Hơn 10 thành viên Cộng hòa, dẫn đầu bởi thượng nghị sĩ Josh Hawley và Ted Cruz, cùng nhiều thành viên Cộng hòa trong Hạ viện, đang “quậy bung” với kế hoạch phản đối kết quả bầu cử, vào ngày mà Phó Tổng thống Mike Pence, với tư cách Chủ tịch Thượng viện, tuyên bố chính thức người chiến thắng ghế tổng thống (6-1-2021). Cuộc khuấy động của nhóm nghị sĩ Cộng hòa được ủng hộ từ chính Mike Pence. Thứ bảy 2-1-2021, chánh văn phòng của Pence, Marc Short, cho biết Pence “hoan nghênh nỗ lực của các thành viên Hạ viện và Thượng viện sử dụng thẩm quyền mà họ có theo luật để phản đối (kết quả bầu cử)”.
“Đây là thời điểm đầy thử thách ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ” – dân biểu Dân chủ Hakeem Jeffries (New York) phát biểu – “Mỹ là quốc gia kiên cường, với những con người kiên cường. Chúng ta sẽ vươn lên để nắm bắt cơ hội từ đại dịch và tiến tới một sự thống nhất hoàn hảo hơn”. Tuy nhiên, chưa bao giờ ý niệm “thống nhất” trên chính trường Mỹ và giữa hai đảng trở nên mỉa mai bằng lúc này. Trong số gương mặt mới thuộc Cộng hòa hiện diện trong Hạ viện của Quốc hội khóa 117 lần này có Marjorie Taylor Greene (Georgia). Không chỉ là người “pro-Trump” mà còn ủng hộ các thuyết âm mưu Q-Anon, Taylor Greene nằm trong nhóm thành viên Cộng hòa do dân biểu Mo Brooks của Alabama dẫn đầu đã đến gặp Trump tại Tòa Bạch Ốc nhằm bàn kế hoạch hủy bỏ kết quả bầu cử.
Ngay trong nội bộ Cộng hòa cũng xảy ra mâu thuẫn gay gắt. Trong một bức thư ngỏ gửi cử tri, thượng nghị sĩ Ben Sasse (Cộng hòa, Nebraska), nói rằng việc lợi dụng quy trình Quốc hội để đảo ngược kết quả bầu cử là một “âm mưu nguy hiểm” và nỗ lực này được “thiết kế để tước quyền của hàng triệu người Mỹ chỉ đơn giản vì họ đã bỏ phiếu cho một người thuộc đảng khác”. Trong khi đó, nhóm Cộng hòa do Ted Cruz dẫn đầu vẫn khăng khăng rằng có một “sự ngờ vực sâu sắc” từ một số cử tri về tính hợp pháp của cuộc bầu cử và họ yêu cầu thành lập một “Ủy ban Bầu cử. . . để tiến hành một cuộc kiểm định khẩn cấp kéo dài 10 ngày nhằm rà soát lại kết quả bầu cử ở các bang tranh chấp”.
Hai thượng nghị sĩ Mitt Romney (Cộng hòa, Utah) và Patrick J. Toomey (Cộng hòa, Pennsylvania) cũng lên án gay gắt cuộc chiến “đòi công lý” của nhóm Ted Cruz. Romney viết: “Mưu đồ khủng khiếp trong việc khước từ lá phiếu của các đại cử tri có thể củng cố tham vọng chính trị một số người nhưng nó đe dọa một cách đầy nguy hiểm đến nền Cộng hòa Dân chủ của chúng ta. Quyền từ chối đại cử tri của Quốc hội được dành cho những trường hợp bất thường và gay gắt nhất, trong khi lần này không có dấu hiệu bất thường như vậy”. Phần mình, Toomey viết rằng chiến dịch của nhóm Ted Cruz đang “trực tiếp làm suy yếu” quyền dân chủ cơ bản của mọi người trong việc bầu chọn các nhà lãnh đạo của chính họ.
Cục diện đang cho thấy không chỉ có một sự khủng hoảng trong chính trường mà vấn đề trở nên nghiêm trọng đến mức có thể nói là đang xảy ra một cuộc khủng hoảng Hiến pháp Mỹ, khi ngày càng xuất hiện nhiều ý kiến quái gở. Trong cuộc phỏng vấn trên chương trình “Justice With Judge Jeanine” của Fox News vào ngày 2-1-2021, cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro nhấn mạnh rằng Phó Tổng thống Mike Pence có thể tự ý hoãn Ngày Đăng quang (20-1-2021). Navarro nói, nếu cuộc điều tra tiếp tục diễn ra sau ngày 20 tháng 1, lễ nhậm chức sẽ phải tạm dừng. “Phó Tổng thống Pence có thẩm quyền đưa ra khung thời hạn 10 ngày để làm dứt điểm những gì cần làm” – Navarro nói. Trong khi người dẫn chương trình Jeanine Pirro nói rằng “ngày 20 tháng 1 không thể thay đổi; đó là Hiến pháp”, thì Navarro vẫn nói: “Nó có thể thay đổi, thực sự thế đấy. Chúng ta có thể để cho qua ngày đó, nếu chúng ta cần. Và chúng ta phải làm cho đúng… Chúng ta cần giành lại [cuộc bầu cử] cho người dân”… Navarro “giải thích”: “Điều mà chúng ta không nên dùng để “chơi game” một cách chiến lược là nền tảng của nền cộng hòa”.
Khó có thể biết màn “chơi game” này dẫn nước Mỹ đến đâu và kết thúc như thế nào. Tu chính án 20th của Hiến pháp, Mục 1, quy định rõ ràng: “Nhiệm kỳ của Tổng thống và Phó Tổng thống sẽ kết thúc vào trưa ngày 20 tháng 1… và nhiệm kỳ của những người kế nhiệm sẽ bắt đầu”.
