Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã trao cho nhau những lời cảnh báo về tình hình Ukraine, nhưng tỏ ra lạc quan rằng các cuộc đàm phán ngoại giao vào tháng Giêng 2022 có thể xoa dịu mối căng thẳng đang gia tăng.
Hai tổng thống Biden và Putin đã có một cuộc điện đàm kéo dài 50 phút vào chiều tối nay Thứ Năm 30 Tháng Mười Hai 2021. Đây là cuộc trò chuyện thứ hai của họ trong tháng này và do ông Putin yêu cầu.
Tổng thống Biden nói ông cần thấy Nga giảm việc tập trung quân đội gần biên giới Ukraine, trong khi Tổng thống Putin cảnh báo các biện pháp trừng phạt mà Mỹ và các đồng minh dọa áp đặt với Nga có thể dẫn đến rạn nứt mối quan hệ giữa Nga và Phương Tây.
Hãng tin Reuters dẫn lời bà Jen Psaki, Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Tổng thống Biden nhấn mạnh rằng các cuộc thảo luận chỉ có thể đạt được tiến bộ thực sự trong môi trường giảm căng thẳng hơn là gia tăng căng thẳng”.
Sự kiện Nga điều động từ 60,000 đến 90,000 binh lính cùng vũ khí hiện đại áp sát các đường biên giới phía Bắc, phía Đông và phía Nam Ukraine, có nguy cơ tiến hành một cuộc xâm lược gây tàn phá khủng khiếp ở châu Âu đã gây lo ngại sâu sắc không chỉ cho chính quyền và người dân Ukraine mà còn làm cho Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hết sức lo ngại. Các đợt chuyển quân của Moscow trong hai tháng qua đã khiến phương Tây đề cao cảnh giác, nhất là sau khi Nga chiếm bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014 và hậu thuẫn của lực lượng ly khai chống chính phủ ở miền Đông Ukraine.
Cuối tuần qua, Washington cho biết họ không tin vào các tin tức của truyền thông Nga nói rằng Nga đã rút khoảng 10,000 quân khỏi khu vực. Hoa Kỳ cũng đã lần đầu tiên đưa máy bay trinh sát quân sự JSTARS tới không phận Ukraine, phối hợp với các loại máy bay giám sát khác trong khu vực.
Nga phủ nhận kế hoạch tấn công Ukraine và nói rằng họ có quyền di chuyển quân trên đất nước mình tùy thích.
Về phần mình, Tổng thống Biden nhắc lại với Tổng thống Putin rằng Hoa Kỳ và đồng minh sẽ có các biện pháp trừng phạt chưa từng thấy nếu Nga chọn xâm lược Ukraine. Nhưng một quan chức chính quyền cấp cao cũng cho biết: “Biden đã vạch ra hai con đường, bao gồm ngoại giao và trừng phạt, kể cả biện pháp ngắt kết nối của Nga khỏi hệ thống tài chính toàn cầu, đồng thời trang bị thêm vũ khí cho NATO”.
Phụ tá của Điện Kremlin Yuri Ushakov nói với Reuters rằng Tổng thống Putin đã “ngay lập tức đáp trả” lời đe dọa của Mỹ và cho rằng bất kỳ lệnh trừng phạt nào dù bây giờ hay sau này “đều có thể dẫn đến sự đổ vỡ hoàn toàn trong quan hệ giữa các nước chúng ta”. “Tổng thống của chúng tôi cũng cho rằng đó sẽ là một sai lầm mà con cháu của chúng ta sẽ coi đó là một lỗi rất lớn”, ông Ushakov nói thêm.
Tuy vậy, ông Ushakov thừa nhận cuộc đối thoại “nghiêm túc” giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ đã tạo ra một “bối cảnh tốt” cho các cuộc đàm phán trong tương lai.
Theo lịch trình, các quan chức cao cấp Nga và Mỹ sẽ có cuộc họp an ninh vào ngày 9 và 10 Tháng Một 2022, tiếp theo là phiên họp Nga – NATO vào ngày 12 và một hội nghị rộng hơn bao gồm Moscow, Washington và các nước châu Âu khác dự kiến vào ngày 13 tháng Một.
“Cả hai nhà lãnh đạo đều thừa nhận có nhiều khả năng sẽ có những lĩnh vực mà chúng ta có thể đạt được tiến bộ có ý nghĩa cũng như những lĩnh vực mà các thỏa thuận có thể không thực hiện được và các cuộc đàm phán sắp tới sẽ xác định chính xác hơn các đường nét của thỏa thuận”, ông Ushakov nói.
Các nhà quan sát chính trị quốc tế nhận định Nga rất lo ngại việc Ukraine tham gia Liên minh NATO và NATO bố trí quân đội và vũ khí tại nước này, giáp biên giới với Nga. Ông Putin nhiều lần nói rằng Nga muốn có những bảo đảm về mặt pháp lý rằng Liên minh NATO 30 thành viên sẽ không mở rộng thêm về phía Đông, không kết nạp Ukraine và không bố trí một số loại vũ khí tấn công nhất định trên lãnh thổ Ukraine hoặc các nước láng giềng khác.
Ông Putin so sánh sự căng thẳng hiện tại với Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba thời Chiến tranh Lạnh năm 1962 dưới thời Tổng thống John F. Kennedy và Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Liên Xô Nikita Khrushchev. Washington coi nhiều yêu cầu của ông Putin, bao gồm việc ngừng mở rộng của NATO, là không thực tế. NATO khẳng định rằng, việc Ukraine có trở thành thành viên NATO hay không là do ý chí của người dân Ukraine chứ không phụ thuộc vào ý muốn của Nga.
Tuy vậy, sau cuộc điện đàm tối nay, Điện Kremlin cho biết ông Biden dường như đồng ý với quan điểm của ông Putin rằng Moscow cần một số bảo đảm về an ninh từ phương Tây và ông Biden cũng nói rằng Mỹ không có ý định triển khai vũ khí tấn công ở Ukraine.
Người phát ngôn của Tòa Bạch Ốc không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về nội dung các thông tin của Điện Kremlin về các ý kiến của ông Biden.
Đọc thêm:
- Nga rút quân đội khỏi biên giới Ukraine, giảm nguy cơ xung đột
- Nga-Trung Quốc bảo vệ lẫn nhau trước áp lực của phương Tây
- Thượng đỉnh Mỹ-Nga: Biden và Putin sẽ “vật nhau” như thế nào?
