Bắt đầu từ 22 Tháng Chín, iPhone mới bắt đầu chính thức có hàng để phân phối cho các đại lý trên thế giới, chậm hơn một chút, ngày 22 Tháng Chín, những mẫu iPhone 15 mới bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam. Thế nhưng từ hơn một tháng trước, các bài viết bình luận, phỏng đoán và kể cả chê bai đã xuất hiện khắp các trang tin tức công nghệ của Việt Nam.
Một tuần trước khi iPhone xuất hiện, việc chen nhau sang Singapore xếp hàng xuyên đêm để có được chiếc điện thoại này, thường được coi là sự kiện thu hút giới trẻ Việt Nam trên TikTok, Reels. Các cú điện thoại gọi hỏi thăm về mẫu điện thoại iPhone, cũng như ghi danh đặt hàng khiến các đại lý ở Việt Nam bận túi bụi. Một người chơi điện thoại công nghệ bình luận dí dỏm rằng “iPhone ra mắt còn gây xôn xao hơn cả tin tức Đại hội Đảng”.
Điều đáng nói, giá iPhone luôn cao nhất trong các thương phẩm cùng loại, nhưng người Việt vẫn chen nhau mua, thậm chí cả những người thu nhập thấp cũng cố gắng vay, trả góp… để có thể cầm được một cái iPhone.
Năm ngoái, dựa trên nhiều nguồn số liệu chính thức, trang CompareDial đưa ra bản phân tích về giá iPhone 14 theo tương quan với thu nhập bình quân của người dân một số quốc gia.
Theo đó, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có mức giá iPhone 14 cao so với thu nhập trung bình. Cụ thể, một người dân Việt Nam cần chi đến 45.86% trong tổng số tiền lương hàng năm để mua mẫu iPhone 14 dung lượng 128 GB.
Cũng theo báo cáo của Bộ Công thương Việt Nam, năm 2022, kim ngạch nhập khẩu điện thoại di động nguyên chiếc về Việt Nam đạt trị giá trên $3.5 tỉ, tăng 10.46% so với năm 2021 và chiếm 16.57% tổng trị giá nhập khẩu nhóm hàng điện thoại và linh kiện của Việt Nam. Trong đó, điện thoại iPhone, Samsung, Oppo, Xiaomi là những thương hiệu điện thoại được nhập khẩu nhiều nhất về Việt Nam, chiếm đến 93.43%. Riêng iPhone đứng đầu khi chiếm 46.05% tổng kim ngạch nhập khẩu điện thoại nguyên chiếc của cả nước, tương đương khoảng $1.612 tỉ.
Trong một cuộc thăm dò nhanh của Saigon Nhỏ tại Việt Nam, nhiều người xếp hạng yêu thích iPhone qua các điểm: Hệ điều hành dễ sử dụng, ít mất giá, có sự sang trọng và thời thượng trong việc sở hữu. Lý giải điều này, trang công nghệ của tờ VOV trong nước, nhận định rằng “nhiều người mua iPhone vì mối liên hệ tình cảm sâu sắc của họ với thương hiệu. Giống như lòng trung thành với một đội bóng yêu quý, đó là một kết nối kiên quyết khó bị phá vỡ”.
Nói trắng ra điều mà ai cũng biết, vì đó là hàng Mỹ, một tâm lý ưa chuộng bằng sự an tâm về phẩm chất và uy tín của một quốc gia quen thuộc. Bản thân hãng Xiaomi và Oppo của Trung Quốc luôn nhái lại mẫu mã và thậm chí tuyên bố giành thị trường của Apple, nhưng mọi thứ vẫn thất bại, bởi mọi người chỉ xài hàng Trung Quốc với tính giai đoạn.
Việt Nam nhiều năm là bản doanh sản xuất mặt hàng Samsung, các quan chức cộng sản, thậm chí giới công an, quân đội… cũng ưu tiên mua và sử dụng iPhone, với lời giải thích là “bảo mật tốt”. Tâm lý sử dụng này được thấy rõ, khi hãng Huawei của Trung Quốc bị tố cáo là gián điệp truyền thông, được Bắc Kinh chống lưng, số bán ra của dòng điện thoại này ở Việt Nam rất thấp, đặc biệt gần như hiếm thấy sở hữu trong giới quan chức.
Khi được hỏi lại vì sao Đại hội Đảng không được dân thích bằng iPhone, người sưu tập điện thoại ẩn danh nói trên, cười, giải thích rằng “iPhone là niềm vui của mình, còn đại hội Đảng là niềm vui của mấy ổng, ai can dự gì được”.
Số trang rao bán, giới thiệu, tìm hiểu… về điện thoại, đặc biệt là iPhone được nhìn thấy nhan nhản trên YouTube, TikTok… Tin tức về iPhone được cập nhật, nói đi nói lại hàng ngày, nói từ các loại đời cũ nhất cho đến mới nhất. Những video như vậy thường kéo theo hàng chục ngàn, hoặc cả trăm ngàn người theo dõi, bình luận, bỏ xa các trang quảng cáo chính trị của nhà nước. Từ khoá về iPhone luôn dẫn đầu trong các tìm kiếm trên Google, về tin tức mới, lẫn các loại hàng phụ kiện bán riêng cho loại điện thoại này.
Bất chấp Nhà nước đã có lệnh cấm nhập các loại iPhone cũ từ Tháng Mười Một 2018, những loại hàng iPhone cũ và giá “mềm” vẫn xuất hiện mọi nơi và chào bán. Năm 2019, bốn kiểu điện thoại của Apple là XS, XS Max và 7 Plus đều không còn ở các cửa hàng trực tuyến của Apple. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các mẫu này vẫn nằm trong top bán chạy nhất, được nhiều người Việt hỏi mua.
Vào lúc bản iPhone 11 Pro Max được giới thiệu, mẫu XS Max vẫn còn được hỏi mua không ngớt. Vào lúc bản 15 xuất hiện, giá của XS Max 64Gb vẫn từ 6 đến 8 triệu rưỡi (khoảng $270 cho đến $380).
