Trung Quốc đã cự tuyệt đề nghị tổ chức cuộc họp giữa hai bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin và Lý Thượng Phúc (Li Shangfu) bên lề Diễn đàn thường niên về An ninh khu vực Shangri-La ở Singapore vào cuối tuần này, theo tin độc quyền của báo The Wall Street Journal hôm thứ Hai 29 tháng Năm 2023.
“Trong đêm qua, Trung Quốc đã thông báo cho Mỹ rằng họ từ chối đề nghị hồi đầu tháng Năm về tổ chức cuộc họp giữa Bộ trưởng Lloyd Austin và Bộ trưởng Lý Thượng Phúc của Trung Quốc tại Singapore trong tuần này”, thông báo của Ngũ Giác Đài hôm thứ Hai 29 tháng Năm cho biết. Tờ báo dẫn lời một quan chức quốc phòng nói, việc Trung Quốc cự tuyệt đề nghị của Mỹ là “thẳng thừng”, do vậy cánh cửa đối thoại giữa ông Austin và ông Lý đã chính thức đóng lại, bất chấp nỗ lực của Mỹ nối lại liên lạc, kể cả việc ông Austin gọi điện thoại hoặc gửi thư riêng cho ông Lý.
Trong quá khứ, những cuộc họp như vậy thường được quyết định vào phút cuối; cuộc gặp năm ngoái giữa ông Austin và ông Ngụy Phương Hòa (Wei Fenghua), người tiền nhiệm của ông Lý, chẳng hạn, chỉ được sắp xếp vài giờ trước khi diễn ra.
“Bộ Quốc phòng tin tưởng vững chắc vào tầm quan trọng của việc duy trì đường dây liên lạc quân sự giữa Washington và Bắc Kinh nhằm bảo đảm cạnh tranh không biến thành xung đột,” Ngũ Giác Đài cho biết thêm.
Quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington đã đổ vỡ từ tháng Hai năm nay, sau khi Mỹ bắn hạ một quả khinh khí cầu do thám của Trung Quốc trên không phận nước Mỹ, cảnh cáo Bắc Kinh về việc cung cấp vũ khí đạn dược cho Nga và cho phép tổng thống Đài Loan quá cảnh tại Mỹ.
Sau vụ khinh khí cầu, Bộ Quốc phòng Mỹ đã cố gắng cải thiện quan hệ giữa hai quân đội, một phần để tránh tình trạng thiếu thông tin, hiểu lầm có thể gây hậu quả tai hại vì cả hai nước đều có hoạt động quân sự khắp vùng Á Châu Thái Bình Dương, một phần vì căng thẳng đang gia tăng giữa hai nước trong vấn đề Đài Loan.
Tuy nhiên, nỗ lực đối thoại của Mỹ cho đến nay không được phía Trung Quốc đáp ứng. Hai bên cũng chưa thỏa thuận nối lại chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken – bị đình hoãn sau vụ khinh khí cầu.
Không chấp nhận nối lại liên lạc về quân sự nhưng Trung Quốc vẫn xúc tiến các cuộc gặp cấp bộ trưởng về thương mại và an ninh. Hồi đầu tháng này, nhân vật cao cấp nhất về ngoại giao của Trung Quốc, ông Vương Nghị (Wang Yi), Giám đốc Văn phòng Đối ngoại đảng Cộng sản Trung Quốc, đã có cuộc họp kéo dài với ông Jake Sullivan, Cố vấn An ninh quốc gia Hoa Kỳ tại Vienna, Áo.
Trong tuần qua, Trung Quốc đã cử bộ trưởng thương mại Vương Văn Đào (Wang Wentao) sang Washington, họp với bộ trưởng thương mại Mỹ Gina Raimondo và tiếp xúc với cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ nhằm vận động đầu tư vào Trung Quốc.
Quyết định của Bắc Kinh gặp gỡ một số quan chức cao cấp Mỹ nhưng cự tuyệt cuộc họp giữa hai bộ trưởng quốc phòng Austin và Lý “là một lựa chọn chiến lược”, theo nhận định của ông Zack Cooper, nhà nghiên cứu cao cấp có quan điểm bảo thủ tại American Enterprise Institute. “Trung Quốc tin họ có thế mạnh khi tiếp xúc với các quan chức Mỹ phụ trách kinh tế hơn là với các cơ quan an ninh quốc phòng,” ông Cooper nói.
Một chi tiết đáng chú ý là tân Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc là nhân vật có tên trong danh sách cấm vận của Hoa Kỳ từ năm 2018, thời chính quyền Donald Trump. Khi ấy Lý là người phụ trách Tổng cục Phát triển Trang bị của quân đội Trung Quốc, phụ trách việc mua chiến đấu cơ và hỏa tiễn của Nga. Ông ta bị cấm vận theo luật CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) của Hoa Kỳ trừng phạt những quốc gia mua vũ khí của Nga. Ông ta trở thành bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc hồi tháng Ba năm nay.
Dù muốn “mở lại các đường dây liên lạc” với Trung Quốc nhưng chính quyền Biden không đáp ứng yêu cầu của Bắc Kinh dỡ bỏ lệnh cấm vận ông Lý như một điều kiện tiên quyết để tổ chức cuộc gặp giữa hai bộ trưởng. Do ông Lý bị cấm vận theo luật nên việc dỡ bỏ cấm vận phải được Quốc hội Mỹ phê chuẩn.
Đọc thêm:
