Các bằng chứng ngày càng nhiều về các hành động tàn bạo tàn sát dân thường Ukraine đã khiến mọi người rùng mình trước hậu quả khủng khiếp của cuộc xâm lược, và làm cho các nhà lãnh đạo thế giới hôm Chủ Nhật lên tiếng đe dọa có các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt hơn đối với chính quyền của Putin, bao gồm cả việc phong tỏa ngành công nghiệp khí đốt quan trọng của Nga.
Tại thị trấn Bucha, một vùng ngoại ô mới được giải phóng ở phía Tây Bắc thủ đô Kyiv, người dân vẫn tiếp tục thu dọn xác người trong các sân vườn và đường lộ vài ngày sau khi quân đội Nga rút đi. Một người đàn ông mặc áo lông cừu màu xanh sáng nằm gục đầu vào tay lái của một chiếc ô tô nát bét tại một ngã tư ở trung tâm thị trấn. Một người đàn ông khác nằm ngửa bên vệ đường, một lỗ đạn lớn ở sau đầu và chiếc xe đạp màu xanh lục của ông ta vứt chỏng chơ bên cạnh… Nhưng chính việc phát hiện ra những xác chết bị trói tay và hình ảnh về các xác chết bị trói như vậy nhanh chóng lan tràn trên mạng đã gây ra sự phẫn nộ quốc tế dữ dội.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: “Chính quyền Nga sẽ phải trả lời cho những tội ác này”. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki, gọi các hành động của quân đội Nga ở Bucha và các thị trấn khác xung quanh thủ đô Kyiv là “hành vi diệt chủng”. Và Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres bày tỏ ông bị “sốc” trước hình ảnh những thường dân thiệt mạng và cho biết: “Điều cần thiết là phải có ngay một cuộc điều tra độc lập dẫn đến việc truy cứu trách nhiệm một cách hiệu quả.”
Sau khi quân đội Nga rút khỏi Kyiv, họ vẫn tiếp tục tấn công bờ biển phía nam của Ukraine bằng một loạt các hỏa tiễn bắn vào cơ sở hạ tầng vào Chủ Nhật, một phần trong kế hoạch mở rộng lãnh thổ mà Nga đã chiếm được ở phía Nam Ukraine.
Các tên lửa tấn công các thành phố cảng Odessa và Mykolaiv trên Hắc Hải, theo các quan chức Ukraine. Bộ chỉ huy Phòng không ở miền Nam Ukraine cho biết họ đã đánh chặn được hai tên lửa hành trình bắn từ biển của quân Nga. Bộ Quốc phòng Nga xác nhận các cuộc không kích, nói rằng họ đã phá hủy một nhà máy lọc dầu và ba kho dầu xung quanh thành phố Odessa “được sử dụng để tiếp tế cho các đơn vị quân đội Ukraine” gần Mykolaiv.
Nhưng vào hôm nay Chủ Nhật, sự chú ý của thế giới tập trung nhiều hơn vào những việc quân Nga đã làm hơn là tình hình chiến sự hiện tại.
| “Chính quyền Nga sẽ phải trả lời cho những tội ác này” – Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. |
Khi các lực lượng Ukraine tái chiếm vùng ngoại ô của thủ đô Kiyv, người dân đã từ chỗ trú ẩn dưới tầng hầm của các căn nhà trồi lên và chứng kiến cảnh xác người nằm rải rác và những chiếc xe tăng bị phá hủy.
Người chết nhiều đến mức các quan chức địa phương phải đào một ngôi mộ tập thể bên ngoài một nhà thờ, nơi một nhân viên mai táng, ông Serhiy Kaplishny, cho biết khoảng 40 thi thể đã được chôn cất trong thời gian thị trấn bị chiếm đóng. Trong một cuộc phỏng vấn, ông Kaplishny cho biết nhóm của ông đã thu thập được hơn 100 thi thể sau cuộc giao tranh, gồm hơn một chục người đàn ông bị trói tay và bị bắn vào đầu.
Các nhà báo của báo The New York Times, hãng tin Associated Press (AP) và các hãng thông tấn quốc tế khác đã đến Bucha và các thị trấn lân cận; họ đã quay phim và chụp ảnh các thi thể mặc quần áo dân sự nằm rải rác trên đường phố và ít nhất chín người nằm cạnh nhau trong một khoảng sân. Trong một số trường hợp, tay của các thi thể bị trói sau lưng.
| “Chúng tôi đang bị tiêu diệt và bị xóa sổ, và điều này đang xảy ra ở châu Âu của thế kỷ 21,” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nói trong một cuộc phỏng vấn trên kênh “Face the Nation” của CBS. |
Bộ Quốc phòng Nga hôm Chủ Nhật đã bác bỏ tất cả các cáo buộc rằng quân đội của họ đã thực hiện các hành động tàn bạo ở Bucha, nói rằng “không một thường dân” nào bị thương trong khi thị trấn nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Bộ này nói các hình ảnh và video quay từ khu vực này đã được “chính phủ Ukraine dàn dựng”.
Nhưng với bằng chứng rõ ràng về hành vi thảm sát dân thường, các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới cho rằng Moscow phải chịu trách nhiệm về vụ bạo lực và phải bị truy cứu trách nhiệm.
Thủ tướng Anh Boris Johnson lên án “các cuộc tấn công hèn hạ của Nga nhằm vào dân thường vô tội ở Irpin và Bucha”. Thậm chí ông Yair Lapid, Ngoại trưởng Israel, người đã cẩn thận không chống lại Moscow, cũng nói rằng “không thể thờ ơ khi đối mặt những hình ảnh khủng khiếp từ thành phố Bucha.” “Cố ý làm hại dân thường là một tội ác chiến tranh và tôi lên án mạnh mẽ”, ông Lapid nói.
| Ngoại trưởng Antony J. Blinken, trong một cuộc phỏng vấn trên CNN, cho biết các vụ giết người không nên được bỏ qua mà không bị trừng phạt. “Chúng tôi đã nói trước khi Nga xâm lược rằng chúng tôi nghĩ họ có thể sẽ thực hiện hành vi tàn bạo. Chúng ta không nên vô cảm với điều này. Chúng ta không thể bình thường hóa chuyện này,” ông Blinken nói. |
EU thay đổi chính sách
Sự phẫn nộ trước những cái chết của dân thường có thể là sự kiện mới nhất làm thay đổi chính sách của Liên minh châu Âu (EU), mà cho đến nay vẫn bác bỏ các lời kêu gọi từ Ukraine và từ Tổng thống Joe Biden, không áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với việc xuất cảng dầu mỏ và khí đốt của Moscow, với lý do châu Âu phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu của Nga.
Biểu hiện của một sự thay đổi đáng kể trong quan điểm đó là tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht. Bà Lambrecht nói rằng trước những hành động tàn bạo của quân Nga ở Bucha, khối EU nên xem xét việc cấm nhập khẩu khí đốt của Nga ngay lập tức. Ông Charles Michel, Chủ tịch Hội đồng châu Âu, cho biết trên Twitter rằng các biện pháp trừng phạt của EU chống lại Nga “đang được tiến hành”.
Hôm Chủ Nhật, tổ chức Quan sát Nhân quyền quốc tế (Human Rights Watch – HRW) cho biết họ đã ghi lại “tội ác chiến tranh rõ ràng” chống lại dân thường Ukraine của các lực lượng Nga chiếm đóng Chernihiv, Kharkiv và Kyiv. Trích dẫn các cuộc phỏng vấn với nhân chứng, nạn nhân và cư dân địa phương của các vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng, báo cáo của HRW đã vẽ nên một bức tranh tàn khốc về sự tàn bạo của người Nga ở Bucha ngay cả trước khi các hình ảnh xuất hiện từ đó sau khi lực lượng Nga rút đi.
| Một nhân chứng được trích dẫn trong báo cáo mô tả một vụ hành quyết vào đầu tháng Ba, trong đó lính Nga bắt năm người đàn ông Ukraine quỳ bên vệ đường và kéo áo của họ qua đầu trước khi bắn vào đầu họ. Yulia Gorbunova, tác giả của báo cáo của HRW cho biết: “Các trường hợp mà chúng tôi ghi nhận đang được chứng thực bởi những cáo buộc gần đây… Những gì đang nổi lên bây giờ, nếu được xác nhận, là rất khủng khiếp và cho thấy quy mô của những hành động tàn bạo này,” bà Gorbunova nói. |
Xét xử tội ác chiến tranh như thế nào
Các chuyên gia nói rằng các hành vi tội ác chiến tranh có thể được đưa ra xét xử trước Tòa án Hình sự Quốc tế ở The Hague, Hòa Lan (International Criminal Court – ICC), nhưng việc truy tố thành công là một chặng đường dài. Ông David Scheffer, một chuyên gia luật quốc tế cho biết: “Sẽ rất khó chứng minh trước tòa… Tình tiết không rõ. Ai đã hành quyết họ? Ai trói tay họ? Chuyện này đòi hỏi một cuộc điều tra rất khó khăn và chi tiết’.‘
Các cáo buộc tội ác chiến tranh cũng có thể được đưa ra trước Tòa án Công lý Quốc tế (International Court of Justice – ICJ) và Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc là cơ quan chịu trách nhiệm thực thi bất kỳ phán quyết nào của ICJ chống lại Nga. Nhưng với tư cách là một trong năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an, Nga sẽ có quyền phủ quyết đối với bất kỳ phán quyết nào của tòa.
Những hình ảnh man rợ từ cuộc thảm sát thường dân Ukraine sau khi quân Nga rút lui khỏi ngoại ô Kyiv. Những xác chết thường dân được thấy ở Xa lộ E40 – giữa Mriia và Myla, Ukraine, ngày 2 Tháng Tư 2022; ở thị trấn Bucha, ở Myla… Ảnh: Mykhaylo Palinchak/SOPA Images/LightRocket via Getty Images; Alexey Furman/Getty Images; Alexey Furman/Getty Images
Chính phủ Nga đã liên tục bác bỏ các cáo buộc lực lượng của họ đã phạm tội ác chiến tranh ở Ukraine, ngay từ khi có các báo cáo về thương vong nặng nề của dân thường do vụ Nga ném bom một nhà hộ sinh và nhà hát ở Mariupol. “Đây là một hành động khiêu khích khác,” Bộ này cho biết về các báo cáo mới về các hành động tàn bạo ở Bucha.
Nhưng những lời tố cáo từ Ukraine và những hình ảnh rùng rợn về hành vi tàn sát dân thường có thể thúc đẩy quốc tế gia tăng viện trợ quân sự cho Ukraine, cùng với việc gia tăng trừng phạt kinh tế Nga.
Các nhà lập pháp Mỹ cho biết các báo cáo từ Bucha biện minh cho việc Hoa Kỳ gia tăng hỗ trợ cho Ukraine, kể cả cung cấp thêm tên lửa đất đối không để giúp các lực lượng Ukraine phòng thủ không phận của họ. Thượng nghị sĩ Rob Portman (Cộng Hòa-Ohio), nói: “Chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa để giúp Ukraine, và chúng ta cần làm nhanh hơn”.
Tại thành phố cảng Mariupol bị bao vây, người dân vẫn đang chờ đợi một đoàn xe cứu trợ đã cố gắng tiếp cận thành phố từ hôm thứ Sáu, Ủy ban Hồng Thập Tự Quốc tế cho biết. Cuối ngày thứ Năm, Nga tuyên bố ngừng bắn để cho phép người dân di tản khỏi Mariupol, nhưng các nỗ lực nhân đạo nhằm tiếp cận thành phố đã liên tục bị đình trệ.
Đọc thêm:
