Quận Cam (Orange County) – nơi có đông người Việt nhất bên ngoài nước Việt Nam – là nơi cạnh tranh chính trị rất gay gắt. Ở đó, hiện có hai ứng cử viên (ƯCV) người Mỹ gốc Á đang chạy đua quyết liệt để giành phiếu của cử tri người gốc Á trong cuộc bầu cử Hạ Viện sắp tới, báo The New York Times tường thuật.
Hàng chục tình nguyện viên người Việt tập trung tại trung tâm sinh hoạt cộng đồng thành phố Westminster, California mà trên tường treo đầy hình ảnh và truyền đơn (flier) bằng tiếng Anh và tiếng Việt, để giúp ƯCV Michelle Steel – người Mỹ gốc Nam Hàn – gọi điện thoại vận động cử tri
Cách đó vài dãy phố, ƯCV Jay Chen – người Mỹ gốc Đài Loan – đi cùng các tình nguyện viên người Việt đến Zippost, một công ty vận chuyển hàng hóa mà cư dân thường tới gửi hàng về Việt Nam cho thân nhân để phát truyền đơn và giúp cư dân ghi danh bỏ phiếu.
Cử tri gốc Á tăng nhanh
Bà Steel, đảng Cộng Hòa và ông Chen, đảng Dân Chủ, đang cố hết sức để lôi kéo cử tri người Mỹ gốc châu Á – chiếm khoảng một phần tư số cử tri trong khu vực bầu cử này của Quận Cam. Cuộc đua của hai người là một trong vài chục cuộc cạnh tranh sẽ quyết định đảng nào sẽ có được đa số ghế Hạ Viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào Tháng Mười Một. Cuộc đua cũng được cả nước theo dõi sát để tìm manh mối cho thấy khối cử tri quan trọng này quan tâm tới chuyện gì.
Ở khắp Hoa Kỳ, cử tri gốc châu Á chỉ chiếm khoảng 4% tổng số cử tri vào năm 2020 nhưng là khối cử tri gia tăng nhanh nhất. Từ năm 2010 đến 2020, số dân gốc Á ở Hoa Kỳ tăng tới 39%, dự tính sẽ đạt 35 triệu người vào năm 2060.
Người Mỹ gốc Á hiện chiếm khoảng 20% tổng số cư dân của Quận Cam. Nơi đây cũng có đông người Việt đến định cư sau thời Chiến tranh Việt Nam. Quận Cam có khu Little Saigon, tập trung những cửa tiệm, công ty mà bảng hiệu thường được viết bằng chữ Việt, chữ Hàn hoặc chữ Trung Hoa; các bảng hiệu tranh cử dựng ở các góc phố in tên các ƯCV mang các họ châu Á.
Trong các cuộc bầu cử năm 2018 và 2020, số cử tri người Mỹ gốc Á tăng rất mạnh và tỷ lệ đi bỏ phiếu cao. Theo dữ liệu của AAPI (Người Mỹ gốc châu Á và các đảo Thái Bình Dương) từ 2018 đến 2020 số người Mỹ gốc Á đi bầu đã tăng thêm 11-15 điểm phần trăm, cuộc bầu cử 2020 có 7.6 triệu người đã đi bỏ phiếu, bằng 60% số cử tri Mỹ gốc Á.
Xu hướng chính trị thay đổi
Một cuộc thăm dò ý kiến cử tri gốc Á hồi Tháng Bảy của Asian American Voter Survey ghi nhận gần một nửa số cử tri được xác nhận là đảng Dân Chủ, khoảng một phần ba là người độc lập và khoảng 20% là đảng Cộng Hòa. Đa số cử tri nói họ muốn bầu cho các ƯCV Dân Chủ hơn là các ƯCV Cộng Hòa vào Thượng Viện và Hạ Viện. Cử tri gốc Ấn Độ phần lớn nói họ sẽ bầu cho Dân Chủ trong khi cử tri gốc Việt ủng hộ cả hai đảng khi bầu Thượng Viện và thiên về phía Cộng Hòa khi bầu Hạ Viện.
Hai phần ba số cử tri này đã bỏ phiếu cho ông Joe Biden trong cuộc bầu cử 2020, giúp ông Biden đánh bại ông Trump. Hiện 56% số cử tri Mỹ gốc Á có ấn tượng tốt về ông Joe Biden trong khi 29% nghĩ tốt về ông Trump.
Khảo sát cũng ghi nhận tỷ lệ người gốc Á cao niên theo đảng Cộng Hòa hoặc độc lập cao hơn các thế hệ trẻ. Cử tri gốc Việt – chiếm tỷ lệ lớn trong số cư dân gốc Á ở Quận Cam, cũng thiên về Cộng Hòa hơn.
Quận Cam có thời được Tổng thống Ronald Reagan mô tả là nơi “người Cộng Hòa phải đến thăm trước khi chết”, nhưng khuynh hướng chính trị của khu vực này đã thay đổi sang hướng Dân Chủ do trong những năm gần đây có những cộng đồng trẻ, đa dạng và cấp tiến hơn đổ về Quận Cam nhờ ở đây chi phí sinh hoạt rẻ hơn các đô thị lớn như Los Angeles gần đó. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018, đảng Dân Chủ “lật” được bốn ghế và giành cả bảy ghế dân biểu liên bang đại diện cho Quận Cam; sang năm 2020 đảng Cộng Hòa giành lại được hai ghế.
Theo bà Christine Chen, giám đốc điều hành của tổ chức Cử tri Mỹ gốc Á và các đảo Thái Bình Dương (Asian and Pacific Islander American Vote), đơn vị tổ chức cuộc thăm dò nói trên, sự chuyển dịch xu hướng chính trị từ hữu sang tả, từ Cộng Hòa sang Dân Chủ có tính bền vững và không chỉ ở Quận Cam. Các nhà nghiên cứu ghi nhận một hiện tượng tương tự đang diễn ra ở Virginia, Georgia, New Jersey lẫn các vùng ngoại ô của các thành phố Houston và Dallas của Texas. Bà Chen – không liên quan tới ƯCV Jay Chen – nói thêm rằng do cộng đồng gốc Á tăng nhanh nên các ƯCV không có lựa chọn nào khác hơn là phải dấn thân và xây dựng quan hệ với cử tri Mỹ gốc Á.
Cử tri gốc Á quan tâm chuyện gì?
Cả hai ƯCV đều đặt vấn đề lạm phát làm trung tâm cuộc vận động tranh cử, và đều tập trung vào vấn đề an ninh an toàn giữa lúc có nhiều tường thuật về tội ác thù ghét chống người gốc Á. Đây cũng là các đề tài được nhiều cử tri gốc Á quan tâm nhất, theo các nhà phân tích.
Cuộc thăm dò ý kiến ghi nhận các vấn đề kinh tế và tội phạm là mối quan tâm hàng đầu của cử tri và đó có thể là lợi thế của đảng Cộng Hòa. Nhưng chăm sóc y tế cũng là vấn đề lớn, có thể có lợi cho đảng Dân Chủ sau khi đảng này đã vận động được Quốc Hội thông qua đạo luật làm giảm chi phí mua thuốc theo toa, trợ cấp bảo hiểm y tế và nhiều lợi ích khác.
Xếp theo thứ tự mức quan tâm, cuộc thăm dò ghi nhận 88% cử tri gốc Á lo chuyện chăm sóc y tế, 86% lo việc làm và kinh tế, 85% lo tình trạng tội phạm, 82% lo phẩm chất giáo dục, 73% lo an toàn súng đạn, 75% lo ô nhiễm môi sinh… coi đó là những vấn đề “hết sức quan trọng” hoặc “rất quan trọng” sẽ quyết định lá phiếu của họ.
Ngoài những bất đồng về quan điểm và chính sách, hai ƯCV Hạ Viện ở Quận Cam còn sử dụng những thủ đoạn không mấy đẹp để triệt hạ nhau.
Bà Michelle Steel tố cáo ông Jay Chen chế giễu giọng nói của bà khi ông phát biểu trong một buổi vận động hồi Tháng Tư rằng “cần có thông dịch viên thì mới hiểu rõ bà ấy nói gì”; ông Jay Chen phủ nhận cáo buộc. Và ông Chen tố cáo ngược lại rằng bà Steel “chụp mũ” ông khi nói ông là người có cảm tình với chế độ chuyên chế ở Trung Quốc.
Ở Quận Cam, chụp mũ ai đó thân cộng sản là một thủ đoạn gây tiếng vang mạnh trong cử tri vì cư dân ở đây phần lớn là những người tị nạn cộng sản, bị ám ảnh bởi những ký ức đau buồn của chế độ chuyên chế toàn trị mà họ đã dứt bỏ để ra đi.
Cuộc ganh đua quyết liệt
Bà Steel sinh ở Nam Hàn, lớn lên ở Nhật Bản và là dân biểu Hạ Viện Hoa Kỳ sau khi đánh bại Dân biểu Harley Rouda của đảng Dân Chủ trong cuộc bầu cử năm 2020. Bà cũng là cựu ủy viên trong ban giám sát của quận hạt và là chủ doanh nghiệp nhỏ. Năm nay bà cố gắng giữ vị thế của mình trong một môi trường chính trị đang thay đổi.
Ông Chen là con của một gia đình di cư từ Đài Loan, tốt nghiệp Đại học Harvard, đang là thành viên Hội đồng Ủy trị (Trustee) trường Đại học Cộng đồng Mt. San Antonio, sĩ quan dự bị của Hải quân, đồng thời là chủ một công ty bất động sản địa phương. Ông Chen cho biết ông đang cố thu phục cử tri cánh hữu nhờ thành tích hoạt động quân sự: ông đã từng phục vụ trong quân đội ở Trung Đông và Bán đảo Triều Tiên, nơi ông thuộc biên chế của Hạm đội Bảy Hải quân Hoa Kỳ.
Cuộc ganh đua giữa hai ƯCV thuộc hai đảng đối lập đang rất căng thẳng. Hồi Tháng Bảy, đảng Dân Chủ công bố sẽ đầu tư hàng chục triệu đô la để tiếp cận các cử tri gốc Á ở California, còn đảng Cộng Hòa cũng đổ tiền mở các trung tâm cộng đồng người Mỹ gốc Á Châu – Thái Bình Dương, một chiến dịch tiêu tốn nhiều triệu đô la thuê mướn các tình nguyện viên người gốc Á để hỗ trợ các ƯCV Cộng Hòa. Có một trung tâm như thế ở ngay Little Saigon.
Chưa đầy hai tháng nữa cuộc bầu cử giữa kỳ sẽ diễn ra. Cử tri người Mỹ gốc Á sẽ bỏ phiếu cho ứng cử viên nào là điều chưa biết được, và do vậy cả hai đảng đều đang ra sức vận động, lôi kéo người Mỹ gốc Á, trong đó có đông cử tri Việt Nam, vào cuộc đua tranh.
Đọc thêm:
