Quân đội Nga hôm thứ Tư 9 Tháng Mười Một thông báo rút lực lượng khỏi thành phố Kherson có vị trí chiến lược ở miền Nam Ukraine sau tám tháng chiếm đóng. Đây được coi là một trong những thất bại nặng nề nhất trong nỗ lực chiến tranh của Tổng thống Vladimir V. Putin.
Lệnh rút quân được Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Sergei K. Shoigu đưa ra trong cuộc họp với các nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu được phát sóng trên kênh truyền hình nhà nước Nga, sau khi tướng Sergei V. Surovikin, chỉ huy quân Nga ở Ukraine, thừa nhận rằng các cuộc pháo kích dữ dội từ các lực lượng tấn công của Ukraine đã làm cho quân Nga không thể giữ được các vị trí ở phía Tây sông Dnipro – dòng sông chia đôi thành phố Kherson.
Báo The New York Times nói ông Putin không có mặt tại cuộc họp có lẽ vì ông không muốn công khai chịu trách nhiệm về một quyết định rút lui nhục nhã mà chỉ có ông mới đủ thẩm quyền ra lệnh.
Vào cuối ngày thứ Tư, các quan chức Ukraine cho biết họ đã có bằng chứng cho thấy người Nga đang rút khỏi phần lãnh thổ mà Nga chiếm ở phía Tây con sông, họ tin rằng cuộc rút lui là có thật. Nhưng các chỉ huy Ukraine vẫn cảnh báo về một âm mưu dụ quân Ukraine vào bẫy khi họ chưa biết chắc về tình trạng của các lực lượng Nga trong thành phố.
Roman Kostenko, một Đại tá quân đội Ukraine và là Chủ tịch ủy ban tình báo và quốc phòng tại quốc hội nước này cho biết: “Chúng tôi có dấu hiệu họ đang rút quân. Họ cho nổ tung những cây cầu để ngăn cản đường tiến của chúng tôi. Chúng tôi thấy họ rời khỏi các trung tâm dân cư, nhưng để lại binh lính che chở cho việc di chuyển của họ”.
Việc rút lui được công bố là một trong những thất bại trầm trọng nhất của Nga trong cuộc chiến mà ông Putin bắt đầu vào Tháng Hai. Kherson là một hải cảng và thành phố công nghiệp quan trọng bị quân Nga chiếm giữ ngay trong những ngày đầu của cuộc chiến và là thủ phủ khu vực duy nhất mà Nga chiếm được. Việc chiếm được Kherson đã tạo cho Moscow một chỗ đứng quan trọng ở phía Tây sông Dnipro, được sử dụng như một căn cứ để tiến xa hơn về phía Tây, đến tận thành phố cảng quan trọng Odessa.
***
Tin tức về cuộc rút quân đã gây phản ứng đau khổ và tức giận từ những nhân vật diều hâu nổi tiếng của Nga, trong khi có những người khác coi đây là một chiến thuật rút lui hợp lý để hướng tới một mặt trận dễ phòng thủ hơn.
Yuri Kotyonok, một người viết blog quân sự có ảnh hưởng than thở: “Quyết định này gây sốc cho hàng ngàn và hàng triệu người đang chiến đấu vì nước Nga, chết vì nước Nga, tin tưởng vào nước Nga và chia sẻ niềm tin của thế giới Nga”.
Boris Rozhin, một nhà phân tích quân sự, gọi cuộc rút lui là “thất bại quân sự nghiêm trọng nhất kể từ năm 1991” – năm thành lập Liên bang Nga.
Nhưng Tatiana Stanovaya, một nhà phân tích người Nga chuyên nghiên cứu về ông Putin cho công ty phân tích chính trị R.Politik, cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại: “Theo quan điểm của tôi, điều này khẳng định Putin là kẻ thực dụng như thế nào. Ông ta không điên rồ như chúng ta nghĩ ”.
Cuộc rút lui khỏi Kherson của quân Nga sẽ có tác động như thế nào đến tiến trình đàm phán hòa bình giữa hai nước? Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine và các trợ lý hàng đầu của ông đã trở nên cứng rắn; họ đòi Nga trước tiên phải hoàn toàn rời khỏi Ukraine và phải bồi thường chiến tranh như là điều kiện để đàm phán.
Trong một cuộc họp báo của Toà Bạch Ốc hôm thứ Tư, Tổng thống Biden nói “Vẫn còn phải xem liệu Ukraine có sẵn sàng thỏa hiệp hay không.” Sau đó, ông nhấn mạnh rằng việc tham gia đàm phán hay không là tùy thuộc vào người Ukraine.
Về thành phố Kherson, ông Biden cho biết ông đã mong đợi một cuộc rút lui của Nga. “Đó là bằng chứng cho thấy họ thực sự có một số vấn đề”, ông Biden nói.
***
Cuộc họp được dàn dựng rõ ràng của ông Shoigu, nơi cả ông Shoigu và tướng Surovikin đều nói rằng họ hành động vì quan tâm đến quân đội, vì không muốn binh sĩ phải hy sinh gian khổ trong mùa đông… – những phát ngôn nhằm mục đích xoa dịu nỗi tức giận của dân chúng trong nước. Người Nga ngày càng biết nhiều báo cáo về một cuộc chiến tranh được tổ chức kém, một cuộc tổng động viên hỗn loạn dẫn đến các cuộc biểu tình lan rộng, số thương vong nặng nề, binh sĩ thiếu huấn luyện và trang bị kém được dùng làm mồi cho đại bác.
Trong khi đó, các nhà bình luận ủng hộ chiến tranh, ủng hộ Putin lại chỉ trích Điện Kremlin không quyết liệt và tàn bạo hơn.
Quyết định rút lui rõ ràng của Moscow cho phép quân Nga thực hiện một cuộc rút lui có trật tự chứ không phải kiểu sụp đổ đột ngột và tháo chạy mà họ đã thể hiện khi rút khỏi khu vực Đông Bắc Kharkiv vào Tháng Chín, để lại nhiều kho vũ khí và các trang thiết bị khác mà người Ukraine có thể sử dụng.
Về phía Ukraine, trong bài phát biểu tối thứ Tư, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy nói người dân cần kiềm chế cảm xúc trước tin vui về sự rút quân của người Nga.
Một số người Ukraine vẫn thận trọng khi đánh giá hành động của quân Nga. Người dân và các quan chức Ukraine ghi nhận binh lính Nga đang thay quần áo dân sự và chiếm các ngôi nhà ở thành phố Kherson cũng như các thị trấn và làng mạc xung quanh, những dấu hiệu có thể có của các cuộc phục kích đã được lập kế hoạch.
Các quan chức Ukraine cũng cảnh báo nếu người Nga từ bỏ Kherson, họ vẫn có thể tàn phá nó bằng pháo kích từ bên kia sông, hoặc cho nổ đập thủy điện Kakhovka ở thượng nguồn để nhấn chìm thành phố. Nga và Ukraine đã cáo buộc lẫn nhau âm mưu tấn công con đập, con đường cuối cùng mà người Nga có qua sông Dnipro.
Việc chiếm lại bờ Tây của sông Dnipro có thể cho phép các lực lượng Ukraine cắt nguồn nước ngọt chính cung cấp cho bán đảo Crimea bị Nga chiếm đóng. Ukraine đã cắt nguồn nước này sau khi Nga chiếm Crimea bất hợp pháp vào năm 2014 và cuộc tấn công của quân Nga vào đầu năm nay đã cho phép họ tái mở lại nguồn nước đó.
Đọc thêm:
