Hai lần làm thủ tướng, hai lần từ nhiệm
Chỉ một năm sau khi trở thành thủ tướng (2006) trẻ nhất lịch sử Nhật Bản kể từ Thế chiến II, ông Shinzo Abe từ chức với lý do sức khoẻ và “không còn hứng thú với xung đột chính trị” (theo The Atlantic 2007). Ông Abe đưa ra quyết định này chỉ vài tuần sau khi đảng Dân chủ Tự do (LPD) của ông thất bại trong cuộc bầu cử Thượng viện. Thời điểm đó, các thành viên LPD bày tỏ sự nghi ngờ về khả năng lãnh đạo quốc gia sau vụ bê bối tài chính của một số người trong nội các của ông.
Khi ông Shinzo Abe trở lại chính trường với cương vị thủ tướng dẫn dắt đảng LPD vào năm 2012, nước Nhật vẫn còn nguyên vẹn hậu quả của thảm hoạ kép động đất – sóng thần. Trận động đất kinh hoàng 9 độ richter đã gây ra cơn sóng thần ở đảo Honshu, phía Đông của Nhật Bản. Nhiều thị trấn bị xoá tên trên bản đồ nước Nhật. Nặng nề hơn là cơn sóng thần tràn vào, làm vỡ hơn 1,000 bồn chứa bằng kim loại khổng lồ, làm ngập các lò phản ứng, gây tê liệt nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daichi, dẫn đến rò rỉ phóng xạ trong không khí.
Một trong những chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông Abe khi trở thành thủ tướng (lần thứ hai) là chuyến tham quan Fukushima. Ông đeo mặt nạ, đội bón bảo hộ, mặc bộ đồng phục chống khí độc.
Trong tám năm tại vị, từ 2012-2020, ông Shinzo Abe đã chứng minh cho thế giới thấy rõ sức mạnh kinh tế của nước Nhật qua những chính sách mang tính chiến lược quyết đoán. Một trong những quyết định đầy tính “Abe” đó là tham gia vào TPP (Trans-Pacific Partnership), tái khởi động hiệp định thành CPTPP (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership), sau khi Mỹ rút lui.
Tháng Tám năm 2020, ông quyết định từ chức, cũng vì lý do sức khoẻ. Bài diễn văn tạm biệt của ông Abe phủ đầy tinh thần dân tộc của người Nhật. Ông nói: “Tôi không thể để sức khoẻ không tốt của mình dẫn đến những quyết định chính trị sai lầm. Khi tôi không còn có thể đáp ứng được sự kỳ vọng của người Nhật, tôi quyết định không nên ở lại vị trí thủ tướng nữa. Do đó, tôi quyết định từ chức.”
Năm đó, ông Shinzo Abe 65 tuổi, trở thành vị thủ tướng có thời gian tại vị lâu nhất lịch sử Nhật Bản.
Những cái ‘đầu tiên’
-Shinzo Abe là thủ tướng Nhật đầu tiên sinh sau Thế chiến II
-Năm 2016, Shinzo Abe là thủ tướng Nhật đầu tiên viếng thăm đài tưởng niệm chiến hạm USS Arizona – nơi 1,177 lính bộ binh và thuỷ thủ Hoa Kỳ hy sinh trong trận Trân Châu Cảng năm 1941.
-Shinzo Abe là thủ tướng Nhật đầu tiên mang tư tưởng cấp tiến. Năm 2015, ông thừa nhận những thiệt hại mà nước Nhật đã gây ra trong Thế chiến II nhưng nói thêm rằng thế thệ tương lai Nhật Bản không cần phải tiếp tục xin lỗi. Ông mạnh mẽ khuyến khích nước Nhật cần phải bước ra khỏi cái bóng quá lớn của quá khứ chiến tranh. Ông nói “Chúng ta, nước Nhật không nên để con, cháu và nhiều thế hệ sau nữa, những người không liên hệ gì với cuộc chiến đó phải có bổn phận xin lỗi.”
-Shinzo Abe là nguyên thủ quốc gia đầu tiên đến New York, Hoa Kỳ để gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump vào Tháng Mười Một năm 2016 trong cuộc gặp “không chính thức.” Thời điểm đó, cựu Tổng Thống Barack Obama vẫn chưa rời Toà Bạch Ốc.
-Shinzo Abe là thủ tướng Nhật đầu tiên tìm cách sửa đổi Hiến pháp Nhật nhưng thất bại vì thiếu sự ủng hộ của công chúng.
Triều đại Shinzo Abe
Như đã nói, ông Abe nhậm chức trong thời điểm nước Nhật vừa ra khỏi thảm hoạ thiên tai, kinh tế trì trệ sau nhiều thập niên. Ngay sau khi đắc cử năm 2012, ông khởi động một cuộc đại thử nghiệm mang tên “Abenomics”, còn được biết đến là chiến lược “ba mũi tên”: Kích thích tiền tệ, Gia tăng chi tiêu chính phủ, và Cải cách cơ cấu. Trọng tâm cuộc đại thử nghiệm là nhằm hồi sinh kinh tế Nhật, thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng và giới đầu tư. Nhưng sau đợt khởi đầu bắn “ba mũi tên” quyết liệt, đường bay của nó bị chùn lại và ông Abe quyết định quay cung, dồn sức bắn tên vào cuộc tăng trưởng sản phẩm nội địa.
Tuy nhiên, di sản của “Abenomics” – gồm nới lỏng đồng yên của Nhật và sự hỗ trợ dễ dàng của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đối với nền kinh tế – vẫn tồn tại ngay cả khi ông Abe từ chức năm 2020.
Một trong những thành tựu ông Abe đạt được trong đường tên bay mới là Thế Vận Hội Olympic Tokyo 2020. Shinzo Abe làm nức lòng người hâm mộ trò chơi điện tử trên toàn thế giới khi hoá trang thành biểu tượng huyền thoại Super Mario của Nhật Bản trong lễ bế mạc Rio Games 2016, nhằm giới thiệu Tokyo là thành phố kế tiếp đăng cai Olympics. Tuy nhiên, sự kiện nhiều người mong đợi này đã phải hoãn lại đến năm 2021 do đại dịch Covid-19.
Một lần nữa, con số hai định mệnh lại vận vào cuộc đời của cố Thủ tướng Shinzō Abe. Ngày 8 Tháng Bảy, 2022, ông Abe đang phát biểu trên một con phố ở thành phố Nara, tiếng súng thứ nhất vang lên. Ông Abe quay lại hướng có tiếng súng. Khi đó, tiếng súng thứ hai nổ và viên đạn cắm thẳng vào tim ông. Vị cựu thủ tướng gục xuống giữa buổi vận động tranh cử cho đảng LPD. Máu từ chiếc áo trắng của ông thấm xuống mặt đường. Dù được đưa vào bệnh viện ngay sau đó bằng trực thăng, nhưng Shinzō Abe không thể qua khỏi sau bảy tiếng cố gắng cứu chữa từ đội ngũ 20 bác sĩ, y tá của bệnh viện Nara Medical University.
| Một câu chuyện thú vị mang đậm dấu ấn Shinzō Abe:
Năm 2013, tân Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đến Washington DC dự cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Obama. Đúng thủ tục ngoại giao, ông mang theo một món quà. Đó là một cây gậy tạt bóng golf làm bằng thép carbon, in dòng chữ “Stick of Life” do công ty Yamada Putter, Nhật Bản sản xuất. Chiến lược “ngoại giao golf” này từng được ông của Shinzo Abe – Thủ tướng Nobusuke Kishi – sử dụng khi đến thăm Hoa Kỳ năm 1957. Lần đó, Thủ tướng Nobusuke Kishi đã chơi golf cùng Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Ông Joe Biden, khi đó là phó tổng thống, hỏi ông Abe về kết quả của cuộc so tài năm đó. Ông Abe trả lời: “Đó là bí mật quốc gia.” |
—
Đọc thêm:
–Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và di sản
–Cựu Thủ tướng Abe: “Nhật, Mỹ sẽ không để yên nếu Trung Quốc đánh Đài Loan”
