Dân biểu Tony Gonzales, đại diện cho Địa hạt 23 Texas vừa bị Đảng Cộng hòa (ĐCH) Texas bỏ phiếu thông qua quyết định kiểm duyệt vào cuối tuần vừa qua. Lý do là vì Tony Gonzales đã dám bỏ phiếu ủng hộ đạo luật kiểm soát súng, sau vụ xả súng hàng loạt ở trường tiểu học Robb, thành phố Uvalde (thuộc địa hạt của Tony Gonzales), khiến 19 học sinh và 2 giáo viên thiệt mạng.
Đảng Cộng hòa Texas đã bỏ phiếu với tỷ lệ 57 trên 5, và một phiếu trắng, kiểm duyệt Dân biểu Gonzales, nhấn mạnh ông đã đi ngược lại với lợi ích của ĐCH Texas. Chính sách kiểm duyệt này sẽ cho phép ĐCH Texas tài trợ cho một đối thủ của Dân biểu Gonzales và cũng KHÔNG khuyến khích Gonzales tranh cử với tư cách là đảng viên Cộng hòa vào năm sau.
Trong cuộc tái bầu cử vào Tháng Mười Một năm 2022, Dân biểu Gonzales đã dễ dàng giành chiến thắng tại khu vực có người gốc Mỹ Latin chiếm đại đa số. Chiến thắng lần đầu tiên của Gonzales là vào năm 2020 thay thế cựu Dân biểu Will Hurd của Đảng Cộng hòa – người đã bị ĐCH cắt đứt quan hệ, vì phản đối các chính sách và phát biểu gây tranh cãi của cựu tổng thống Donald Trump.
“Ăn cơm chúa, múa tối ngày”
Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA) vẫn là tổ chức ủng hộ việc sở hữu súng quyền lực nhất ở Hoa Kỳ, với ngân sách khổng lồ để áp lực các thành viên quốc hội không tạo ra các đạo luật kiểm soát súng. Trong mấy chục năm trở lại, NRA đã hợp tác với các tổ chức khác của phe bảo thủ, đã đóng góp hàng chục triệu Mỹ kim cho các Dân biểu và Thượng Nghị sĩ ĐCH nhằm phản đối các quy định kiểm soát súng.
Người Việt Nam có câu: “Ăn cơm chúa, múa tối ngày.” Việc NRA đút tiền mặt cho các thành viên ĐCH luôn đi kèm với một mệnh lệnh: Các nhà lập pháp nhận được tiền sẽ đứng về phía NRA và phản đối bất kỳ dự luật nào khiến việc mua súng ống và đạn khó khăn hơn. Tuy nhiên, trong thực tế, 71% cử tri Mỹ (trong đó khoảng 50% cử tri Cộng hòa) cho rằng Quốc hội Hoa Kỳ nên ra các đạo luật về súng nghiêm ngặt hơn, theo thăm dò mới nhất của Trường Chính sách Công Harris thuộc Đại học Chicago và Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề công cộng của Associated Press-NORC.
Nhìn chung, đại đa số cử tri toàn Hoa Kỳ ủng hộ các đạo luật để kiểm soát súng chặt chẽ hơn. Dân biểu Tony Gonzales nhận thức được xu hướng ngày càng rõ rệt này của các cử tri, đặc biệt là cử tri sinh sống trong khu vực mà ông đại diện. Bởi thế, Tony Gonzales đã lắng nghe nguyện vọng của các cử tri, và bỏ phiếu ủng hộ dự luật kiểm soát súng được lưỡng đảng ủng hộ.
Đảng ‘bịt miệng’ đảng viên
Đây chỉ mới là lần thứ hai trong lịch sử ĐCH Texas tiến hành cuộc bỏ phiếu kiểm duyệt đối với đảng viên của mình. Tuy nhiên, Dân biểu Tony Gonzales cho biết trong một cuộc họp báo rằng ông không hối tiếc về các lá phiếu của mình, đặc biệt là lá phiếu ủng hộ kiểm soát súng tại Hạ viện và sau đó được Tổng thống Biden ký thành luật vào Tháng Sáu năm ngoái.
Đạo luật này trợ cấp tài chính cho các tiểu bang để tạo ra các chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần, cũng như yêu cầu kiểm tra lý lịch đối với những người mua súng dưới 21 tuổi, tăng hình phạt đối với việc mua súng không có đăng ký, và ngăn cấm những ai bị kết án bạo lực gia đình mua súng. Đáng lưu ý, gia đình và thân nhân của các nạn nhân vụ thảm sát súng ở thành phố Uvalde cũng ủng hộ đạo luật kiểm soát súng này.
Quan trọng hơn, một cuộc cuộc khảo sát mới ở Texas cho thấy sự ủng hộ áp đảo đối với việc kiểm soát súng và quyền sở hữu súng. 80% người tham gia khảo sát đồng ý với đề xuất cấm sở hữu súng đối với bất kỳ ai đang có lệnh cách ly, hoặc liên quan tới các vụ án bạo lực gia đình.
Hơn ba phần tư (78%) ủng hộ việc kiểm tra lý lịch tư pháp đối với người mua súng. Gần như nhiều người (74%) cho rằng các thẩm phán nên được trao quyền để tước súng khỏi những người gây ra mối đe dọa cho chính họ, hoặc những người khác. Hơn 71% người dân Texas ủng hộ việc nâng độ tuổi mua súng trường lên 21 tuổi, tăng 3 tuổi so với yêu cầu hiện tại là 18 tuổi.
Việc dân biểu Tony Gonzales bỏ phiếu ủng hộ đạo luật kiểm soát súng vốn là điều mà đông đảo cử tri Địa hạt 23 và phần lớn cử tri Texas mong đợi. Do đó, hành động kiểm duyệt của chi bộ ĐCH Texas đối với dân biểu Gonzales cho thấy họ không hề bận tâm tới nguyện vọng của cử tri. Chi bộ ĐCH Texas đã chứng minh rằng họ trung thành với lợi ích của chính đảng – những nguồn tiền tài trợ từ NRA – hơn là mối quan tâm hàng đầu của cử tri.
Mua và mang súng dễ dàng ra sao ở Texas?
Texas là thành trì vững mạnh của ĐCH trong hàng chục thập kỷ. Tiểu bang này cũng là nguồn buôn bán súng hàng đầu ở biên giới phía Nam. Trong vài thập kỷ gần đây, Texas đã chứng kiến ít nhất 19 vụ xả súng hàng loạt, khiến gần 200 người thiệt mạng và hơn 230 người khác bị thương. Tuy nhiên, các nhà lập pháp và hành pháp ở Texas, phần lớn thuộc ĐCH, đã nhiều lần bác bỏ các biện pháp hạn chế việc mua và mang súng quá dễ dãi.
Theo Luật mang súng không cần giấy phép của Texas (Unlicensed Carry Law) có hiệu lực từ Tháng Chín năm 2021, bất kỳ ai từ 21 tuổi trở lên đều có thể đeo/mang súng ngắn ở hầu hết các nơi công cộng, mà không cần phải được đào tạo hoặc giấy phép. Muốn cắt tóc, câu cá phải có giấy phép. Nhưng, để sử dụng một loại vũ khí được tạo ra với mục đích sát thương cao lại không cần có giấy phép, hoặc khóa huấn luyện nào!
Một đạo luật khác của Texas có hiệu lực vào năm ngoái còn cho phép những người từ 18 tuổi được phép mua một khẩu súng ngắn hoặc một khẩu súng dài. Nhưng không có độ tuổi tối thiểu để sở hữu súng ở Texas. Cha mẹ và người giám hộ hợp pháp của trẻ vị thành niên được phép bán hoặc tặng quà là súng cho các em này.
Một ủy ban điều tra của Hạ viện bang Texas cho biết nghi phạm Salvador Ramos, kẻ gây ra vụ thảm sát tại trường tiểu học Robb đã nhờ ít nhất hai người mua súng cho hắn trước khi hắn 18 tuổi, nhưng không thành công. Ngay sau sinh nhật thứ 18 của mình, Salvador Ramos đã tự mua hai khẩu súng AR-15 và hàng nghìn viên đạn, thứ mà hắn đã dùng để giết 19 học sinh và hai giáo viên tại trường Robb.
Ngay sau vụ xả súng hàng loạt tại Uvalde, đông đảo các nhà hoạt động và dư luận đã kêu gọi các nhà lập pháp Texas nên ban hành các đạo luật kiểm soát sung, nhằm hạn chế nạn xả súng hàng loạt và bạo lực súng đạn nói chung. Tuy nhiên, các biện pháp, như kiểm tra lý lịch của những người có ý định mua súng hoặc nâng độ tuổi hợp pháp để sở hữu hoặc mua vũ khí tấn công từ 18 lên 21 tuổi, đều không được Cơ quan lập pháp Texas ngó ngàng tới.
Rõ ràng, sự kiểm duyệt đảng phái phần nào nhắc nhở cử tri Mỹ các khiếm khuyết của thể chế dân chủ. Dân biểu và Thượng Nghị sĩ dường như không thể đại diện nguyện vọng của phần lớn cử tri, bởi vì họ phải trung thành với lợi ích đảng phái. Nếu không, chính đảng sẽ kiểm duyệt, bịt miệng họ.
Đặt lợi ích đảng phái trên lợi ích cử tri và quốc gia vốn là điều mà Tổng thống đầu tiên của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, George Washington, đã cảnh báo cách đây 227 năm. Trong một bài phát biểu vào Tháng Chín năm 1796, George Washington đã tuyên bố rằng lòng trung thành với lợi ích đảng phái là “kẻ thù kinh khủng nhất” của nền dân chủ. Lời khuyến cáo của vị lãnh đạo lập quốc nay đang ứng nghiệm lên quốc gia ông đã khai sinh cách đây 247 năm.
