Với phần lớn phiếu bầu đã được kiểm, liên minh cầm quyền của Nhật Bản – mà đảng Dân Chủ Tự Do (LDP) của cựu thủ tướng Shinzo Abe là nòng cốt – đã giành được đa số ghế trong cuộc bầu cử thượng viện hôm Chủ Nhật nhưng tâm trạng của những người chiến thắng đều không vui vì cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ hai ngày sau vụ ám sát ông Abe.
Liên minh cầm quyền thắng lớn
Đảng LDP cầm quyền và đối tác nhỏ hơn là đảng Komeito đã giành được 76 ghế, cộng với số ghế đã có thì liên minh cầm quyền có được 146 ghế, hơn một nửa trong tổng số 250 ghế Thượng Viện, theo dự đoán của báo Nikkei. Liên minh các đảng đối lập, gồm đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDP) và đảng Nippon Ishin (đảng Đổi mới Nhật Bản) chiếm được 49 ghế qua bầu cử, cộng với số ghế đã có, phe đối lập sẽ có 102 ghế.
Bầu cử thượng viện của Nhật được tổ chức ba năm một lần để bầu lại một nửa số ghế. Lần này, cử tri chọn 125 thượng nghị sĩ, trong đó 75 ghế được bầu từ các khu vực bầu cử và 50 ghế còn lại thông qua hệ thống đảng phái đại diện.
Các phòng phiếu đóng cửa lúc 8 giờ tối Chủ Nhật 10 tháng Bảy, giờ địa phương. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đứng ở mức 30.61%, ngoài ra có 18.6% cử tri đã thực hiện bỏ phiếu sớm vào thứ Bảy.
Sau khi có kết quả sơ khởi, Thủ tướng Fumio Kishida đã đến trụ sở của LDP ở Tokyo ngay trong đêm và cùng các thành viên đảng LDP tổ chức một buổi cầu nguyện để tưởng nhớ ông Abe, người “cầm cờ” lâu năm của đảng đã bị ám sát trong khi đang vận động cho một ứng cử viên của đảng tại thành phố Nara hôm thứ Sáu.
Thành công của liên minh cầm quyền cho thấy công chúng ủng hộ các chính sách của Thủ tướng Kishida, cho dù phải vật lộn với giá lương thực và năng lượng tăng cao trong bối cảnh chiến tranh Ukraine và đồng yên đang bị mất giá so với đô la Mỹ. Ông Kishida nói với đài truyền hình NHK vào tối Chủ Nhật rằng chính quyền của ông sẽ làm việc để hồi sinh nền kinh tế thông qua các kế hoạch “chủ nghĩa tư bản mới” của ông. “Chúng tôi cũng sẽ giải quyết từng vấn đề ngoại giao, an ninh và cải cách hiến pháp”, ông nói.
Trong số các ứng cử viên LDP giành được ghế Thượng Viện có ông Kei Sato của khu vực bầu cử Nara. Ông Abe bị bắn chết khi đang phát biểu ủng hộ ông Sato, gây một cú sốc tại một quốc gia hiếm xảy ra tội phạm súng đạn. “Trong giai đoạn cuối của cuộc tranh cử, tôi đã vận động để vượt qua chủ nghĩa khủng bố mà không nao núng hay bị nó khuất phục. Tôi sẽ đến Tokyo vào ngày mai để thông báo kết quả chiến thắng này cho cựu Thủ tướng Abe”, ông Sato nói với các phóng viên vào tối Chủ Nhật.
Triển vọng cải cách hiến pháp Nhật Bản
Cải cách hiến pháp Nhật Bản là một trong những mục tiêu lớn nhất của đảng LDP mà ông Shinzo Abe chưa làm được khi từ chức thủ tướng tháng Tám 2020.
Hiến pháp hòa bình của Nhật hiện nay được Hoa Kỳ soạn thảo năm 1947 – là nền tảng pháp lý để xây dựng chế độ dân chủ tự do Nhật Bản thời hậu chiến và ngăn chặn sự phục hồi của chủ nghĩa quân phiệt Nhật. Điều 9 của hiến pháp quy định Nhật Bản không thành lập quân đội mà chỉ có Lực lượng Phòng vệ (Japan Self-Defense Forces, JSDF), không được tham gia các hoạt động quân sự ở nước ngoài. Nhưng trước sự trỗi dậy và ngày càng hung hăng của quân đội Trung Quốc, và Bắc Hàn, đảng LDP Nhật Bản muốn gia tăng tiềm lực quân sự, xây dựng quân đội hiện đại để đối phó với những tình huống bất trắc và “độc lập” phần nào với Hoa Kỳ.
Năm 2014 và 2015, ông Abe đã đi được một bước, thông qua được những đạo luật cho phép JSDF tham chiến cùng với quân đội đồng minh ở nước ngoài trong cái gọi là “tự vệ tập thể”, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc và Nam Hàn – hai quốc gia có một lịch sử đau thương dưới chế độ quân phiệt Nhật tàn ác. Sau thắng lợi áp đảo để làm thủ tướng nhiệm kỳ thứ ba năm 2017, ông Abe lại muốn sửa đổi điều 9 hiến pháp. “Bằng việc giao phó an ninh quốc gia cho một nước khác để ưu tiên cho phát triển kinh tế, chúng ta đã đạt được những thành quả vật chất lớn lao. Nhưng cái chúng ta mất đi về tinh thần cũng lớn lao như vậy,” ông Abe nói. Tình huống có vẻ thuận lợi cho ông do đảng LDP nắm đa số ở cả hai viện quốc hội Nhật (Diet) nhưng sự phản đối mạnh mẽ của dân chúng khiến cho ý định đó Abe không thực hiện được.
Trong cuộc bầu cử thượng viện hôm nay 10 tháng Bảy 2022, các đảng ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp Nhật Bản giành được ít nhất 82 ghế; cộng với số ghế đã có họ sẽ đạt được đa số 2/3 thượng viện, điều cần thiết để bắt đầu các cuộc thảo luận cải cách hiến pháp. Các đảng LDP, Komeito, Nippon Ishin và đảng Dân chủ vì Nhân dân – một nhóm đối lập khác – đều ủng hộ cải cách hiến pháp, mặc dù họ khác nhau về các chi tiết. Chính phủ của ông Kishida có thể là chính phủ đầu tiên thực hiện việc sửa đổi hiến pháp của đất nước.
Các đối thủ truyền kiếp của Nhật Bản như Trung Quốc và Nga – đang tranh chấp lãnh thổ với Nhật Bản ở các quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là đảo Điếu Ngư và lãnh thổ phía Bắc Nhật mà Nga gọi là quần đảo Kurils – sẽ không vui thú gì khi Nhật sửa đổi hiến pháp, xây dựng quân đội mạnh và sẵn sàng đáp trả những hành động gây hấn quân sự trong khu vực.
Đọc thêm:
