Trong đơn phản hồi lên tòa án vào tối thứ Ba 30 Tháng Mười hai, Bộ Tư pháp Mỹ cho biết các tài liệu của chính phủ Mỹ “có khả năng bị che giấu và lấy đi” (likely concealed and removed) khỏi khu vực lưu trữ tại Mar-a-Lago như “một phần nỗ lực nhằm cản trở cuộc điều tra của FBI, liên quan việc cựu Tổng thống Donald Trump có khả năng xử lý sai các tài liệu mật”.
Đơn phản hồi của Bộ Tư pháp
Theo bản kê kèm theo đơn phản hồi, có hơn 320 tài liệu mật đã được thu hồi từ Mar-a-Lago, trong đó có hơn 100 tài liệu từ cuộc tìm kiếm của FBI vào đầu Tháng Tám. Đây được xem là phản hồi mạnh nhất của Bộ Tư pháp về cuộc điều tra này. Trong đơn gửi đến toà án, Bộ Tư pháp đã tiết lộ những chi tiết mới đáng chú ý như một phần của động thái chống lại ý đồ can thiệp vào cuộc điều tra liên bang của Trump sau cuộc khám xét khu nghỉ dưỡng ở Florida và yêu cầu của Trump về bổ nhiện một “special master” (chuyên viên đặc biệt) để điều tra độc lập vụ án.
Trong đơn phản hồi, Bộ Tư pháp cho biết ông Trump đã đưa ra một “câu chuyện không đầy đủ và không chính xác” trong hồ sơ gửi lên tòa gần đây của ông về cuộc khám xét Mar-a-Lago. Các công tố viên thuộc Bộ viết: “Chính phủ cung cấp kèm theo đơn bản tóm tắt chi tiết các sự kiện (detailed recitation of the relevant facts) có liên quan, với nhiều sự kiện là nhằm bổ sung cho bản tường thuật không đầy đủ và không chính xác trong hồ sơ của Nguyên đơn”.
Bản tóm tắt thể hiện sự bác bỏ mạnh mẽ những chỉ trích về cuộc khám xét chưa từng có của FBI được thực hiện tại nơi ở của cựu Tổng thống, thể hiện rõ việc Trump đã không trả lại hàng chục tài liệu mật ngay cả sau khi luật sư của ông chứng thực ông đã cung cấp tất cả tài liệu mật mà ông đang giữ. Một bức ảnh chụp trang cuối cùng bản tóm tắt cho thấy các tài liệu mật nằm rải rác trên sàn văn phòng của Trump, bên trên có những dấu hiệu mật như “HCS” (viết tắt của HUMINT Control System) chứng tỏ mức độ nhạy cảm của các tài liệu Trump lưu giữ. Một vấn đề Bộ nêu ra nữa liên quan đến việc Trump buộc phải tuân thủ lệnh tòa án của bồi thẩm đoàn được ban hành vào Tháng Năm, yêu cầu ông chuyển giao các tài liệu mật từ Mar-a-Lago.
Ngày thứ Ba các công tố viên cho biết một số tài liệu có khả năng đã được chuyển khỏi phòng lưu trữ, trước khi các luật sư của Trump kiểm tra phòng theo lệnh tòa án và sau đó họ nói với các nhà điều tra rằng họ đã xem xét kỹ căn phòng và tất cả các tài liệu mật đã được xác định. Các công tố viên viết: “Chính phủ đang xác định bằng chứng tài liệu của chính phủ có khả năng bị giấu hoặc bị lấy khỏi Phòng lưu trữ và nỗ lực đó có thể nhằm cản trở cuộc điều tra của chính phủ. Có nghi ngờ rằng một số hộp tài liệu không được trả lại Phòng lưu trữ trước khi luật sư kiểm tra”.
Câu hỏi về thẩm phán Aileen Cannon
Các cơ quan tình báo đã làm việc với FBI trong nhiều tháng để đánh giá các tài liệu tại Mar-a-Lago. Trong đơn phản đối yêu cầu của Trump, DOJ cho rằng lập luận của cựu tổng thống về Hồ sơ Tổng thống (Presidential Records Act) là không đúng vì “Hồ sơ Tổng thống không thuộc về ông ấy mà được xem là tài sản của chính phủ”. “Đạo luật Hồ sơ Tổng thống nêu rõ nước Mỹ có hoàn toàn quyền sở hữu và kiểm soát chúng (complete ownership, possession, and control of them)” – đơn phản hồi của DOJ nêu rõ – dẫn lại từ CNN.
Trump cho rằng các quyền hiến pháp của ông đã bị vi phạm và một số tài liệu bị thu giữ hồi đầu tháng Tám chứa các tài liệu thuộc phạm vi “đặc quyền hành pháp”. Bộ Tư pháp có đơn phản hồi theo lệnh của Thẩm phán Aileen Cannon, người cho biết có xu hướng chấp thuận yêu cầu của Trump về việc giám sát của bên thứ ba (“special master”) đối với các tài liệu FBI đã thu giữ tại Mar-a-Lago. Nhiệm vụ của “chuyên viên đặc biệt” là lọc ra bất kỳ tài liệu nào thu giữ trong một cuộc khám xét không thuộc về các nhà điều tra mà thuộc về một đặc quyền.
Các “special master” từng được sử dụng trong các vụ án nghiêm trọng trước đây, nhưng thường là trong các trường hợp FBI khám xét văn phòng luật sư hoặc nhà riêng và họ chịu trách nhiệm (lọc ra để trả lại) đối với các tài liệu đặc quyền luật sư-khách hàng (attorney-client privilege). Trump nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ các tài liệu liên quan đến “đặc quyền hành pháp” của ông với tư cách là tổng thống. Khi nghe Aileen Cannon nghiêng về việc bổ nhiệm một special master, nhiều nhà quan sát pháp lý bày tỏ sự nghi ngờ.
Thứ nhất, Trump chỉ đệ đơn yêu cầu bổ nhiệm special master hai tuần sau vụ khám xét nhà, khi Bộ Tư pháp có thể đã xem xét xong gần hết các tài liệu thu giữ. Thứ hai, Trump và thẩm phán đã dùng các quy tắc dân sự (civil rules) để chứng minh việc bổ nhiệm special master, trong khi lệnh khám xét được phát sinh trong bối cảnh “hình sự”. Kể từ cuộc khám xét ngày 8 Tháng Tám, một số hồ sơ tòa án mà DOJ đệ trình để có được lệnh lục soát đã được công khai một phần, khi một số tổ chức truyền thông như CNN kiến nghị lên tòa để minh bạch chúng.
Theo bản khai tuyên thệ của FBI được công bố tuần trước, kiểm tra 15 hộp được Cơ quan Lưu trữ Quốc gia (National Archives) thu hồi từ Mar-a-Lago vào tháng Giêng cho thấy có 184 tài liệu chính phủ mang dấu mật, trong đó một số được xác định đặc biệt nhạy cảm. Trump, khi yêu cầu một special master, chỉ nhấn mạnh “không có yếu tố hình sự trong Đạo luật Hồ sơ Tổng thống (một đạo luật có từ thời Watergate để thiết lập quy trình bảo quản hồ sơ tổng thống) mà không đề cập đến ba yếu tố hình sự được DOJ trích dẫn trong lệnh lục soát của mình. Các luật sư của Trump cũng nhấn mạnh cái gọi là “quyền tối thượng” của ông khi còn là tổng thống để giải mật các tài liệu.
Vẫn chưa có hồi kết
Một quan chức cao cấp của Bộ Tư pháp than phiền rằng các nhà điều tra liên bang bị hạn chế về những gì họ có thể xem, khi đến khu nghỉ dưỡng của Trump vào Tháng Sáu, trái với khẳng định của nhóm Trump là họ đã được hợp tác toàn diện. “Luật sư của Trump mời FBI đến khu nghỉ mát để lấy các tài liệu sau khi nhận được lệnh tòa án vào Tháng 5 cho phép tìm kiếm bất kỳ tài liệu nào có dấu mật” – đơn phản hồi của Bộ Tư pháp nêu rõ.
Lập luận của DOJ cũng làm suy yếu các tuyên bố của Trump và các đồng minh rằng cựu Tổng thống đã giải mật các tài liệu được đề cập. Luật sư đại diện Trump khẳng định tất cả các tài liệu mang về từ Toà Bạch Ốc của Trump đã được cất an toàn trong kho lưu trữ tại Mar-a-Lago. Các công tố viên xác nhận DOJ và FBI được phép đến khu vực lưu trữ, nhưng nhấn mạnh: “Điều quan trọng là cố vấn của cựu Tổng thống đã cấm nhân viên chính phủ mở hoặc nhìn vào bên trong bất kỳ hộp nào trong phòng lưu trữ, khiến họ không thể xác nhận không còn tài liệu mật nào”.
Đề cập đến lệnh toà ban hành vào Tháng Năm cho phép thẩm tra và thu hồi tất cả các tài liệu hoặc bài viết đang thuộc sự lưu giữ và kiểm soát của Trump hoặc Văn phòng Trump có mang dấu mật, DOJ cho biết, họ đã được Chánh án Beryl Howell tại Tòa án Quận hạt DC ủy quyền tiết lộ lệnh toà này. Như vậy, ngoài Thẩm phán Bruce Reinhart và Aileen Cannon ở Florida, còn một thẩm phán thứ ba là Beryl Howell đang tham gia vào cuộc điều tra của DOJ.
