Ngày 9 Tháng Tám 2023, Craig Deleeuw Robertson (Utah) bị bắn chết trong một cuộc đột kích của FBI. Trước đó, đương sự dọa giết công tố viên New York Alvin Bragg và cả Tổng thống Joe Biden. Danh sách những chính trị gia cần phải được “khử” của Robertson còn có Tổng chưởng lý New York Letitia James, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland và Thống đốc California Gavin Newsom.
Vụ Craig Deleeuw Robertson cho thấy xu hướng đáng lo ngại: Ngày càng có nhiều đe dọa bạo lực nhằm vào các chính trị gia. Hiện tượng bùng nổ những luận điệu chính trị cực đoan đẩy các hành động bạo lực ngoài đời leo thang đã trở thành câu chuyện thời sự của nước Mỹ. Seamus Hughes, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Đổi mới, Công nghệ và Giáo dục Chống Khủng bố Quốc gia (National Counterterrorism Innovation, Technology and Education Center) thuộc Đại học Nebraska, Omaha, cho biết hiện tượng này thật sự đáng lo và chắc chắn bùng nổ vào năm sau, khi sức nóng cuộc bầu cử tổng thống tỏa nhiệt khắp nước Mỹ.
Katherine Keneally, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Đối thoại Chiến lược (Institute for Strategic Dialogue), cho biết những nhân vật thuộc cánh hữu đang thúc đẩy môi trường thù địch. Katherine Keneally nhấn mạnh, “tôi nghĩ điều quan trọng cần lưu ý là các đảng viên Cộng hòa cũng bị đe dọa bởi chính những thành viên trong đảng của họ”. Những thành viên Cộng hòa nào tỏ ra “không trung thành”, “phản bội” lại “đường lối truyền thống” của đảng đều bị đe dọa. Đặc biệt, làn sóng đe dọa càng dâng mạnh đối với những người bị xem là thành viên Cộng hòa “phản bội” lại Trump.
Trong khi đó, nhiều chính trị gia Cộng hòa lại sử dụng ngôn ngữ quá khích. Mới đây, đầu Tháng Tám 2023, Thống đốc Florida-ứng cử viên tổng thống năm 2024, Ron DeSantis, nói rằng ông sẽ “cắt cổ” (“start slitting throats”) bộ máy quan liêu liên bang ngay ngày đầu tiên nắm quyền nếu đắc cử tổng thống. Phát biểu của Ron DeSantis lập tức hứng chịu cơn bão chỉ trích.
Chủ tịch Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Hoa Kỳ (American Federation of Government Employees) Everett Kelley, nói: “Việc dọa ‘cắt cổ’ nhân viên liên bang của Thống đốc DeSantis là nguy hiểm, kinh tởm, đáng xấu hổ và hoàn toàn không đủ tiêu chuẩn (đối với một ứng cử viên tổng thống).” Nhà báo Max Boot nói rằng phát biểu của DeSantis là “loạn trí”; trong khi Bill Kristol, người sáng lập Bulwark, một trang web bảo thủ, nhận định rằng DeSantis đang “chơi nổi để có thể len vào làn đường của những kẻ tâm thần điên cuồng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa”…
Không khí bầu cử 2024 càng nóng thì tình trạng đe dọa viên chức nhà nước càng cao. Tại quận hạt Coos (Oregon) chẳng hạn, đến nay, hơn hai năm sau cuộc bầu cử hỗn loạn 2020, dù tỉ lệ phiếu dành cho Trump đạt 59% so với Biden – có nghĩa Trump thắng tại địa phương này, những viên chức phụ trách cơ quan bầu cử vẫn liên tục bị dọa giết.
Trong cuộc khảo sát vào Tháng Sáu 2023 dựa vào thông tin được cung cấp từ giới chức bầu cử địa phương tại 22 tiểu bang, hãng tin NPR cho biết hàng ngàn nhân viên bầu cử đã và tiếp tục bị đe dọa bằng ngôn ngữ thù ghét đầy bạo lực. Tháng Mười Một 2022, Thomas Liddy, một quan chức tại quận hạt Maricopa ở Arizona, đã bị dọa giết. Liddy cho biết: “Mối đe dọa rất cụ thể, với tên và địa chỉ nhà của tôi, rằng tôi và cả bốn đứa con phải bị giết” (FBI đã bắt kẻ dọa và đương sự đang chờ bản án có thể lên tới 5 năm tù và khoản tiền phạt $250,000).
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm để điều tra các mối đe dọa đối với nhân viên bầu cử; và tính đến nay, họ đã nhận được báo cáo về hơn 2,000 vụ thù địch, quấy rối hoặc đe dọa. Tháng Tám 2022, một kẻ có vũ trang thậm chí tấn công văn phòng FBI ở Cincinnati nhưng bỏ chạy sau khi chuông báo động vang lên. Sau cuộc rượt đuổi bằng xe hơi suốt gần sáu giờ và loạt nỗ lực thương lượng không thành, cảnh sát cuối cùng phải bắn chết nghi phạm. Đó là Ricky Walter Shiffer Jr, 42 tuổi, cựu chiến binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến Iraq.
Dân biểu Adam Kinzinger, đảng viên Cộng hòa-Illinois, từng đăng bức ảnh chụp lá thư dọa rằng không chỉ cá nhân ông bị giết mà vợ và đứa con trai 5 tháng tuổi của ông cũng “sẽ xuống địa ngục”. Carroll Fife, thành viên Hội đồng Oakland-California, cho biết bà liên tục nhận được những lời đe dọa qua điện thoại, mạng xã hội và thậm chí trực tiếp, với mức độ quấy rối mà bà không bao giờ tưởng tượng được. Fife kể rằng bọn cực đoan giấu mặt đã ném nội tạng động vật lên xe bà; lốp xe bị đâm xẹp và rác được vãi đầy trước cửa nhà.
“Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong một thị trấn và thị trấn của bạn có 500 người, và bạn đang bị đe dọa và quấy rối. Mọi người đều biết bạn là ai,” nhà nghiên cứu Augusta Dell’Omo nói, ám chỉ mức độ nguy hiểm mà một viên chức địa phương đối mặt nếu ông/bà ấy bị thù ghét.
Một số quan chức địa phương lo sợ đến mức bắt đầu không muốn đến cửa hàng tạp hóa, thay đổi thói quen sinh hoạt, và có khi phải đến các hiệu thuốc ở thị trấn bên cạnh – Augusta Dell’Omo cho biết. Trong một báo cáo về hiện tượng này, nhóm nghiên cứu trích lời một quan chức dân cử, rằng bà ấy từng khuyên con gái rằng hãy đi học đại học ở xa.
Mới đây nhất, thị trưởng Beth Barnes ở Newport (Vermont), chỉ mới phục vụ bộ máy công quyền địa phương vào tháng Ba, đã bất ngờ từ chức vào cuối Tháng Năm 2023, sau “75 ngày bị mắng mỏ, đe dọa, bắt nạt”. Câu chuyện của Beth Barnes là một trường hợp điển hình nữa để, một lần nữa, một câu hỏi lớn cần được nhắc lại: Từ đâu và tại sao xã hội Mỹ lại trở nên bát nháo mất an ninh như vậy? Nguyên nhân nào và ai đã dẫn nước Mỹ đến sự lộn xộn như đang thấy và sẽ thấy những ngày sắp tới?
