Tại một hội nghị thượng đỉnh ở San Diego, California, ba nguyên thủ quốc gia Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Úc hôm thứ Hai 13 Tháng Ba 2023 đã công bố một thỏa thuận cung cấp cho Úc các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân – một hành động được cho là nhằm đối phó với sự hung hăng của Trung Quốc tại châu Á – Thái Bình Dương.
“Cùng nhau, chúng tôi sẽ chế tạo tàu ngầm SSN-AUKUS – một lớp tàu ngầm mới do ba bên cùng phát triển, dựa trên thiết kế thế hệ tàu ngầm tiếp theo của Vương quốc Anh, kết hợp công nghệ từ cả ba quốc gia, bao gồm các công nghệ tàu ngầm tiên tiến của Hoa Kỳ,” Tổng thống Joe Biden, Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Thủ tướng Australia Anthony Albanese ra một tuyên bố chung cho biết.
“Úc và Vương quốc Anh sẽ vận hành SSN-AUKUS như tàu ngầm của tương lai của họ”, bản tuyên bố khẳng định.
Tuyên bố cho biết trước khi chiếc tàu ngầm mới chế tạo đó sẵn sàng hoạt động vào đầu những năm 2040, Mỹ sẽ bán cho Úc tới năm tàu ngầm lớp Virginia chạy bằng năng lượng hạt nhân vào những năm 2030, như thông tin Sài Gòn Nhỏ đã đăng vài hôm trước.
Tại cuộc họp với hai nhà lãnh đạo Anh-Mỹ ở San Diego hôm nay, Thủ tướng Úc Albanese cũng cho biết trong ba thập niên tới, nước ông sẽ chi ra 368 tỷ Úc kim để mua ba tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Virginia của Mỹ, có kế hoạch mua thêm hai chiếc nữa và tự chế tạo 8 tàu ngầm thế hệ mới do Anh thiết kế và sử dụng công nghệ của Mỹ. Ông Albanese khẳng định việc trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân là để củng cố an ninh quốc gia, nâng cao khả năng phòng thủ và đảm bảo sự ổn định trong khu vực.
Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan nói với các phóng viên rằng thỏa thuận này là “một tiến trình nhiều giai đoạn bắt đầu trong vài năm tới và bắt đầu ngay lập tức với việc đào tạo các thủy thủ, kỹ sư, kỹ thuật viên và nhân viên khác của Úc để họ có thể đảm nhận trách nhiệm và quản lý lớp tàu ngầm chạy bằng lực đẩy hạt nhân.”
Liên minh ba quốc gia Úc- Anh và Mỹ — được gọi là AUKUS — được công bố lần đầu tiên vào Tháng Chín năm 2021 nhằm tăng cường hợp tác về phòng thủ quân sự, đối phó với các mối đe dọa mạng và an ninh chuỗi cung ứng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Các quan chức cho biết liên minh này không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào, nhưng được coi là một phương cách để chống lại sự tăng cường quân sự của Trung Quốc ở châu Á.
Phát biểu cùng với những người đồng cấp của mình ở San Diego, Tổng thống Biden cho biết “AUKUS có một mục tiêu quan trọng nhất – tăng cường sự ổn định của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong bối cảnh các động lực toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng”. Ông cho biết thỏa thuận này sẽ giúp bảo đảm khu vực này vẫn “tự do và cởi mở, thịnh vượng và an toàn”.
Về phía Vương quốc Anh, Thủ tướng Rishi Sunak thông báo tăng thêm năm tỷ bảng Anh (6 tỷ USD) vào chi tiêu quốc phòng để thúc đẩy giai đoạn mới trong khuôn khổ hiệp ước AUKUS cũng như nhằm kiềm chế Trung Quốc. Trong một cuộc phỏng vấn với NBC News vào Chủ nhật, Thủ tướng Anh Sunak nói: “Hành vi mà chúng tôi thấy ở Trung Quốc trong thời gian gần đây là rất đáng lo ngại.” “Chắc chắn Trung Quốc đang đại diện cho mối đe dọa nhà nước lớn nhất đối với lợi ích kinh tế của chúng ta. Và đó là một thách thức mang tính hệ thống đối với trật tự thế giới,” ông Sunak nói.
Khi quan hệ đối tác AUKUS được công bố lần đầu tiên năm 2021, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc lúc đó Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) nói rằng hiệp ước này “làm suy yếu nghiêm trọng hòa bình và ổn định khu vực, làm trầm trọng thêm cuộc chạy đua vũ trang và làm suy yếu các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế”.
Trong tuyên bố chung hôm thứ Hai, ba nhà lãnh đạo Úc – Anh – Mỹ nhấn mạnh các tàu ngầm hạt nhân mới của Úc sẽ được trang bị vũ khí thông thường và kế hoạch của họ “phản ánh sự tôn trọng chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.”
Để trấn an sự lo ngại của các nước trong khu vực liên quan đến vấn đề hạt nhân trong dự án mua sắm kỷ lục này, Thủ tướng Albanese khẳng định sẽ tiếp tục tuân thủ các nghĩa vụ theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân và Hiệp ước Rarotonga về một khu vực Nam Thái Bình Dương không có vũ khí hạt nhân.
“Úc tự hào là một quốc gia phi vũ khí hạt nhân và cam kết duy trì như vậy. Những tàu ngầm này sẽ không có bất kỳ loại vũ khí hạt nhân nào,” ông Albanese nói trong bài phát biểu của mình.
Khi được hỏi liệu Trung Quốc có được thông báo trước về kế hoạch cung cấp tàu ngầm này hay không, Cố vấn Sullivan nói: “Chúng tôi đã trực tiếp làm việc với Trung Quốc để giải thích cho họ biết AUKUS là gì và nó không phải là gì.”
Ông gọi mối quan hệ đối tác AUKUS là “một mô hình về cách một quốc gia có thể minh bạch và có thể dự đoán được trong việc cố gắng đóng góp cho hòa bình và an ninh cũng như bảo vệ hòa bình và an ninh đó ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.”
Đọc thêm:
