đều công nhận chỉ có một nước Trung Quốc nhưng không công nhận chủ quyền của Bắc Kinh đối với Đài Loan. Trung Quốc lục địa chưa bao giờ chiếm được Đài Loan kể từ khi chia đôi năm 1949. Hoa Kỳ không khuyến khích Đài Loan tuyên bố độc lập, và cho rằng vấn đề chủ quyền Đài Loan phải do người dân Đài Loan quyết định. Hoa Kỳ khuyến khích hai bờ eo biển Đài Loan thống nhất trong hòa bình nhưng phản đối mọi biện pháp vũ lực.
Theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act – TRA), được Tổng thống Jimmy Carter ký năm 1979, Hoa Kỳ có trách nhiệm cung cấp cho Đài Loan vũ khí để tự vệ, và “duy trì khả năng của Hoa Kỳ chống lại bất kỳ biện pháp nào dùng vũ lực hoặc các hình thức cưỡng bức khác gây nguy hiểm cho an ninh, hoặc hệ thống xã hội hoặc kinh tế của người dân Đài Loan.” Ngôn ngữ như vậy của luật TRA không bảo đảm và cũng không loại trừ khả năng can thiệp quân sự, từ lâu vẫn được gọi là “sự mơ hồ chiến lược”, dù luật cho phép tổng thống, với sự chuẩn y của Quốc Hội, tùy tình hình cụ thể mà quyết định có sử dụng quân đội Mỹ để bảo vệ Đài Loan hay không.
Tổng thống Biden dường như đề cập đến Đạo luật Quan hệ Đài Loan khi được hỏi rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nên biết gì về cam kết của Biden đối với Đài Loan. “Chúng tôi đồng ý với những gì chúng tôi đã ký từ lâu. Đó là có chính sách Một Trung Quốc và Đài Loan tự quyết định về nền độc lập của họ. Chúng tôi không thay đổi – chúng tôi không khuyến khích họ độc lập. Đó là quyết định của họ,” ông Biden trả lời.
Đạo luật Quan hệ Đài Loan hiện đang được Thượng Viện Hoa Kỳ xem xét lại và thay thế bằng một dự luật mới có tên Đạo luật Chính sách Đài Loan (Taiwan Policy Act – TPA), chống Trung Quốc mạnh mẽ hơn, hỗ trợ Đài Loan mạnh mẽ hơn như là “một đồng minh lớn ngoài NATO” của Hoa Kỳ. Đạo luật TPA đã được Ủy ban Đối ngoại Thượng Viện thông qua, đang chờ đưa ra toàn thể Thượng Viện thảo luận bất chấp sự can ngăn của ông Biden và Tòa Bạch Ốc.
Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc – cũng như giữa Trung Quốc và Đài Loan – đã leo thang trong những tháng gần đây. Ngay sau khi Nga xâm lược Ukraine, Biden đã cử một phái đoàn không chính thức gồm các cựu quan chức quốc phòng và an ninh quốc gia Hoa Kỳ tới Đài Loan, một nỗ lực chứng tỏ rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với Đài Loan “vẫn vững chắc”, một quan chức chính quyền cho biết vào thời điểm đó.
Tháng trước, Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi (Dân Chủ -California) đã đến Đài Bắc, trở thành Chủ tịch Hạ Viện đầu tiên đến thăm Đài Loan kể từ khi Newt Gingrich (Cộng Hòa-Georgia) làm như vậy vào năm 1997. Tại đây, phái đoàn đã gặp gỡ với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) và khẳng định “cam kết” và “tình hữu nghị lâu dài” của Hoa Kỳ với Đài Loan.
Chuyến đi của bà Pelosi khiến Trung Quốc tức giận.
Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự mở rộng gần Đài Loan trước và sau chuyến thăm của Pelosi, gọi chúng là lời cảnh báo đối với “những kẻ khiêu khích”, những người thách thức yêu sách của Bắc Kinh đối với Đài Loan. Bắc Kinh cũng áp đặt các biện pháp trừng phạt bà Pelosi và thành viên gia đình bà, đồng thời hủy bỏ các cuộc đối thoại quân sự và đình chỉ các cuộc đàm phán về khí hậu với Hoa Kỳ.
Đọc thêm:
