Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn (Tsai Ing-Wen) nói hòn đảo này đang đối mặt với “những thách thức chưa từng có” và sẽ bảo vệ chủ quyền của mình sau khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố một ngày trước đó rằng sẽ thống nhất Đài Loan vào Trung Quốc.
Trong bài diễn văn trên truyền hình nhân kỷ niệm Quốc Khánh Đài Loan, ngày 10 tháng Mười, bà Thái nói việc giải quyết những sự khác biệt đòi hỏi hai bên đối thoại trên cơ sở bình đẳng. Đài Bắc sẽ cố gắng hết sức để duy trì hiện trạng trong “bối cảnh khu vực phức tạp” và sẽ không hành động hấp tấp, bà nói.
Ông Tập, trong một bài phát biểu hôm thứ Bảy, nói rằng các biện pháp hòa bình để thống nhất với Đài Loan “phục vụ tốt nhất cho lợi ích của toàn thể quốc gia Trung Quốc”, nhưng ông ta cũng cảnh cáo rõ ràng chống lại mọi nỗ lực đòi Đài Loan độc lập cũng như sự can thiệp của nước ngoài.
Phát biểu của cả hai nhà lãnh đạo Trung Quốc và Đài Loan đều được đưa ra trong bối cảnh cả Bắc Kinh và Đài Bắc đều làm lễ kỷ niệm 110 năm cuộc Cách mạng Tân Hợi 1911, khi một cuộc khởi nghĩa ở Vũ Xương (Wuchang) gần thành phố Vũ Hán dẫn tới cuộc cách mạng lật đổ Thanh triều – triều đại phong kiến cuối cùng ở Trung Quốc, lập nên nước Trung Hoa Dân Quốc. Cuộc nội chiến Quốc-Cộng giữa hai phe Quốc Dân Đảng do Tưởng Giới Thạch lãnh đạo và Cộng sản do Mao Trạch Đông lãnh đạo nhiều thập niên sau đó dẫn tới thắng lợi của phe cộng sản năm 1949 và nước Trung Hoa bị chia làm đôi: nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa do đảng Cộng sản cai trị ở Hoa Lục; chính quyền Trung Hoa Dân Quốc do Quốc Dân Đảng lãnh đạo chạy ra đảo Đài Loan vẫn tiếp tục giữ quốc hiệu Trung Hoa Dân Quốc và trong một thời gian dài tự cho mình là đại diện duy nhất của dân tộc Trung Hoa.
Đảng Cộng sản Trung Quốc chưa bao giờ chiếm được Đài Loan nhưng Trung Quốc đại lục vẫn coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình và khẳng định quyền chiếm đoạt nó bằng vũ lực, mặc dù bà Thái lập luận rằng bà lãnh đạo một quốc gia có chủ quyền. “Chúng tôi càng đạt được nhiều thành tựu, áp lực mà chúng tôi phải đối mặt từ Trung Quốc càng lớn. Chúng tôi sẽ tiếp tục củng cố quốc phòng và thể hiện quyết tâm tự vệ để đảm bảo rằng không ai có thể buộc Đài Loan đi theo con đường mà Trung Quốc đã vạch ra cho chúng tôi”, bà Thái nói.
Bà nói, tầm nhìn của Trung Quốc đối với Đài Loan không mang lại “lối sống tự do và dân chủ”, cũng như chủ quyền cho 23 triệu người dân của đảo quốc.
Các cuộc khảo sát của chính phủ Đài Loan cho thấy chưa tới 10% cư dân Đài Loan ủng hộ việc thống nhất với Trung Quốc, theo Bloomberg
Lễ kỷ niệm Quốc Khánh Đài Loan năm nay diễn ra sau một tuần đặc biệt căng thẳng ở eo biển Đài Loan; Trung Quốc cử hàng loạt máy bay quân sự vào vùng nhận dạng phòng không của hòn đảo trong khi Mỹ và các đồng minh tổ chức các cuộc tập trận ở vùng biển gần đó. Hôm thứ Sáu, Bắc Kinh hối thúc Washington tuân thủ thỏa thuận không đưa quân đội tới Đài Loan sau khi một quan chức quốc phòng Mỹ xác nhận một số cố vấn quân sự của Mỹ đã được triển khai ở đó để huấn luyện binh sĩ Đài Loan.
“Tôi muốn nhắc nhở đồng bào của tôi rằng chúng ta không có quyền lơ là,” bà Thái nói.
Bà Thái kêu gọi người Đài Loan đồng thuận xung quanh bốn cam kết – 1/ một hệ thống hiến pháp tự do và dân chủ; 2/Đài Loan và Trung Quốc không nên phụ thuộc vào nhau; 3/ chống lại sự thôn tính hoặc xâm phạm chủ quyền của hòn đảo và 4/ tương lai của Đài Loan do ý muốn của người dân Đài Loan quyết định.
Bà cho biết bốn cam kết này là “điểm mấu chốt và là mẫu số chung mà người dân Đài Loan đã đưa ra cho chúng tôi.”
Bài phát biểu của ông Tập hôm thứ Bảy nhắc lại niềm tin của nhà lãnh đạo cách mạng Tân Hợi Tôn Trung Sơn (Tôn Dật Tiên) rằng “thống nhất là hy vọng của tất cả công dân Trung Quốc” và thất bại sẽ dẫn đến “đau khổ”.
Các cuộc khảo sát của chính phủ Đài Loan cho thấy chưa tới 10% cư dân Đài Loan ủng hộ việc thống nhất với Trung Quốc.
Phản ứng trước bài phát biểu của bà Thái, Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc ra tuyên bố hôm Chủ nhật nói rằng tuyên bố của đảng Dân chủ Tiến bộ cầm quyền ở Đài Loan rằng họ đang duy trì hiện trạng là “chỉ là một nỗ lực để đánh lừa thế giới”, nói thêm rằng số phận của Đài Loan nên được quyết định bởi tất cả người Hoa, trong đó có “23 triệu đồng bào Đài Loan”.
Đọc thêm:
