Nghiên cứu cho thấy erythritol, chất làm ngọt không calorie (Zero-calorie sweetener) có liên quan đến đau tim và đột quỵ.
Cảnh báo
Theo một nghiên cứu mới, chất thay thế đường tên erythritol có liên quan đến quá trình đông máu, đột quỵ, đau tim và tử vong. Theo tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Stanley Hazen, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán và Phòng ngừa Tim mạch (Center for Cardiovascular Diagnostics and Prevention) thuộc Viện Nghiên cứu Lerner của Phòng khám Cleveland, cảnh báo: “Mức độ rủi ro không hề nhỏ!”.
Nghiên cứu được công bố ngày 27 Tháng Hai trên tạp chí Nature Medicine, cho thấy những người có sẵn các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim như bệnh tiểu đường, sẽ tăng gấp đôi nguy cơ bị đau tim hoặc đột quỵ nếu họ có lượng erythritol trong máu ở ngưỡng cao nhất. Khi nồng độ erythritol trong máu của bạn nằm ở phạm vi 25% cao nhất thì nguy cơ đau tim và đột quỵ sẽ cao gấp hai lần so với ở phạm vi 25% thấp nhất, đặc biệt là khi đi kèm với các yếu tố nguy cơ tim mạnh cao như bệnh tiểu đường.
Để xác nhận những phát hiện mới, nhóm nghiên cứu của Hazen đã thử nghiệm một loạt mẫu máu khác từ hơn 2,100 người ở Mỹ và thêm 833 mẫu do các đồng nghiệp ở châu Âu thu thập đến năm 2018. Khoảng 3/4 số người tham gia mắc bệnh mạch vành hoặc cao huyết áp và khoảng 1/5 bị tiểu đường. Hơn một nửa là nam giới ở độ tuổi 60, 70. Trong cả ba quần thể thử nghiệm (trước đó và bổ sung), các nhà nghiên cứu phát hiện, mức độ erythritol cao hơn có liên quan đến nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong cao hơn trong vòng ba năm.
Nghiên cứu của Tiến sĩ Hazen có một mục tiêu đơn giản: Tìm ra các hóa chất hoặc hợp chất chưa biết trong máu của một người có thể dùng để dự đoán nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong trong ba năm tới. Để làm điều này, nhóm nghiên cứu phân tích 1,157 mẫu máu của những người có nguy cơ mắc bệnh tim được thu thập từ năm 2004 đến 2011. Hazen nói: “Chúng tôi nghi ngờ có một chất dường như đóng một vai trò quan trọng, nhưng không biết nó là chất gì. Sau đó, chúng tôi phát hiện ra đó là erythritol, một chất làm ngọt”
Erythritol là gì? Vì sao vẫn được sử dụng?
Giống như sorbitol và xylitol, erythritol là một loại rượu đường (sugar alcohol), một “carb” được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại trái cây và rau quả. Theo các chuyên gia, nó có khoảng 70% độ ngọt của đường và được xem là không chứa calorie. Được sản xuất nhân tạo với số lượng lớn, erythritol để lại dư vị ngắn, không làm tăng lượng đường trong máu và ít có tác dụng nhuận trường hơn một số loại rượu đường khác.
Theo Hazen, Erythritol trông giống đường, có vị như đường; và bạn có thể nướng với nó. Erythritol đã trở thành nguyên liệu được kỹ nghệ công nghiệp thực phẩm ưa chuộng và là một chất phụ gia cực kỳ phổ biến cho các sản phẩm giảm đường keto (reduced-sugar product) hay các sản phẩm có lượng đường thấp khác bán trên thị trường cho những người mắc bệnh tiểu đường. Một số loại thực phẩm dán nhãn dành cho bệnh tiểu đường mà chúng tôi đã xem xét có nhiều erythritol hơn các mặt hàng khác tính theo hàm lượng. Erythritol cũng là thành phần lớn nhất tính theo trọng lượng trong nhiều sản phẩm tự nhiên như stevia (cỏ ngọt) và monkfruit. Vì cỏ ngọt và monkfruit ngọt hơn đường khoảng 200 đến 400 lần nên chỉ cần một lượng nhỏ trong bất kỳ sản phẩm nào cũng đủ gây hại.
Tiến sĩ Andrew Freeman, Giám đốc phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe tim mạch tại bệnh viện National Jewish Health ở Denver, nhận định: “Phát hiện mới chắc chắn là hồi chuông báo động. Dường như erythritol gây nguy cơ đông máu. Dù cần nhiều nghiên cứu thêm nữa, nhưng chúng ta vẫn phải hết sức thận trọng và nên hạn chế erythritol trong chế độ ăn uống ngay từ bây giờ”.
Đáp lại nghiên cứu, Robert Rankin, Giám đốc điều hành của Hội đồng Kiểm soát Calorie (Calorie Control Council), một hiệp hội chuyên ngành, cho CNN biết trong một email: “Kết quả của nghiên cứu này trái ngược với nghiên cứu khoa học hàng thập niên qua cho thấy các chất làm ngọt có hàm lượng calorie thấp như erythritol là an toàn. Bằng chứng là các cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm toàn cầu đã cho phép sử dụng chúng trong thực ăn và thức uống. Không nên vội ngoại suy kết quả nghiên cứu cho dân số nói chung, vì những người tham gia nghiên cứu đã có sẵn nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao”. Hiệp hội Các nhà sản xuất Polyol châu Âu (European Association of Polyol Producers) từ chối bình luận, nêu lý do họ chưa xem xét kỹ nghiên cứu mới.
Tuy nhiên, Oliver Jones, giáo sư hóa tại Đại học RMIT ở Victoria, Úc, lưu ý: “Nghiên cứu mới chỉ tiết lộ mối tương quan chứ không phải nguyên nhân đau tim, đột quỵ. Chính các tác giả cũng nhấn mạnh là dù đã tìm thấy mối liên hệ giữa erythritol và nguy cơ đông máu, nhưng đây chưa phải bằng chứng chắc chắn về sự tồn tại của mối liên quan đó. Nhưng bất kỳ rủi ro nào có thể xảy ra (dù chưa được chứng minh) của việc dư thừa erythritol cũng cần được xem xét trên cơ sở những rủi ro sức khỏe rất thực tế của việc tiêu thụ quá nhiều glucose”.
Hiện không có quy định về “lượng erythritol được phép ăn hàng ngày” (accepted daily intake-ADI) của Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu hoặc Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, vì erythritol thường được công nhận là an toàn (GRAS). Hazen nói: “Tôi chưa bao giờ đứng trên bục và rung chuông báo động về điều gì. Nhưng erythritol là phát hiện chúng ta cần phải xem xét nghiêm túc”.
