Bùi Chát khai mạc triển lãm mới nhất vào lúc 18g Chủ Nhật 23 Tháng Tư 2023 tại May Artspace 36/70 Nguyễn Gia Trí, Bình Thạnh, Sài Gòn.
Kể từ lần xuất hiện đầu tiên trong hội họa với Improvisation vào Tháng Bảy 2022, Bước xuống cầu thang & Tìm là triển lãm thứ tư của Bùi Chát trong vòng chưa tới một năm.
Tuy mật độ xuất hiện các triển lãm được xem là khá dày đặc nhưng mỗi lần trưng bày là mỗi lần thấy Bùi Chát là một nghệ sĩ khác, không giống như những nghệ sĩ của những lần trưng bày trước. Có lẽ Bùi Chát luôn tìm cách để làm mới mình và luôn biết cách làm khác đi để không giống ai và cũng không giống mình.
Về mặt hội họa, Bước xuống cầu thang & Tìm có thể xem là một thành công mới của Bùi Chát cả ở phong cách lẫn kỹ thuật. Sự chuyển động tự do không gò bó của màu sắc, cộng với bút pháp linh hoạt trong từng tác phẩm tạo nên cảm tưởng mỗi tác phẩm là một thể nghiệm, một cuộc phiêu lưu không lặp lại của tác giả.
Triển lãm Bước xuống cầu thang & Tìm được kết cấu thành hai phần:
-Một là tác phẩm sắp đặt có tên Bước xuống cầu thang, tạo nên bởi hơn 1500 cuốn sách, bắt đầu từ cửa một thư viện cũ nằm trên lầu (hiện là văn phòng của một công ty kiến trúc), chạy dài đổ xuống cầu thang rồi chảy ra hai hướng: Một ra phía ngoài đường, hướng kia vào phòng triển lãm.
Tác phẩm được gợi hứng từ bức tranh Khỏa thân bước xuống cầu thang (Nude Descending a Staircase, No.2) của Marcel Duchamp, cũng như từ Ngày sách Việt Nam 21/3 và Ngày sách Thế giới 23/04.
-Phần còn lại là Tìm, gồm 33 bức tranh sơn dầu được sáng tác từ 2019 đến 2023, với nhiều kích thước, phong cách, cũng như thể nghiệm khác nhau.
Ở phần hội họa này, tác giả không thông qua việc thực hành để đi tìm bản thể của chính mình hoặc tìm ý nghĩa của nghệ thuật. Tác giả tự giả định, chính xác hơn là tự xem mình là một công chúng thưởng ngoạn, việc tìm đến nghệ thuật của một người thưởng ngoạn bao giờ cũng li kì hấp dẫn và tràn đầy ý cho chính họ, đó cũng có thể là lý do để họ viết nên câu chuyện của mình.
Quan tâm của tác giả trong triển lãm lần này tập trung vào mối quan hệ giữa tác phẩm và người thưởng ngoạn, và tùy thuộc vào mỗi tình huống mà vai trò chủ động trong quan hệ được hoán đổi từ vị trí tác phẩm qua người thưởng ngoạn hoặc ngược lại.
Bùi Chát theo học và tốt nghiệp cử nhân văn chương, rồi cử nhân luật. Trước khi trở thành một họa sĩ chuyên nghiệp, Bùi Chát là một cựu thi sĩ, anh đã từng xuất bản 7 tập thơ, được đánh giá là nhà thơ chịu chơi và phá cách nhất của thế hệ anh, thơ Bùi Chát được dịch và giới thiệu qua một vài ngôn ngữ khác. Bùi Chát cũng được xem là một nhà hoạt động xuất bản lẫy lừng.
Sau nhiều lần phải bỏ dở con đường hội họa, Bùi Chát cầm cọ lại một cách chuyên tâm vào năm 2019, hiện Bùi Chát đang chủ trương một lối hội họa riêng gọi là “Hội họa Tình huống”.
Nói về trường phái hội họa này Tiến sĩ Nguyễn Thị Từ Huy nhận xét:
Marguerite Duras nói: “Khi ta lôi từ trong mình ra cả một cuốn sách…”. Có thể nói tương tự như vậy về Hội họa Tình huống của Bùi Chát rằng, tác giả đã lôi cả bức tranh ra khỏi mình, nhưng không định nghĩa cả mình lẫn bức tranh. Màu sắc cứ như đập thẳng lên toile một cách thiếu chủ ý, đúng như tác giả viết, đó là “một dạng hội họa không chủ đích”. Và tác giả đang ở trong thời kỳ đầy đam mê và bị thúc đẩy một cách mạnh mẽ bởi tính không chủ đích này.
……
Bùi Chát đã tự vạch cho mình một con đường riêng, một thử nghiệm về ý niệm ứng biến và tình huống. Và như ta thấy trong phần lập ngôn của họa sĩ: Anh đang ở giai đoạn đầu tiên đầy đam mê của một người khám phá nghệ thuật và khám phá chính mình thông qua nghệ thuật.”
Nhà phê bình mỹ thuật Nguyên Hưng cho rằng: “Bùi Chát nghiêng hẳn theo hướng trừu tượng – đòi hỏi sự tinh tường và tinh tế trong dụng ngôn hội họa – và hầu hết tranh tôi đã xem đều thực sự là những tác phẩm đẹp với phong cách Lyrical Abstraction rất riêng…”
Họa sĩ Hà Hùng thì khẳng định: “Làm nghệ thuật quan trọng nhất là hướng đi phải phù hợp với thời đại, và đúng theo tâm cảm của mình. Về tổng thể thì Bùi Chát đã làm được điều này!”.
Một vài họa phẩm của Bùi Chát trong cuộc triển lãm:
Ảnh trong bài của Trà Cù Lủ
