Donald Trump đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò trong số các ứng cử viên đảng Cộng hòa (GOP) tranh chiếc ghế tổng thống năm 2024 và ông hành động giống như đã nắm chắc phần thắng bằng cách phớt lờ những lời mời tranh luận (cho dù lời đề nghị đến từ đâu).
Thay vào đó là những cuộc phỏng vấn cá nhân hay những cuộc vận động quần chúng cùng ngày được tổ chức bài bản. Sau khi bỏ qua cuộc tranh luận đầu tiên, Trump có kế hoạch phát biểu trước các công nhân công đoàn ở Detroit cùng thời gian với cuộc tranh luận thứ hai (dự kiến diễn ra ngày 27 Tháng Chín 2023 tại Thư viện Tổng thống Reagan ở Simi Valley, California, với sự tham gia gần như đầy đủ của các ứng viên khác).
Đối với Trump, đối tượng vận động hiện nay là các cử tri chứ không phải các đối thủ trong đảng. Những sự thật không hẳn như thế. Một lý do là cựu tổng thống ngại đối đầu với các ứng cử viên GOP khác vì không có sự trợ giúp của máy nhắc chữ? Cũng có thể ông lo lắng mình trông già hơn ở tuổi 77 khi đứng bên cạnh những ứng cử viên trẻ. Nhưng tại sao các cử tri lại không xứng đáng được nghe một người đang tranh cử Tổng thống Hoa Kỳ và lãnh đạo thế giới tự do bảo vệ thành tích và cương lĩnh chính trị của mình trước những “bóc mẽ” của các đối thủ? Wall Street Journal đã thử tìm hiểu các chủ đề mà các đối thủ sẽ xoáy vào để hiểu hơn tại sao cựu tổng thống lại né tranh luận.
-Trước hết là vấn đề phá thai. Cuối tuần này, Trump cho biết Thống đốc Florida Ron DeSantis đã “phạm một sai lầm khủng khiếp” khi ký lệnh cấm phá thai sau sáu tuần thai kỳ nhưng ông từ chối giải thích cột mốc phá thai của ông là ở giai đoạn nào mà chỉ nói mơ hồ “chúng tôi sẽ đưa ra một con số”. Có thể ông chờ quay bánh xe khổng lồ, giống như trong một chương trình trò chơi truyền hình, với các mốc ghi “10 tuần”, “15 tuần”? Nhưng công chúng xem trọng vấn đề phá thai có quyền đòi hỏi câu trả lời nghiêm túc của Trump.
-Covid-19. Chính sách chống dịch của Trump có hiệu quả hơn người khác? Cựu tổng thống đã trao đổi gay gắt với DeSantis về vấn đề này, và một quảng cáo gần đây của Trump nhấn mạnh: “Lockdown Ron đã thất bại ở Florida”. Nhưng Florida là một trong những tiểu bang mở cửa trở lại sớm nhất ở Mỹ và đã trở thành thánh địa của nhiều người Mỹ chạy trốn khỏi các bang màu xanh bị phong tỏa chặt chẽ.
Gần đây, DeSantis nhắc lại: “Ngày 6 Tháng Một, 2021, tôi vẫn bị lực lượng đặc nhiệm Toà Bạch Ốc thời Trump tấn công chính sách của tôi về Covid. Vài tuần trước khi ông ấy rời nhiệm sở, họ đã gửi cho tôi công văn trong đó nhấn mạnh: “Hãy thực thi lệnh đeo khẩu trang, đóng cửa các quán bar, nhà hàng và cơ sở kinh doanh”. Covid-19 là một ví dụ điển hình về một cuộc khủng hoảng bất ngờ mà các Tổng thống phải đối mặt, nhưng cái gọi là “chiến công chống dịch” của Trump nên được các chuyên viên và cử tri thẩm tra lại.
-Thương mại và thuế quan. Nếu Trump áp thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ như ý định, người dân Mỹ sẽ thiệt hại khoảng $300 tỷ mỗi năm. Ông cũng dọa trả đũa các đồng minh của Hoa Kỳ khiến họ bất bình. Kế hoạch kinh tế mới của Thượng nghị sĩ Tim Scott (một ứng cử viên tổng thống GOP) là “sẽ tránh các cuộc chiến thương mại quá khích với bạn bè và đồng minh, mà hậu quả là gây tổn hại cho người tiêu dùng. Chúng ta nên quay trở lại nhiệm vụ trọng tâm là cô lập Trung Quốc”. Ý kiến này sẽ là một chủ đề tranh luận hay, nhưng khó đối với Trump.
-Chính sách đối ngoại. Trump tin tưởng rất nhiều vào “nghệ thuật đàm phán” đến mức ông cam kết sẽ “giải quyết cuộc chiến Ukraine trong vòng 24 giờ”. Có thể những người hâm mộ Trump xem cam kết này là nghiêm túc chứ không phải bông đùa, nhưng họ xứng đáng nhận được lời giải thích cụ thể. Trong cuốn sách của mình, cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton tiết lộ Trump đã ra tín hiệu riêng là sẽ không bảo vệ Đài Loan nếu hòn đảo độc lập này bị Trung Quốc xâm lược. Có đúng như thế không? Và vẫn còn như thế trong suy nghĩ của Trump hiện nay?
-Ngày 6 Tháng Một, 2021. Cựu Phó Tổng thống Mike Pence đã làm đúng khi kiên quyết dồn phiếu của Cử tri đoàn cho Tổng thống Biden thay vì làm theo đề nghị của cấp trên mình? Trong cuộc tranh luận đầu tiên của GOP, các ứng viên đều đồng ý về cách xử lý của Pence. Trump nên trả lời câu hỏi, nếu thắng phiếu ông có cho phép Phó Tổng thống Kamala Harris từ chối các đại cử tri GOP?
-Tuổi tác và năng lực. Không có gì khó hiểu khi công chúng lo lắng về sự sa sút quá rõ của Tổng thống Joe Biden, hiện đã 80 tuổi và sẽ 86 tuổi vào cuối nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, Trump sẽ 82 tuổi vào cuối nhiệm kỳ thứ hai năm 2029 nếu ông chiến thắng. Ngoài ra, nếu cựu tổng thống không giải quyết được những vấn đề nóng của liên bang trong nhiệm kỳ đầu, thì GOP có hy vọng gì khi tin rằng ông ấy có thể làm được điều đó vào lần tới? Rồi ai sẽ đồng ý phục vụ trong chính quyền Trump thứ hai sau khi ông gây nhiều ân oán với cấp dưới (sa thải, thậm chí nhục mạ họ) trong chính quyền đầu tiên?
Và Trump có xứng đáng đại diện đảng GOP không, khi bằng chứng cho thấy ông đã cố xóa băng an ninh ở Mar-a-Lago để giấu các hồ sơ mật mang về đó. Có thể các cố vấn tranh cử của Trump khuyên ông không nên xuất hiện tại các cuộc tranh luận công khai vì sợ ông sẽ nói điều gì đó làm tổn hại đến chiến thuật bảo vệ cho một thân chủ đang chìm ngập trong quá nhiều tội danh mà chỉ cần một chút sơ hở trong phát biểu là có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Với tất cả những lý lẽ trên, việc Trump từ chối tranh luận là dấu hiệu của sự yếu đuối chứ không phải sức mạnh.
