Các nhà hoạt đông thân Nga tại một số quốc gia như Iran, Belarus, Venezuela… đã tung nhiều thông tin giả có lợi cho Nga, ví dụ thông tin giả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky… tự sát nhằm gây sốc thế giới. Công ty an ninh mạng Mandiant của Mỹ khẳng định trong báo cáo nghiên cứu mới công bố. “Dàn đồng ca xạo láo” này có vẻ rộn ràng hơn trong những ngày gần đây.
Hết kêu gọi đầu hàng đến tự sát!
Trong báo cáo ngày 19 Tháng Năm, Mandiant viết: “Sau nhiều tuần cuộc xâm lược của Nga không đi đúng dự tính, một số tuyên truyền viên thân Nga đã đẩy mạnh việc phát tán các thông tin sai sự thật, trong đó có cả tin Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã… tự sát!”. Tin giả này chỉ là một trong số nhiều hoạt động thông tin “đen” được Mandiant theo dõi từ lúc phát hiện ra các “diễn viên” người Nga và Belarus đóng các cảnh giả bất lợi cho Ukraine để cố gắng đánh lừa người dân Nga, Ukraine và các nước khác ở châu Âu; hoặc ít nhất là che giấu sự thật về tội ác của Nga trong cuộc chiến tàn khốc.
Các nhà phân tích cho rằng, các chiến dịch tuyên truyền đơm đặt do Nga và các “cảm tình viên” của họ tiến hành là bằng chứng cho thấy Kremlin vẫn đẩy mạnh chiến tranh thông tin và nỗ lực định hình nhận thức của thế giới về cuộc xâm lược, kéo chính nghĩa về phía mình, bất chấp tội ác gây ra cho dân thường, tổn thất nặng nề khí tài quân sự và binh sĩ mà những hình ảnh biết nói chụp từ vệ tinh và các nạn nhân là “bằng chứng sống”.
Trong một trường hợp tuyên truyền trơ trẽn khác, các tuyên truyền viên Belarus cho biết đã ghi hình “một ổ nhóm tội phạm đang mổ cướp nội tạng của những người tị nạn Ukraine, với sự đồng lõa của chính phủ Ba Lan” kèm theo những hình ảnh dàn dựng do các diễn viên ngây ngô đóng. Alden Wahlstrom, nhà phân tích cấp cao của Mandiant, nhận định:
“Sự gia tăng của các hoạt động thông tin kiểu vu oan giá hoạ, bóp méo sự thật có lợi cho Nga, cả về quy mô lẫn nhịp độ, đã cho thấy Nga xem việc định hình thông tin dư luận và làm ô nhiễm môi trường thông tin là hoạt động rất quan trọng để che lấp những thất bại trên chiến trường. Chúng tôi quan sát và thấy những tuyên truyền viên đã sử dụng các tài sản và cơ sở hạ tầng có sẵn để dàn dựng giả mạo các hình ảnh và video sai lạc nhắm mục tiêu vào quân đội và chính quyền Ukraine trong cuộc xâm lược. Đầu tư tiền bạc và công sức cho hoạt động làm giả không hề giảm mà còn tăng đều theo thời gian”. Mandiant không nói thẳng chính phủ Nga đứng sau tin giả Zelensky tự sát nhưng nói bóng gió nó giống như một phần trong chiến thuật tuyên truyền của Nga.
Dàn đồng ca
Theo các chuyên viên về thủ đoạn tuyên truyền “đen” quốc tế, trong nhiều thập niên và từ thời Liên Xô, việc dàn dựng tích cực các thông tin giả được xem là phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của Liên Xô trước đó và Nga sau này. Còn nhớ, Tháng Ba qua, Facebook và YouTube đã phải xóa bỏ một video “deepfake” sử dụng kỹ xảo kỹ thuật số được phổ biến rộng rãi cho thấy Zelensky đang yêu cầu quân đội Ukraine hạ vũ khí. Ngay sau đó Zelensky thật xuất hiện trong một video khẳng định “công cuộc bảo vệ Ukraine vẫn tiếp tục”.
Mức độ giả mạo của video này còn kém nên đã bị phát hiện dựa vào các chi tiết và chuyển động vô lý. Theo Mandiant, các thông tin sai lệch kiểu này tác động không nhiều đến cuộc chiến. Binh lính và người dân Ukraine không hề có dấu hiệu muốn buông súng sau khi xem chúng. Họ không tin lãnh đạo và các tướng lĩnh lại hèn nhát như thế. Nhà máy thép tại thành phố Mariupol là bằng chứng sống cho niềm tin này. Có lẽ hiểu được quyết tâm này nên thông tin Zelensky đã tự sát trong boongke quân sự ở Kyiv chỉ được đưa lên một số rất ít trang web và blog thân Nga.
Ngay từ lúc tấn công Ukraine, chính phủ Nga đã nói dối cuộc xâm lược Ukraine là “chiến dịch tiêu diệt phát xít” dù Zelensky là người gốc Do Thái. Câu chuyện tự sát giả mang một số nét tương đồng với cách nhà độc tài Đức Quốc xã Adolf Hitler tự sát chết trong boongke khi quân đội Liên Xô tiến chiếm Đông Berlin. Mandiant tin rằng các tuyên truyền viên cho Nga đã lấy cảm hứng từ đó.
CNN đề nghị Đại sứ quán Nga tại Washington và Bộ Ngoại giao Belarus có ý kiến về báo cáo của Mandiant, nhưng không được hồi đáp. Khi tất cả thế giới đều hướng về Ukraine, một số quốc gia có ý đồ xấu đã tận dụng cơ hội để tung hoả mù về cuộc chiến và gieo rắc mối bất hòa giữa đối thủ của họ với một phe tham chiến. Iran là một. Theo Mandiant, một tổ chức truyền thông ủng hộ Iran đã mạo danh nhà báo Nga khi đăng các dòng tweet tố cáo “tình báo Israel đã giúp đỡ Ukraine chống lại Nga từ trước khi chiến tranh xảy ra”.
Rõ ràng, mục tiêu là nhằm làm tăng căng thẳng giữa Nga và Israel vì Israel và Iran là hai kẻ thù không đội trời chung. Các cảm tình viên Iran, Syria, Trung Quốc, Cuba, Venezuela, Việt Nam đóng góp rất tích cực vào luồng thông tin xạo láo, dàn dựng và bóp méo chống Nga và phương Tây. Đăng lại những thông tin chiến thắng của quân Nga, sự độc ác của quân Ukraine và “thái độ hiếu chiến, đổ dầu vào cuộc chiến” của Mỹ cũng là một chọn lựa. Trước tình hình thông tin bát nháo, thực giả lẫn lộn, chính phủ Mỹ đã cố gắng định hướng nhận thức của dư luận về cuộc chiến Ukraine theo hướng trung thực bằng nhiều biện pháp, trong đó có cả việc thiết lập tài khoản của Bộ Ngoại giao trên mạng xã hội Telegram, một ứng dụng nhắn tin được nhiều người Nga sử dụng.
__________
