Yevgeny Prigozhin, trùm tập đoàn đánh thuê Wagner, đã tự ký án tử khi dám chọc giận Putin bằng cuộc binh biến yểu mệnh vào cuối Tháng Sáu. Từng được Putin trọng dụng, Yevgeny Prigozhin luôn tỏ ra trung thành tuyệt đối. Tuy nhiên, đương sự ngày càng trở nên ngạo mạn và xấc xược, thậm chí dám vuốt râu hùm. Cái chết thảm của Yevgeny Prigozhin là điều nhiều người đã có thể thấy trước.
Trong cuộc họp báo tại hội nghị thượng đỉnh BRICS đang được tổ chức ở Johannesburg, Ngoại trưởng Nga Sergey V. Lavrov hoàn toàn không nhắc gì về vụ tai nạn máy bay cũng như cái chết của Prigozhin. Tuy nhiên, phát biểu trên truyền hình vào hôm nay, Putin đã phá vỡ sự im lặng khi “chia buồn” với gia đình Prigozhin và nói rằng “ông ấy đã phạm một số sai lầm nghiêm trọng trong đời nhưng ông ấy cũng đạt được những kết quả cần thiết”.
Cơ quan hàng không Nga cho biết vụ tai nạn xảy ra ở phía Tây Bắc Moscow khiến toàn bộ người trên máy bay bị thiệt mạng, gồm bảy hành khách và ba thành viên phi hành đoàn. Theo Bộ Dịch vụ khẩn cấp Nga, chiếc máy bay tư nhân Embraer khởi hành từ Moscow, trên đường đến St. Petersburg, và sau khi ở trên không khoảng 30 phút, thì bị rơi gần làng Kuzhenkino, vùng Tver phía Tây nước Nga. Dữ liệu chuyến bay cho thấy máy bay đã đạt đến độ cao khoảng 28,000 feet trước khi tín hiệu liên lạc đột ngột bị ngắt. Truyền thông nhà nước Nga, trong một môi trường thông tin bị kiểm soát nghiêm ngặt, cho biết thi thể của tám người đã được tìm thấy tại hiện trường. Hãng thông tấn nhà nước TASS thuật rằng chiếc máy bay đã “cháy trụi”.
Flightradar24, trang web theo dõi thông tin máy bay theo thời gian thực, cho biết chiếc Embraer Legacy 600 đã đạt độ cao hành trình 28,000 feet lúc 6:10 chiều theo giờ Moscow và bay ở độ cao tương tự trong chín phút tiếp theo mà không có dấu hiệu khác thường. Sau đó, máy bay bay lên rồi hạ độ cao vài trăm feet khoảng 12 giây trước khi đột ngột hạ độ cao khoảng 8,000 feet trong khoảng 20 giây. Khi truyền dữ liệu lần cuối vào khoảng 6h20 chiều, chiếc máy bay đang bay ở độ cao 19,725 feet. Flightradar24 nhận định: “Dữ liệu này cung cấp một số thông tin chi tiết về khoảnh khắc cuối cùng của máy bay”, nhấn mạnh rằng việc nó hạ độ cao một cách đáng kể là rất bất thường.
“Khi rơi tự do, mảnh vỡ máy bay Embraer vỡ vụn trên khu vực cách làng [Kuzhenkino] 2 km, nơi phần lớn thân máy bay được tìm thấy”, cơ quan truyền thông nhà nước Russia 24 đưa tin vào ngày 24 Tháng Tám 2023. Hãng truyền thông nhà nước Nga RIA Novosti cũng cho biết một trong những mảnh vỡ máy bay rơi trên con đường vào làng Kuzhenkino và cảnh sát đã dựng hàng rào ngăn chặn những người tò mò. Tại sao máy bay rơi? Chưa có nguồn tin nào cho biết nguyên nhân khiến máy bay gặp sự cố; hoặc nếu ai biết chắc chắn cũng không thể tiết lộ. Phần mình, chính quyền Nga nói rằng họ “đang điều tra” và tiếp tục thực hiện việc tìm kiếm.
Theo phân tích của phóng viên kỳ cựu về khoa học và hàng không vũ trụ Miles O’Brien, chiếc máy bay “lao xuống cực nhanh theo một vòng xoáy với rất nhiều khói. Vậy hẳn nó đã bị cháy. Có vẻ như một số cấu trúc, bề mặt khí động học bị mất… Một chiếc máy bay như thế không thể rơi một cách thảm khốc mà không có điều gì đó rất bất thường xảy ra”. O’Brien nói thêm, sự cố có thể được gây ra bởi một vụ nổ bên trong hoặc bên ngoài máy bay, giống chất nổ bên trong phát nổ hoặc máy bay bị trúng hỏa tiễn. David Soucie, cựu thanh tra an toàn của Cơ quan Hàng không Liên bang Hoa Kỳ, cũng đồng ý với giả định này, cho rằng chiếc máy bay trông như chỉ còn một cánh.
Một kênh Telegram liên kết với Wagner, loan rằng Prigozhin đã bị giết, trong khi nhiều kênh khác liên kết với Prigozhin và Wagner, trong đó có kênh Telegram chính thức của Yevgeny Prigozhin, vẫn giữ im lặng.
Một video khác do RIA Novosti công bố cho thấy bốn chữ số trên mảnh vỡ động cơ máy bay: 2795. Máy bay riêng của Prigozhin được đăng ký là RA- 02795.
Hôm nay, 24 Tháng Tám, giới chức Mỹ và phương Tây cho biết các báo cáo tình báo sơ bộ cho thấy có một vụ nổ trên máy bay; và lần đầu tiên, Ngũ Giác Đài cũng xác nhận họ tin Prigozhin đã chết – theo người phát ngôn Ngũ Giác Đài, tướng Patrick Ryder.
Trong danh sách hành khách chuyến bay bị “tai nạn”, ngoài Yevgeny Prigozhin, Dmitry Utkin là nhân vật đáng chú ý. Đương sự là một trong những cộng sự hàng đầu của Yevgeniy Prigozhin đồng thời là người sáng lập tập đoàn đánh thuê Wagner. Utkin chính là người chịu trách nhiệm huấn luyện và chỉ huy các chiến dịch quân sự của Wagner và luôn sát cánh cùng ông chủ Yevgeny Prigozhin kể từ khi nhóm Wagner thành lập vào năm 2014.
Utkin là cựu sĩ quan lực lượng đặc biệt và trung tá trong cơ quan tình báo nước ngoài của quân đội Nga, GRU. Truyền thông Nga trước đây cho biết Utkin đặt tên nhóm lính đánh thuê theo tên Richard Wagner, nhà soạn nhạc lừng danh người Đức. Sau khi rời GRU, Utkin được cho là đã làm việc với công ty an ninh tư nhân Moran Security Group và Slavonic Corps, một nhóm lính đánh thuê Nga được gửi đến Syria vào năm 2013. Utkin, sinh năm 1970, được trao tặng Huân chương Dũng cảm năm 2016 vì những đóng góp của đương sự trong thời gian chiến đấu ở Syria. Trong một tiệc chiêu đãi ở Kremlin, người ta thấy đương sự chụp ảnh chung với Tổng thống Putin.
Nhân vật thứ hai nổi bật không kém là Valeriy Yevgenyevich Chekalov, người nằm trong ban lãnh đạo cấp cao của đế chế Yevgeniy Prigozhin. Tháng Bảy, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã công bố các biện pháp trừng phạt Chekalov vì mối quan hệ của đương sự với Prigozhin cũng như vai trò của hắn trong việc vận chuyển đạn dược đến Nga.
Chekalov, sinh ngày 10 Tháng Giêng 1976, là giám đốc của Neva, công ty liên quan đến các hoạt động của tập đoàn PMC Wagner ở Libya và Syria; đồng thời là chủ của Kollective Services, công ty có trụ sở tại St. Petersburg có chung địa chỉ với công ty Concord Holding của Prigozhin, theo All Eyes on Wagner, một nhóm nghiên cứu nguồn mở. Hồ sơ công khai trên mạng xã hội của Chekalov – được chứng thực bằng số điện thoại, ảnh, ngày sinh và sổ đăng ký công ty – cho thấy hắn sống ở St. Petersburg và từng phục vụ trong hải quân Nga.
Cần nói thêm, vài tuần trước khi xảy ra vụ tai nạn máy bay làm thiệt mạng Yevgeny Prigozhin, Putin đã giam lỏng tướng Sergei Surovikin, người được cho là đồng minh của Yevgeny Prigozhin. Trung tuần Tháng Tám 2023, blog VChK-OGPU, được coi là thân cận với lực lượng an ninh Nga, cho biết Surovikin “bị quản thúc tại gia”. Cuối cùng, hôm qua, 23 Tháng Tám, RIA Novosti trích một “nguồn tin” cho biết Surovikin đã chính thức bị cách chức chỉ huy lực lượng hàng không vũ trụ Nga và được thay thế bởi Đại tá Viktor Afzalov. Surovikin được nhìn thấy lần cuối trước công chúng vào ngày xảy ra cuộc binh biến của Yevgeny Prigozhin (23 Tháng Sáu 2023)…
Nếu thật sự Putin đứng sau vụ ám sát Yevgeny Prigozhin thì chắc chắn kế hoạch đã được dựng cẩn thận, để Putin không chỉ có thể nhổ cái gai nhức mắt Yevgeny Prigozhin mà còn diệt được “nguyên ổ” những tay chỉ huy quan trọng nhất của Wagner. Giờ đây, Wagner không chỉ như rắn mất đầu mà còn bị vô hiệu hóa gần như tuyệt đối. Số phận Wagner đang nằm hoàn toàn trong tay Putin. Trong 23 năm nắm quyền sinh sát chính trường Nga và vận mạng chính trị quốc gia, Putin chưa bao giờ chùn tay trong việc trừ khử đối thủ, bằng bất kỳ thủ đoạn nào, kể cả những cách thức tàn độc nhất.
________
From Russia with Blood – Bàn tay máu, từ Nga
Yevgeny Prigozhin, từ kẻ bán hotdog trở thành nhân vật quyền lực khuynh đảo Kremlin
