“Giống như một phản xạ, khi sản phẩm, thương hiệu nào đó của Việt Nam đang chuẩn bị ra mắt với nhiều hứa hẹn đột phá, hay doanh nghiệp Việt nào đó tiếp nối sự thành công bằng việc vươn ra thị trường quốc tế thì y như rằng bên cạnh những lời chúc mừng, tự hào và mong đợi, luôn luôn có rất nhiều lời chê bai, dè bỉu, thậm chí chửi bới mạt sát với giọng điệu vùi dập bất chấp.
Chuyện VinFast niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ là một ví dụ. Trong khi sự kiện này được các chuyên gia đánh giá là một dấu mốc lớn, có thể mở ra giai đoạn doanh nghiệp Việt chinh phục được thị trường vốn quốc tế nổi tiếng khắt khe thì trên mạng xã hội, nhiều hội nhóm xông vào đả kích, giễu cợt. Nhiều “anh hùng bàn phím” còn dựa vào những thông tin giả để đưa ra quy kết hết sức võ đoán cho sướng miệng và “bõ ghét”, dù không biết phải ghét vì lý do gì.”
Đây là nguyên văn một bài báo đăng trên tờ CafeBiz với cái tựa: “Đố kị, tự ti và những làn sóng “dìm” hàng Việt”
Dựa vào câu chuyện đang xảy ra vài ngày qua tại Wall Street khi VinFast xuất hiện trên thị trường chứng khoán Mỹ làm cho nhiều tờ báo, công chúng, giới mua bán chứng khoán trong nước ngạc nhiên chưa từng có, khi ngay trong ngày đầu tiên chào sàn Nasdaq giá cổ phiếu của VinFast (VSF) vượt lên $37, khi giá gốc của nó chỉ $11, làm cho tài sản của Phạm Nhật Vượng tăng lên $87 tỉ, trở thành một trong các tỷ phú giàu nhất thế giới.
Báo chí cả trong nước và vài tờ uy tín của giới tài chánh cùng đưa tin này nhưng báo trong nước tỏ ra phấn khích một cách kỳ lạ, kể cả tờ CafeBiz, một tờ báo kinh tế tài chánh vốn được xem là uy tín, hết lời tung hô sự việc này như một chỉ dấu cho thấy công ty của Vượng Vin đang chiến thắng tuyệt đối trên thị trường xe hơi điện quốc tế.
Trong khi đó những tờ báo ngoại quốc cũng đưa tin như Forbes Việt Nam, Bloomberg, Reuters đăng thêm những dòng nhận định khách quan bên dưới với những dấu hỏi ngờ vực và thậm chí cho rằng VinFast đang có dấu hiệu lừa dối vì con số $87 tỉ là con số ảo, hoàn toàn không thể dựa vào đó mà đánh giá giá trị thực của VSF.
Bên cạnh những ngợi khen hết sức của người Việt trong nước trong đó số lớn là dư luận viên và những fan của VinFast thì đa số người Việt hải ngoại đều dửng dưng, một phần vì quá hiểu cách vận hành của thị trường chứng khoán, phần khác do không còn một chút niềm tin nào vào báo chí, doanh nghiệp cũng như những đại gia trong nước nên phản ứng của họ thường gay gắt, bóc phốt những gì mà họ thấy được kể cả những bài học từ Quyết còi, người từng lừa đảo cả thị trường chứng khoán Việt Nam.
Bài báo mà CafeBiz cho rằng người Việt “Gần như một phản xạ khi sản phẩm, thương hiệu nào đó của Việt Nam đang chuẩn bị ra mắt với nhiều hứa hẹn đột phá”… nhận xét này khá đúng nhưng tiếc thay tác giả bài báo không đi sâu hơn vào phần phân tích mà chỉ nói lấy được, một chiều.
Người Việt từ bao giờ trở thành tiêu cực với bất cứ “thành tích” nào mà doanh nghiệp Việt “tung hô” là thành tựu, phải tìm hiểu kỹ hơn trước khi bỗ bã gán cái “chê bai, dè bỉu, thậm chí chửi bớt mạt sát với giọng điệu vùi dập” cho thái độ ngờ vực sự thật phía sau cái thành tựu đó. Rất đơn giản, ai cũng biết chỉ có CafeBiz giả vờ không biết: Cái được gọi là thành tựu, là vượt ra biển lớn, là “một dấu mốc lớn, có thể mở ra giai đoạn doanh nghiệp Việt chinh phục được thị trường vốn quốc tế nổi tiếng khắt khe” như CafeBiz nhận xét về VinFast đều là giả dối, nếu không muốn nói là “lừa đảo”.
Một người chưa bao giờ hiểu về cách vận hành của Thị trường chứng khoán cũng không thể nào tin được một công ty chưa hề kinh nghiệm gì trong sản xuất xe hơi điện, ngay cả chiếc xe mà nó nói là do nó làm ra, lần đầu tiên ra mắt tại Wall Street lại thành công như những công ty cùng loại có chiều dày kinh nghiệm hàng chục thậm chí hàng trăm năm thì đó là việc quái gở, nếu không muốn nói là ngu độn, dễ bị dắt mũi và lùa như lùa gà.
Báo chí Việt Nam thay nhau trích lại các câu nói được xem là kinh điển của các doanh nhân thuộc VinFast để tô đậm thêm niềm tin của quần chúng, chẳng hạn như họ trích lời bà Lê Thị Thu Thuỷ, CEO của VinFast tuyên bố: “Không chuẩn bị cho kịch bản cổ phiếu VFS lên 37 USD”. Bà Thủy cũng cho biết bà với các cộng sự ban đầu chỉ nghĩ sẽ đạt vốn hóa trên $23 tỷ, nhưng không ngờ kết quả sau cùng lại lên tới $85 tỷ!
Cùng lúc đó CafeBiz đưa tin: “Ăn mừng sự kiện lịch sử trên sàn Nasdaq, tỷ phú Phạm Nhật Vượng chơi lớn tặng quà tương đương 30 cổ phiếu VFS cho mỗi chủ xe VinFast”
Chiêu trò này đã quá quen thuộc, với người hiểu biết trong và ngoài nước làm sao qua mắt được họ, những người mà CafeBiz cho là anh hùng bàn phím. Những bàn phím này bỏ thời giờ của họ ra vạch mặt trò làm ăn gian dối của tập đoàn VinFast không phải vì đố kị, cũng không phải vì ghen ghét mà vì khinh bỉ, giận dữ trước hành vi lừa đảo người Việt của tập đoàn này.
Hành động của họ được sự thật trả lời nhanh chóng: Chỉ ba ngày sau, giá cổ phiếu của VSF trở về vị trí ban đầu, món tiền $87 tỉ trở thành giấy lộn. Theo Bloomberg thì Mã VFS của VinFast giảm giá còn hơn $13 trên sàn Nasdaq lúc 9h41 phút sáng 18 Tháng Tám, giờ New York. Mức giá này thấp hơn nhiều so với khi VFS xuất hiện lần đầu trên sàn hôm 15 Tháng Tám, và gần bằng mức khởi điểm khi hãng hoàn tất thỏa thuận hợp nhất với đối tác là Black Spade.
Trong bài báo nói trên CafeBiz đưa ra hai trường hợp nữa do bị dư luận phê phán mà hai doanh nghiệp đã vuột mất cơ hội thăng tiến trong khi dự án của họ nằm trong tầm tay đó là nhạc sĩ Hà Dũng đầu tư vào hàng không và Nguyễn Tử Quảng, biệt danh “Quảng nổ” sản xuất smartphone.
Hà Dũng thất bại rút lui vì nhiều nguyên nhân mà nguyên nhân lớn nhất là… thiếu vốn. Anh chàng ca sĩ này cứ tưởng kinh doanh vào lĩnh vực hàng không thì vốn có thể vay được khi có trong tay chừng vài trăm tỷ nhưng khi đụng chuyện thì mới biết con số đó lên tới hàng tỷ đôla chứ không phải “tỷ” của nước “Chiều nay”! Còn Nguyễn Tử Quảng nổ về chiếc phone chưa thấy mặt với những lời lẽ vượt quá sự thật về khả năng của chính anh ta. Hai trường hợp này bị cộng đồng mạng vạch ra những chi tiết bất ngờ khiến cả hai ngậm bồ hòn làm ngọt rút lui về nhà mà ngẫm nghĩ lại lời ăn tiếng nói của mình.
Thế nhưng CafeBiz vẫn cho rằng vì cộng đồng mạng hẹp hòi mà làm lỡ cơ hội cho Hà và Nguyễn ra đấu trường quốc tế, lần này thì cộng đồng mạng phải hoàn toàn lấy đó làm kinh nghiệm mà tránh cho những lần sau.
Mà cộng đồng mạng thật lỳ, chẳng những không tránh mà lần sau còn dữ dằn hơn khi vạch chiếc áo VinFast cho cả thế giới biết mà tránh.
Thật ra quốc tế dư sức để hiểu thế nào là một thị trường tự do cho nên dù VinFast có chơi chiêu cỡ nào cũng không làm sao che giấu được sự thật, đó là Tesla đưa ra một mục tiêu đầy tham vọng: Sản xuất 2 triệu xe trong năm 2023. Ngoài Tesla, Ford cũng đã đặt mục tiêu sản xuất 600,000 xe điện trong năm nay, General Motors thì 150,000 chiếc. Còn VinFast thì sao? Cho tới nay nhà máy vừa mới đặt viên đá đầu tiên, số xe mang từ Việt Nam qua bán được hơn 200 chiếc thì lấy gì mà đấu với đá những cổ thụ trong làng xe hơi Mỹ?
Nói cho lẹ, chúng tôi, những người Việt hiểu lý lẽ sẽ tiếp tục vạch trần, chất vấn, phản biện những công ty nào cố tình làm ăn gian dối bằng những chiêu trò lợi dụng truyền thông để đánh bóng chúng trước mắt dư luận. Chúng tôi xem những việc làm này là yêu nước, muốn cho thế giới nhìn Việt Nam với -một lăng kính khác với chiếc kính râm lệch lạc do báo chí và những con cờ của thế lực kinh doanh gian trá, trong đó có CafeBiz.
