Sau hơn hai tháng từ khi xảy ra vụ việc, bảy hành khách gốc Việt trên chuyến bay 1282 của Alaska Airlines vừa khởi kiện Boeing, Alaska Airlines lẫn Spirit AeroSystems.
Chuyến bay phải hạ cánh khẩn cấp do cửa bị bung ra khi máy bay đang trong không trung!
Ngày 5 Tháng Giêng 2024, một chuyến bay từ Portland, Oregon đến Phi Trường Ontario, Nam California, phải quay đầu và hạ cánh khẩn cấp, sau khi bay được 13 phút. Sự việc xảy ra do một cánh cửa máy bay bị nổ văng! Chủ Tịch Ủy Ban An Toàn Giao Thông Quốc Gia (NTSB) Jennifer Homendy cho biết, hai ghế bên cạnh phần cánh cửa bị xé toạc bởi vụ nổ, may mà không có người ngồi. Phần tựa đầu trên ghế 26A và 25A bị bay mất, và ghế 26A bị toạc một phần lưng.
Homendy cho biết thêm, lớp cách nhiệt của thân vách máy bay cũng bị rách; cửa buồng lái (cockpit) bị bật tung, văng đập vào phòng vệ sinh. Áp lực khiến rách toạc tai nghe của phi công phụ, trong khi một phần tai nghe của cơ trưởng bị xé mất.
Chiếc máy bay bị gặp họa là một chiếc Boeing 737 Max 9. Max là phiên bản mới nhất của Boeing 737. Bảy trong số hành khách trên chuyến bay, đều là người Mỹ gốc Việt, đệ đơn kiện lên King County, tiểu bang Washington, yêu cầu bồi thường cho “những tổn hại cá nhân và những thiệt hại liên quan kinh tế.”
Theo đơn kiện, mặt nạ dưỡng khí của một số hành khách không hoạt động. Một trong số hành khách đến từ Washington cho biết vụ nổ khiến bà bị chấn động, và bị thương phần mềm ở cổ và lưng. Tai của bà cũng chịu áp lực mạnh đến mức bà tưởng đầu mình muốn nổ tung. Bà bị mất thính lực tạm thời và bị chảy máu trong ở tai trái. Một hành khách khác ở Washington bị khó thở và bất tỉnh. Người khác nữa thì bị khó thở và rối loạn co giật (seizure disorder) – hiện tượng thường xảy ra khi gặp các tình huống căng thẳng.
FlightRadar24, dịch vụ chuyên theo dõi đường bay của các hãng hàng không, cho biết chiếc máy bay này được chứng nhận an toàn khoảng hai tháng trước và đã thực hiện 145 chuyến bay kể từ khi được đưa vào hoạt động thương mại vào ngày 11 Tháng Mười Một. Chuyến bay từ Portland vào hôm đó (5 Tháng Giêng 2024), là chuyến thứ ba trong ngày.
Một trong những hành khách trên chuyến bay này, ông Cường Trần, 40 tuổi, ở Upland, California, kể lại với BBC rằng, nếu không nhờ dây an toàn, chắc ông đã bỏ mạng. Lúc đó, ông Cường ngồi ở hàng 27 trên chuyến bay 1242 của Alaska Airlines. Sau sáu phút kể từ lúc cất cánh, khi phi công cơ trưởng thông báo máy bay vượt qua độ cao 10,000 ft, và đang bay với vận tốc hơn 400 dặm giờ, thì vụ nổ xảy ra, khiến toàn thân của ông nảy giật lên. “Sau đó toàn bộ phần thân dưới của tôi bị gió hút xuống,” ông kể, và nói rằng quá trình giảm áp suất kéo dài khoảng 10 hoặc 20 giây.
___________
Khi xảy ra vụ nổ cánh cửa máy bay, vớ, giày và điện thoại của ông Cường tuột văng và bay hẳn ra ngoài! Ông là một trong bảy hành khách đệ đơn kiện Boeing, Alaska Airlines, và Spirit AeroSystems. Năm hành khách khác, theo CBS News, là một gia đình gốc Việt, gồm vợ chồng ông bà Ket Trần và Trâm Võ cùng ba con trai. Hành khách thứ bảy trong đơn kiện là Huy Trần, người ngồi kế, và cũng là bạn của ông Cường.
Hình ảnh được chia sẻ trên mạng, và sau đó được NTSB công bố, cho thấy có một lỗ rộng toác hoác ở thân chiếc Boeing 737 Max 9. Trong một cuộc điều tra sơ bộ, NTSB cho biết chiếc máy bay đã thiếu bốn bu lông (bolt, được thiết kế để cố định chốt cửa)! Chiếc Boeing 737 Max 9 này được giao cho Alaska Airlines 66 ngày trước khi xảy ra sự cố.
____________
Không ai trong 177 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng. May mà máy bay kịp quay lại và hạ cánh khẩn cấp xuống Phi Trường Portland. Tất cả kết thúc sau khoảng 30 phút nhưng mọi người đều có cảm giác dài bất tận. Điện thoại bị bay mất nên Cường không biết chính xác thời gian và ông chỉ ngồi chết trân nhìn chằm chằm vào cái lỗ cửa trống toang hoác, lòng thầm van vái sẽ không có chuyện gì xảy ra thêm. Ngay sau vụ việc, hãng Alaska Airlines ngưng vận hành đội bay 737 MAX 9 gồm 65 chiếc. Sau đó, Cơ Quan Hàng Không Liên Bang Hoa Kỳ (FAA) yêu cầu tất cả hãng hàng không ngừng sử dụng Boeing 737 Max 9, khoảng 171 chiếc trên toàn thế giới.
Hiện tại, vụ kiện chưa nêu rõ số tiền bồi thường, chỉ biết rằng nguyên đơn yêu cầu các khoản bồi thường thiệt hại chung. Spirit Aerosystems, Boeing và Alaska Airlines đều chưa lên tiếng. Luật sư Timothy A. Loranger thuộc hãng luật Wisner Baum, đại diện các nguyên đơn, cho biết quá trình kiện tụng có thể mất vài năm vì có nhiều bên liên quan. Vụ kiện được đệ trình lên Tòa King County, tiểu bang Washington. Đây là vụ riêng biệt, không liên quan vụ một nhóm hành khách khác cũng đang kiện Alaska Airlines và Boeing, đòi bồi thường $1 tỷ!
_________
Theo The New York Times ngày 11 Tháng Ba 2024, cuộc kiểm tra sáu tuần của FAA về quy trình sản xuất Boeing 737 Max 9 phát hiện hàng chục vấn đề. FAA bắt đầu cuộc kiểm tra sau khi xảy ra vụ một tấm cửa bị văng ra trên chiếc Boeing 737 Max 9 trong chuyến bay Alaska Airlines vào ngày 5 Tháng Giêng 2024 như thuật ở trên. Điều tra cho thấy có “nhiều trường hợp” trong đó Boeing và Spirit AeroSystems, công ty sản xuất thân máy bay của 737 Max, không tuân thủ các yêu cầu kiểm soát chất lượng.
The Hill ngày 21 Tháng Ba 2024 cho biết thêm, Boeing đang gặp hỏa lực từ bốn bề tứ phía. Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ mở cuộc điều tra hình sự vào tuần trước sau khi Boeing thừa nhận họ không tìm thấy hồ sơ, liên quan việc thực hiện công việc trên bảng điều khiển tại nhà máy của mình, mà NTSB yêu cầu cung cấp. “Ưu tiên của họ là sản xuất chứ không phải an toàn và chất lượng,” Giám Đốc FAA Michael Whitaker nói.
Vấn đề an toàn của máy bay Boeing cũng được đưa vào Quốc Hội. Thượng nghị sĩ Maria Cantwell (Dân chủ, tiểu bang Washington) – Chủ Tịch Ủy Ban Thương Mại, Khoa Học và Vận Tải Thượng Viện, nơi giám sát Boeing và FAA, cho biết “chắc chắn” Quốc Hội sẽ có nhiều hành động cụ thể liên quan việc kiểm tra Boeing. Về vụ việc xảy ra ngày 5 Tháng Giêng 2024 (máy bay bị văng mất cửa), người phát ngôn Boeing nói rằng công ty đã nhận trách nhiệm vụ tai nạn và ưu tiên tính minh bạch trong những báo cáo đệ trình các nhà lập pháp và cơ quan quản lý, rằng nhóm vận động hành lang nội bộ của Boeing đã liên lạc với văn phòng của mọi thành viên Quốc Hội từ ngày 5 Tháng Giêng.
Cần nhắc lại, Boeing là một trong những công ty hàng không và quốc phòng lớn nhất thế giới, với một trong những hoạt động lobby mạnh nhất Washington DC. Boeing chi hơn $14.4 triệu cho vận động hành lang liên bang vào năm 2023, đứng thứ 15 trong những tập đoàn-tổ chức tham gia việc hoạch định chính sách và quá trình hoạch định chính sách, theo tiết lộ của OpenSecrets.
OpenSecrets cho biết trong 109 nhà vận động hành lang đăng ký đại diện cho Boeing vào năm 2023, có đến 78 người (chiếm gần ¾) trước đây từng làm việc trong chính phủ liên bang, trong đó có năm cựu thành viên Quốc Hội. Năm 2023, có đến 17 công ty khác nhau ghi danh vận động hành lang cho Boeing trong nhiều lĩnh vực, từ việc xin giấy phép FAA, phân bổ ngân sách quốc phòng, tài trợ các chương trình hàng không NASA, chăm sóc sức khỏe đến thậm chí các vấn đề phúc lợi nhân viên.
